Γραμματική Ε΄ και ΣΤ΄ Δημοτικού

Δ. Εξαιρέσεις στα παραθετικά

eikonaE07_40
Κάθε κανόνας, όμως, έχει και τις εξαιρέσεις του!
Πρόσεξε τι γίνεται με ορισμένα επίθετα.

Μερικά παραθετικά δεν έχουν θετικό βαθμό!
κατώτερος     κατώτατος
ανώτερος       ανώτατος

Μερικά άλλα δεν έχουν ούτε θετικό ούτε υπερθετικό:
προτιμότερος, προγενέστερος, μεταγενέστερος

eikonaE07_41
eikonaE07_42
eikonaE07_43
χάρτινο καπέλο
κι άλλο χάρτινο καπέλο
τρία χάρτινα καπέλα		 εξωγήινο πλάσμα
κι άλλο εξωγήινο πλάσμα
πολλά εξωγήινα πλάσματα		 σημερινή εφημερίδα
κι άλλη σημερινή εφημερίδα
τρεις σημερινές εφημερίδες
eikonaE07_44
Ορισμένα επίθετα δε σχηματίζουν καθόλου παραθετικά!

Ανώμαλα παραθετικά

καλός καλύτερος άριστος
κακός χειρότερος -
πολύς περισσότερος (πιότερος) -
λίγος λιγότερος ελάχιστος
μεγάλος μεγαλύτερος μέγιστος
μικρός μικρότερος ελάχιστος
eikonaE07_45

Μερικά παραθετικά επιθέτων είναι ελλειπτικά, δηλαδή δεν έχουν θετικό βαθμό ή δεν
έχουν και έναν ακόμη από τους δύο άλλους βαθμούς.

Υπάρχουν και μερικά επίθετα (που φανερώνουν ύλη, καταγωγή, τόπο/χρόνο ή
κατάσταση που δεν αλλάζει) τα οποία δε σχηματίζουν παραθετικά καθόλου.

Τέλος, υπάρχει και μια ομάδα επιθέτων που σχηματίζουν τα μονολεκτικά παραθετικά
τους από διαφορετικό θέμα ή με τρόπο διαφορετικό από τα άλλα. Τα παραθετικά αυτά
λέγονται ανώμαλα.

eikonaE07_26

Τι θα θυμάμαι για...
τα παραθετικά των επιθέτων

Τα επίθετα έχουν βαθμούς:

  1. θετικός βαθμός  
    ωραίος, -α, -ο
  2. συγκριτικός βαθμός  
    πιο + θετικός:     πιο ωραίος, -α, -ο  
    ουδέτερο θετικού βαθμού + -τερος, -η, -ο:      
    ωραιότερος, -η, -ο
  3. υπερθετικός βαθμός
    • α) σχετικός υπερθετικός     
      άρθρο + συγκριτικός:           
      ο ωραιότερος , η ωραιότερη, το ωραιότερο     
      ο πιο ωραίος, η πιο ωραία, το πιο ωραίο
    • β) απόλυτος υπερθετικός     
      ουδέτερο θετικού βαθμού + -τατος:       ωραιότατος, -η, -ο     
      πολύ + θετικός βαθμός:       πολύ ωραίος, -α, -ο

Τι να θυμάμαι όταν γράφω

eikonaE07_46

Γράφω με:

  • -ο: -ότερος, -ότατος (ωραίος, ωραιότερος, ωραιότατος)
  • -ω: -ώτερος, -ώτατος: όσα παραθετικά προέρχονται από τοπικά
    επιρρήματα σε -ω (ανώτερος, ανώτατος)
  • -υ: -ύτερος, -ύτατος (ταχύτερος, ταχύτατος)