ΣΤΟΝ ΣΑΙΞΠΗΡ

Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής  

Ο θαυμασμός του Μίλτον για τον Σαίξπηρ, που πέθανε όταν ο ποιητής του Χαμένου Παραδείσου ήταν οκτώ ετών, εκφράζεται εδώ με όλη την πυκνότητα και την έντασή του: το μέγεθος του σαιξπηρικού έργου είναι τέτοιο, που τα ανθρώπινα χέρια αδυνατούν να χτίσουν ένα μνημείο αντάξιό του. Το μόνο που μπορεί να εκφράσει το μεγαλείο του είναι το ίδιο το έργο, που αποτελεί έτσι ένα μνημείο —το μόνο άξιο— του εαυτού του.

Εκτός από το έργο του Σαίξπηρ, που αποτελεί το κύριο θέμα του, το ποίημα του Μίλτον θέτει έμμεσα και ένα άλλο θέμα: εκείνο της αυτοαναφορικής ποίησης, της ποίησης δηλαδή που μιλάει για τον ίδιο τον εαυτό της. Οι στίχοι του, που διατυπώνουν το αίσθημα της αδυναμίας απότισης φόρου τιμής στον Σαίξπηρ, αποτελούν συγχρόνως και μια υπέρβαση αυτής της αδυναμίας, αφού είναι ένας ύμνος στον Σαίξπηρ με τη μορφή ενός έργου τέχνης, το οποίο, όπως άλλωστε λέει και ο Σαίξπηρ (βλ. το προηγούμενο ποίημα), μπορεί να εξασφαλίσει στον δημιουργό του (όπως εξασφαλίζει σ’ αυτόν που απεικονίζει) μια διαχρονική μνημείωση.

Το ποίημα μπορεί να διαβαστεί σε συσχετισμό με τα συναφή θεματικώς ποιήματα των Κορμπιέρ (Α22), Μορεάς (Α24) και Νοάιγ (Α30).

1. Ο ποιητής πιστεύει πως το καλύτερο μνημείο γιο τον Σαίξπηρ είναι το ίδιο το σαιξπηρικό έργο. Αν αυτό αληθεύει, τότε γιατί έγραψε αυτό το ποίημα;
2. Με δεδομένο ότι το ποίημα γράφεται λίγα χρόνια μετά τον θάνατο του Σαίξπηρ, σχολιάστε την κριτική ικανότητα του Μίλτον.

JOHN MILTON (Λονδίνο 1608 – Λονδίνο 1674). Άγγλος ποιητής και πολιτικός. Σπούδασε θεωρητικές επιστήμες στο Καίμπριτζ και επιδόθηκε στην εκμάθηση ξένων γλωσσών. Το 1638 ταξίδεψε στην Ευρώπη και επισκέφτηκε πολλές πόλεις της Ιταλίας. Έλαβε μέρος στην πολιτική διαμάχη Καρόλου Α΄ και οπαδών του Κοινοβουλίου. Διορίστηκε από τον Κρόμβελ γραμματέας του Συμβουλίου του Κράτους. Μετά τον θάνατο του Κρόμβελ και την αποκατάσταση της βασιλείας απολύθηκε από τη θέση του και φυλακίστηκε για ένα διάστημα (1660). Σε ηλικία σαράντα τριών χρονών έχασε το φως του και έμεινε τυφλός.

Έγραψε πολιτικά, θρησκευτικά και κοινωνικά δοκίμια, όπως τα Αρεοπαγιτικά (1644), Περί του χριστιανικού δόγματος (1658-60), Η θεωρία και ο θεσμός του διαζυγίου (1643) κ.ά. Από τα ποιητικά του έργα ξεχωρίζει το επικό έργο Ο χαμένος παράδεισος (1667) που αναφέρεται στην πτώση των πρωτοπλάστων. Στα τελευταία χρόνια της ζωής του έγραψε το έπος Ο ανακτημένος παράδεισος και το δράμα Σαμψών αγωνιστής.