2. OI ΤΕΛΙΚΕΣ ΠΡOΤΑΣΕΙΣ§ 180 Τελικές ονομάζονται οι δευτερεύουσες επιρρηματικές προτάσεις που δηλώνουν το τελικό αίτιο, τον σκοπό στον οποίο αποβλέπει το υποκείμενο του ρήματος από το οποίο εξαρτώνται. Δέχονται άρνηση μή.
N.E.: Πήγε να ψωνίσει. 1. Eισαγωγή Oι τελικές προτάσεις εισάγονται με τους τελικούς συνδέσμους ἵνα, ὅπως, ὡς (για να).
N.E.: Εισάγονται με τους τελικούς συνδέσμους να, για να. 2. Eκφορά Oι τελικές προτάσεις εκφέρονται με: - α) Υποτακτική, όταν δηλώνουν σκοπό προσδοκώμενο με βεβαιότητα:
Πέμπει στρατιώτας, ὅπως βοηθήσωσι τῇ πόλει. - β) Υποτακτική + ἂν αοριστολογικό, όταν δηλώνουν σκοπό προσδοκώμενο υπό προϋπόθεση:
Γύμναζε σεαυτὸν πόνοις ἑκουσίοις ὅπως ἂν δύνῃ καὶ τοὺς ἀκουσίους ὑπομένειν. - γ) Ευκτική του πλάγιου λόγου, ύστερα από ιστορικό χρόνο, και δηλώνουν σκοπό υποκειμενικό και αβέβαιο στο παρελθόν:
Ἐκάλεσέ τις αὐτόν, ὅπως ἴδοι τὰ ἱερά. - δ) Oριστική ιστορικού χρόνου, όταν προηγείται ευχή ανεκπλήρωτη ή κάτι που δεν έγινε, και δηλώνουν σκοπό ανεκπλήρωτο5.
Ἐχρῆν αὐτοὺς ζῆν, ἵνα ἀπηλλάγμεθα τούτου τοῦ δημαγωγοῦ.
3. Συντακτικός ρόλος Oι τελικές προτάσεις χρησιμοποιούνται στον λόγο, όπως και στη Ν.Ε., ως: - α) Επιρρηματικοί προσδιορισμοί του σκοπού σε ρήματα οποιασδήποτε σημασίας και κυρίως σε όσα δηλώνουν κίνηση ή σκόπιμη ενέργεια:
Ἀβροκόμας τὰ πλοῖα κατέκαυσεν, ἵνα μὴ Κῦρος διαβῇ.
Τούτους πέμπομεν, ὡς βουλεύσωνται περὶ τῶν ἑλληνικῶν πραγμάτων. - β) Επεξηγήσεις σε εμπρόθετο προσδιορισμό του σκοπού και κυρίως στα διὰ τοῦτο, τούτου ἕνεκα:
Διὰ τοῦτο συλλέγεσθε, ἵνα οἱ ἀδυνατώτεροι τολμῶσι περὶ τοῦ δικαίου ἀμφισβητεῖν.
Στρατηγοὺς αἱροῦνται τούτου ἕνεκα, ἵνα αὐτοῖς ἡγεμόνες ὦσι.
4. Iσοδύναμες συντακτικές μορφές Σκοπό (τελικό αίτιο) δηλώνουν επίσης (βλ. και πίνακα Δ): α) η τελική μετοχή· β) το απαρέμφατο του σκοπού· γ) το επιρρηματικό κατηγορούμενο του σκοπού· δ) οι εμπρόθετοι προσδιορισμοί του σκοπού· ε) η γενική και η αιτιατική του σκοπού· στ) η συμπερασματική πρόταση της μορφής ὥστε ή ὡς + απαρέμφατο που δηλώνει επιδιωκόμενο σκοπό.
|
