14.2 Μόρια

Η γλώσσα μας διαθέτει και μερικές
μικρές άκλιτες λέξεις που ονομάζονται
μόρια.

Tα πιο σημαντικά μόρια είναι:

το μόριο του μέλλοντα θα (π.χ. θα
γράφω, θα γράψω)
τα μόρια της υποτακτικής να και ας
(π.χ. να έρθουν, ας έρθουν)
τα αρνητικά μόρια δε(ν) και μη(ν)
(π.χ. δεν ήρθαν, να μην έρθουν)
τα μόρια ναι και όχι (π.χ. Ναι, θα
παίξω μπάλα. Όχι, δε θα παίξω
μπάλα.)
το δεικτικό μόριο να (π.χ. Να ένα
ποδήλατο!)
το παρακελευστικό/προτρεπτικό
μόριο για (π.χ. Για κάτσε να σου πω!)

Τι θα θυμάμαι για... τους συνδέσμους

Υπάρχουν δύο κατηγορίες συνδέσμων, ανάλογα με το τι εί-
δους προτάσεις συνδέουν:

οι παρατακτικοί σύνδεσμοι, που συνδέουν όμοιες προτά-
σεις (παρατακτική σύνδεση)
οι σύνδεσμοι που συνδέουν τις εξαρτημένες προτάσεις
με τις κύριες (υποτακτική σύνδεση).

Στον καθημερινό λόγο, το και γίνεται κι πριν από λέξη που αρχί-
ζει με φωνήεν.
Πρώτα έφαγε κι έπειτα διάβασε την εφημερίδα του.
Ο ειδικός σύνδεσμος πως δεν τονίζεται, ενώ το τροπικό επίρρημα
πώς τονίζεται.
Νόμισε πως (=ότι) τον είδε.
Με ρώτησε πώς (=με ποιο τρόπο) ήρθα.
Ο ειδικός σύνδεσμος που δεν τονίζεται, ενώ το τοπικό επίρρημα
πού τονίζεται.
Βλέπεις που (=ότι) δεν τον σέβεται καθόλου;
Ντίνα, πού (=σε ποιο μερος) θα φάτε το μεσημέρι;
Ο ειδικός σύνδεσμος ότι δεν παίρνει ποτέ υποδιαστολή, ενώ η
αναφορική αντωνυμία ό,τι παίρνει πάντοτε υποδιαστολή.
Δήλωσε ότι θα πάει.
Φέρε μαζί σου ό,τι (=οτιδήποτε) θέλεις.