Νεότερη Ευρωπαϊκή Λογοτεχνία (Β΄ Γενικού Λυκείου - Επιλογής) - Βιβλίο Μαθητή (Eμπλουτισμένο)
Α33
Πιερ-Ζαν Ζουβ  Ποιητικά κείμενα (φάκελοι) [πηγή: Πύλη για την ελληνική γλώσσα]

ΕΛΕΝΗ

Τι ωραία που είσαι τώρα που δεν υπάρχεις πια
Η τέφρα του θανάτου σ’ έγδυσε κι απ’ την ψυχή σου ακόμη
Τι ποθητή που είσαι απ’ τον καιρό που αφανιστήκαμε
Κύματα κύματα γεμίζουν την καρδιά της ερήμου
Την πιο πελιδνή από τις γυναίκες
Ωραία που είναι στις υδάτινες κορφές της γης αυτής
Του νεκρού απ’ την ασιτία τοπίου
Που ζώνει ολόγυρα την πολιτεία την πρωτινή
Ωραία που είναι μέσ’ στα χλοερά κι απρόσμενα πλατώματα
Μεταμορφωμένα σε ναούς ωραία που είναι
Στο γυμνό κι ανάστροφο κι ολέθριον οροπέδιο
Που είσαι τόσο πεθαμένη
Σκορπώντας ήλιους απ’ τ’ αχνάρια των ματιών σου
Και τους ίσκιους των μεγάλων ριζωμένων δέντρων
Στη φοβερή σου κόμη αυτήν που μ’ έριχνε σε παραμιλητό.
 
  μτφρ. Οδυσσέας Ελύτης
(1911–1996)

Paul Valéry, «Ελένη, η λυπημένη βασίλισσα»  Τ. Σινόπουλος, «Ποίημα για την Ελένη»

Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής  Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής

ΣΧΟΛΙΟ

Έπειτα από μια προσπάθεια διαμόρφωσης ενός ποιητικού προσώπου με τόνους εξωτερικούς και ρητορικούς, ο Ζουβ γνωρίζει την ψυχανάλυση, η οποία θα τον βοηθήσει να ανακαλύψει τον βαθύτερο ποιητικό εαυτό του. Διαφορετικά από τους υπερρεαλιστές, με τους οποίους θα τον συνδέσουν κάποια κοινά στοιχεία, ο Ζουβ θα συνδυάσει την εξερεύνηση του κόσμου του ασύνειδου και τα δεδομένα του ονείρου με μιαν αναζήτηση θρησκευτικού χαρακτήρα, η οποία εδράζεται στη βεβαιότητα ότι η ποίηση έχει να επιτελέσει ένα έργο αγιοποιητικό. Τα μεγάλα του θέματα —ο έρωτας, ο θάνατος και η αγωνία— συνθέτουν το όραμα μιας Αποκάλυψης που ενσαρκώνεται με εικόνες αίματος και αμαρτίας, μέσα από τις οποίες θα γεννηθεί το αίσθημα της σωτηρίας και της λύτρωσης. Το παραπάνω ποίημα αποτελεί μιαν έκφραση αυτού του συναισθήματος. Στίχοι βιβλικών αποχρώσεων, στους οποίους η εικόνα του θανάτου γίνεται το σύμβολο του τέλους μιας ερωτικής ιστορίας, περιγράφουν την καθαρότητα αλλά και την ένταση στην οποία φτάνει ο έρωτας για τον θρησκευόμενο ποιητή όταν πνευματοποιηθεί, δηλαδή όταν έχει απαλλαγεί από την υλική του υπόσταση και λειτουργεί εξαγνισμένος στο επίπεδο της μνήμης.

Το ποίημα μπορεί να διαβαστεί σε σύγκριση με το ομώνυμο ποίημα του Σαμαίν (Α25) και παράλληλα με τα ποιήματα των Ρίλκε (Α29) και Ελυάρ (Α37).

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ
  1. Προσδιορίστε τις λέξεις που προσδίδουν στο ποίημα έναν θρησκευτικό τόνο.
  2. Ο θάνατος (πραγματικός ή μεταφορικός) εμφανίζεται στο ποίημα ως πηγή γοητείας. Κατά πόσο η γοητεία αυτή μεταδίδεται στον αναγνώστη;

eikona

 

PIERRE-JEAN JOUVE (Αράς 1887 – Παρίσι 1976). Γάλλος ποιητής και πεζογράφος. Έζησε κυρίως στο Παρίσι. Στην αρχή της συγγραφικής του πορείας γράφει ύμνους στη μεγαλοψυχία και γενναιότητα. (Είσαστε άνθρωποι, 1915). Η ώριμη ωστόσο ποίησή του είναι θρησκευτική στην έμπνευση και πραγματεύεται μυστικιστικά θέματα: Χαμένος παράδεισος (1929), Οι γάμοι (1931), Ιδρώτας από αίμα (1933). Στα μεταγενέστερα έργα του τον απασχολούν, μεταξύ άλλων, οι δυνατότητες της ποίησης και ο ρόλος της γλώσσας (Ωδή, 1950· Γλώσσα, 1952· Πεζά, 1960). Υπήρξε ακόμη αξιόλογος πεζογράφος (Εκάτη, 1928· Παυλίνα 1880, 1925· Έρημος κόσμος, 1927), μεταφραστής του Σαίξπηρ και του Χαίλντερλιν και αυτοβιογράφος (Στον καθρέφτη, 1954).

 

Τζιοβάννι Σεγκαντίνι «Η τιμωρία της τρυφής»

Τζιοβάννι Σεγκαντίνι
«Η τιμωρία της τρυφής»