Γραμματική Ε΄ και ΣΤ΄ Δημοτικού
eikonaE03_01

14.2       Μόρια

eikonaE14_06

Η γλώσσα μας διαθέτει και μερικές
μικρές άκλιτες λέξεις που ονομάζονται
μόρια.

Tα πιο σημαντικά μόρια είναι:
  • το μόριο του μέλλοντα θα (π.χ. θα 
    γράφω, θα γράψω)
  • τα μόρια της υποτακτικής να και ας 
    (π.χ. να έρθουν, ας έρθουν)
  • τα αρνητικά μόρια δε(ν) και μη(ν)
    (π.χ. δεν ήρθαν, να μην έρθουν)
  • τα μόρια ναι και όχι (π.χ. Ναι, θα
    παίξω μπάλα. Όχι, δε θα παίξω
    μπάλα.)
  • το δεικτικό μόριο να (π.χ. Να ένα
    ποδήλατο!)
  • το παρακελευστικό/προτρεπτικό
    μόριο για (π.χ. Για κάτσε να σου πω!)

 

eikonaE09_22

Τι θα θυμάμαι για... τους συνδέσμους

Υπάρχουν δύο κατηγορίες συνδέσμων, ανάλογα με το τι εί-
δους προτάσεις συνδέουν:

  • οι παρατακτικοί σύνδεσμοι, που συνδέουν όμοιες προτά-
    σεις (παρατακτική σύνδεση)
  • οι σύνδεσμοι που συνδέουν τις εξαρτημένες προτάσεις
    με τις κύριες (υποτακτική σύνδεση).

Τι να θυμάμαι όταν γράφω

eikonaE14_07
  1. Στον καθημερινό λόγο, το και γίνεται κι πριν από λέξη που αρχί-
    ζει με φωνήεν.
    Πρώτα έφαγε κι έπειτα διάβασε την εφημερίδα του.
  2. Ο ειδικός σύνδεσμος πως δεν τονίζεται, ενώ το τροπικό επίρρημα
    πώς
    τονίζεται.
    Νόμισε πως (=ότι) τον είδε.
    Με ρώτησε πώς (=με ποιο τρόπο) ήρθα.
  3. Ο ειδικός σύνδεσμος που δεν τονίζεται, ενώ το τοπικό επίρρημα
    πού
    τονίζεται.
    Βλέπεις που (=ότι) δεν τον σέβεται καθόλου;
    Ντίνα, πού (=σε ποιο μερος) θα φάτε το μεσημέρι;
  4. Ο ειδικός σύνδεσμος ότι δεν παίρνει ποτέ υποδιαστολή, ενώ η
    αναφορική αντωνυμία ό,τι παίρνει πάντοτε υποδιαστολή.
    Δήλωσε ότι θα πάει.
    Φέρε μαζί σου ό,τι (=οτιδήποτε) θέλεις.