KEΦΑΛΑΙO IΓ΄

Oι επιρρηματικοί προσδιορισμοί

§ 144

Οι επιρρηματικοί προσδιορισμοί προσδιορίζουν κυρίως ρήματα και δευτερευόντως άλλα μέρη του λόγου, όπως επιρρήματα, ονόματα και αντωνυμίες. Είναι μονολεκτικοί ή περιφραστικοί ως προς τη μορφή τους και εκφράζουν ποικίλες επιρρηματικές σχέσεις, όπως τόπο, χρόνο, ποσό, τρόπο, μέσο ή όργανο, συνοδεία, αιτία, σκοπό, αναφορά, αποτέλεσμα, εναντίωση ή παραχώρηση, προϋπόθεση ή όρο κ.ά.:

Ἔπειτα καὶ οὗτοι ἦλθον. [επίρρημα ως επιρρηματικός προσδιορισμός χρόνου]
Ἀφίκοντο νυκτὸς γενομένης. [μετοχή χρονική]
Ξενοφῶν ἔσπευδε βοηθεῖν. [απαρέμφατο του σκοπού]
Λόγοι περὶ εἰρήνης ἐγίγνοντο. [προθετικό σύνολο ως προσδιορισμός της αναφοράς]
Ἐπεὶ δ’ ἧκον, ἐκκλησίαν ἐποίησαν. [δευτερεύουσα χρονική πρόταση]

§ 145

Ως επιρρηματικοί προσδιορισμοί λειτουργούν:

1. α) Τα επιρρήματα· καθαρώς επιρρηματικοί προσδιορισμοί (βλ. § 146).
2. β) Οι πλάγιες πτώσεις (βλ. §§ 151-153).
3. γ) Τα προθετικά σύνολα· εμπρόθετοι επιρρηματικοί προσδιορισμοί (βλ. §§ 154-157).
4. δ) Το επιρρηματικό και το προληπτικό κατηγορούμενο (βλ. § 15 και § 16).
5. ε) Το απαρέμφατο της αναφοράς (βλ. § 116.5) και το απαρέμφατο του σκοπού ή του αποτελέσματος (βλ. § 116.6).
6. στ) Οι επιρρηματικές μετοχές (βλ. §§ 127-134).
7. ζ) Οι επιρρηματικές προτάσεις (βλ. §§ 179-189 και 193-194).

Σημείωση: Bλ. ανακεφαλαιωτικό πίνακα για τους επιρρηματικούς προσδιορισμούς στο Eπίμετρο (πίνακας Δ).