Συντακτικό Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας (Α, Β, Γ Γυμνασίου)
back next

Δ. ΣYNΔEΣH ME AITIOΛOΓIKOYΣ ΣYNΔEΣMOYΣ

§ 169

Ως αιτιολογικός παρατακτικός σύνδεσμος λειτουργεί ο γὰρ (γιατί). Ο γὰρ συνδέει περιόδους ή ημιπεριόδους και δεν τίθεται ποτέ στην αρχή της πρότασης. Απαντά επίσης στις εκφράσεις καὶ γὰρ (διότι και, και μάλιστα, καθόσον μάλιστα), καὶ γὰρ καὶ (και πράγματι), ἀλλ' οὐ γὰρ (αλλά όμως δεν), γὰρ δὴ / γὰρ οὖν (γιατί βέβαια), γὰρ δήπου (γιατί αναμφίβολα) κτλ.:
Οἱ δ' ἄλλοι κατέφυγον πρὸς Ἀγησίλαον· ἐγγὺς γὰρ ἔτυχεν ὤν.
Μετὰ δὲ τοῦτο ἤρξατο λόγου ὁ Φαρνάβαζος· καὶ γὰρ ἦν πρεσβύτερος.

Παρατηρήσεις
  1. α) Ο γὰρ απαντά και με τη διασαφητική-επεξηγηματική σημασία του «δηλαδή»· επεξηγεί τα προηγούμενα και τίθεται, συνήθως, ύστερα από δεικτικές λέξεις ή ύστερα από εκφράσεις όπως τὸ μέγιστον, σημεῖον δέ, τεκμήριον δὲ κ.τ.ό.7:

    Σκοπεῖν δὲ χρὴ καὶ ἐκ τῶνδε, ὦ ἄνδρες δικασταί. Πάντες γὰρ ἐπίστασθε ὅτι ἐν τῇ προτέρᾳ δημοκρατίᾳ πολλοὶ τὰ δημόσια ἔκλεπτον.
    Τεκμήριον δὲ τούτου ὑμῖν μέγιστον ἐρῶ. Πρῶτον μὲν γὰρ Ἀλκιβιάδης ἔπλει ἐπὶ τῆς ἐμῆς νεώς.

  2. β) Ως παρατακτικοί μπορεί να λειτουργήσουν και οι υποτακτικοί αιτιολογικοί σύνδεσμοι ὡς, ἐπεί, όταν βρίσκονται στην αρχή περιόδου ή ημιπεριόδου (βλ. § 179.1, παρατήρηση α΄).

  1. Σχετικός είναι και ο γὰρ που χρησιμοποιείται με τη σημασία του «λοιπόν» στην αρχή διήγησης για την οποία έχει ήδη γίνει λόγος (διηγηματικός):
    Δοκεῖ οὖν μοι ἀνάγκη εἶναι διηγήσασθαί σοι τὸ διήγημα τοῦτο. Λέγεται γὰρ γυνή ποτε πρεσβῦτις Ὀλυμπίασι παρελθοῦσα εἰς τὸ
    στάδιον ἑστάναι τε ἅμα τοῖς ἀνδράσι καὶ θεάσασθαι τοὺς ἀγωνιζομένους.