Γραμματική Ε΄ και ΣΤ΄ Δημοτικού

ENOTHTA 15

Πώς δηλώνω συναισθήματα;

Επιφωνήματα

eikonaE15_01
Ε! Ταξί!
Ε! Ταξί, ταξί! ...
Αμ δε! Περνά το ένα, περνά το
άλλο, περνά και το παράλλο,
σηκώνεις το χέρι, κατεβάζεις
το χέρι, ξανασηκώνεις το
χέρι, ξανακατεβάζεις το χέρι.
Ουφ πια! Χριστέ μου! Και
ξαναπερπάτημα και ξαναστα-
μάτημα. Α! Να πετύχω ένα
άδειο, παρακαλάς μες στο
μυαλό σου. Μακάρι! Αλλά,
μπα! Πού τέτοια τύχη! Λίγο
πιο κάτω τσούρμο κόσμος,
κακό... Χμ! ∆ι γίνεται εδώ; Συλ-
λαλητήριο; Γάμος; Ανάσταση;
– Όχι, κύριε! Στάση λεωφορεί-
ου!
Ω! Το λεωφορείο! Τα λεωφο-
ρεία! Επίθεση! Γιουρούσι! Στρί-
μωγμα και πατίκωμα και πάστω-
μα και στοίβαγμα... «Αχ!Το
χέρι μου!», «Άου! Το πόδι
μου!», «Ε! Βλέπε και λίγο πού
πατάς!» Αμάν! Δε χωράει ούτε
βελόνι! Κι εσύ; Πάλι απέξω.
Ε! Ταξί, ταξί!...

Δημήτρη Ψαθά, Χαίρε Αθήνα
(διασκευή)

eikonaE15_02

ΕΠΙΦΩΝΗΜΑΤΑ Είναι
άκλιτες λέξεις με τις οποίες
μπορώ να εκφράσω τα
συναισθήματά μου (δηλαδή
τον θαυμασμό, τον πόνο, τη
λύπη, τη στενοχώρια, την
απορία μου), να
πραγματοποιήσω πράξεις
(π.χ. παρακίνηση, έπαινο,
κάλεσμα, ευχή) ή να δηλώσω
τη στάση μου σε μια
κατάσταση (π.χ. άρνηση,
ειρωνεία, δυσπιστία).


Οι κυριότερες κατηγορίες επιφωνημάτων είναι:
α. Όσα εκφράζουν θαυμασμό: Α!, ποπό!, ω! κ.ά.
β. Αυτά που εκφράζουν απορία: Α!, ο!, μπα!, ε; κ.ά.
γ. Όσα δείχουν πόνο, λύπη ή στενοχώρια: Αχ!, ω!, αμάν!, άου!, οχ!, αλίμονο!, α! κ.ά.
δ. Αυτά που εκφράζουν ευχή: Μακάρι!, είθε! κ.ά.
ε. Όσα δηλώνουν έπαινο: Μπράβο!, εύγε!, ζήτω! κ.ά.
στ. Όσα φανερώνουν κάλεσμα: Ε!, επ! κ.ά.
ζ. Όσα εκφράζουν ειρωνεία: Ε!, ου! κ.ά.
η. Όσα παρακινούν και το αντίθετο: Άντε!, ε!, άμε!, μαρς!, στοπ!, σουτ! κ.ά.
θ. Αυτά που δηλώνουν άρνηση ή δυσπιστία: Χμ!, μπα!, αμ δε! κ.ά.

 

Τι να θυμάμαι όταν γράφω

eikonaE15_03

Στα επιφωνήματα βάζουμε συνήθως θαυμαστικό.