Νεότερη Ευρωπαϊκή Λογοτεχνία (Β΄ Γενικού Λυκείου - Επιλογής) - Βιβλίο Μαθητή (Eμπλουτισμένο)
Α37
Πωλ Ελυάρ  Ποιητικά κείμενα (φάκελοι) [πηγή: Πύλη για την ελληνική γλώσσα]

ΝΑ ΚΟΙΜΑΣΑΙ

Να κοιμάσαι
με τον ήλιο στο ένα μάτι και με το φεγγάρι στο άλλο
μ’ έναν έρωτα στο στόμα κι ένα ωραίο πουλί μέσ’ στα
μαλλιά
στολισμένη σαν τους κάμπους, σαν τα δάση, σαν τη θάλασσα
στολισμένη και πεντάμορφη σαν το γύρο του κόσμου.
 
Να φεύγεις και να χάνεσαι
μέσ’ απ’ τους κλώνους των καπνών και τους καρπούς του
ανέμου
πόδια πέτρινα με κάλτσες άμμου
γερά πιασμένη από του ποταμού τους μυώνες
 
και μιαν έγνοια, τη στερνή, στην καινούρια σου όψη επάνω.
 

μτφρ. Οδυσσέας Ελύτης
(1911-1996)

Paul Eluard, «H αγαπημένη»  Τ. Βαρβιτσιώτης, «Άφησε ατάραχη»  Οδ. Ελύτης, «Η Μαρίνα των βράχων»

Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής  Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής

ΣΧΟΛΙΟ

Από τις πλέον προβεβλημένες του υπερρεαλιστικού κινήματος, όμως με τάσεις αποκλίνουσες από την υπερρεαλιστική γραμμή προς μιαν αισθητικότερη κατεύθυνση, η ποίηση του Ελυάρ, κατά βάθος μελαγχολική, παρά τις λυρικές της εξάρσεις, διακατέχεται από το αίσθημα ότι ο έρωτας είναι το κύριο αντιστάθμισμα της απελπισίας. Το «Να κοιμάσαι» αναπαράγει μιαν απτή και ταυτόχρονα φευγαλέα στιγμή ερωτικής ευδαιμονίας, που αντλεί την υποβλητικότητά της από τη δροσερή της εικονογραφία, η οποία ανανεώνει ουσιωδώς τη ρητορική της ερωτικής ποίησης. Η υπερρεαλιστική καταγωγή ορισμένων εικόνων είναι εμφανής. Όμως ο Ελυάρ συνδυάζει το άλογο στοιχείο με το συμβολιστικό, σε μιαν έκφραση που οφείλει τη δραστικότητά της στη λεπτή τους ισορροπία.

Το ποίημα μπορεί να διαβαστεί παράλληλα με τα ποιήματα των Ρίλκε (Α29) και Ζουβ (Α33).

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ          
  1. Σχολιάστε την εικονογραφία του ποιήματος.
  2. Ποια είναι η λειτουργία της προστακτικής σ’ αυτό το ερωτικό ποίημα;
  3. Δοκιμάστε να μεταγράψετε το ποίημα σε καθημερινό πεζό λόγο.

eikona

 

PAUL ELUARD (Σαιντ Ντενί 1895 – Σαρεντόν-λε-Ποντ 1952). Γάλλος ποιητής. Στο πρώιμο ποιητικά του έργο (Το καθήκον και η ανησυχία, 1917· Ποιήματα για την ειρήνη, 1918) αποτυπώνονται η ευαισθησία του στον ανθρώπινο πόνο (σε ηλικία μόλις 18 ετών νοσηλεύεται για δύο χρόνια σε σανατόριο της Ελβετίας) και η φρίκη του Α' Παγκόσμιου Πολέμου (το 1917 στέλνεται ως μάχιμος στην πρώτη γραμμή του μετώπου). Με το τέλος του πολέμου, προσχωρεί στον κύκλο των υπερρεαλιστών και γίνεται από τους πλέον δραστήριους πρωτεργάτες του. Σταθμό στη γαλλική ποίηση αποτελούν τα έργα του αυτής της περιόδου (Πρωτεύουσα της οδύνης, 1926· Ο έρωτας η ποίηση, 1929· Το δημόσιο ρόδο, 1934). Την περίοδο της Κατοχής συμμετείχε στη γαλλική αντίσταση και ύμνησε την ελευθερία και τον έρωτα (Ποίηση και αλήθεια, 1942· Επτά ερωτικά ποιήματα μέσα στον πόλεμο, 1943· Αλησμόνητο σώμα, 1947). Έγραψε επίσης δοκίμια για την ποίηση, καθώς και για τη ζωγραφική (συνδεόταν με σημαντικούς ζωγράφους —Μαξ Ερνστ, Ντε Κίρικο, Πικάσσο, Νταλί—που εικονογράφησαν έργα του).