Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής ![Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής [πηγή:Πύλη για την Ελληνική Γλώσσα]](extras/images/link_ext.png)
- Μόλις διαβάσατε ένα λογοτεχνικό βιβλίο το οποίο σας έφεραν δώρο στη γιορτή σας οι φίλοι σας. Με δύο απλές προτάσεις εξηγήστε τι σας προσέφερε η μελέτη αυτού του βιβλίου. (Χρησιμοποιήστε ως παράδειγμα προτάσεις από το κείμενο 1, όπως: Η φαντασία διαστέλλεται. Ο κόσμος γίνεται άπειρος.)
- Στις προτάσεις που φτιάξατε οι λέξεις συνδυάζονται-συντάσσονται με βάση συγκεκριμένους κανόνες. Για να τους ανακαλύψετε, προσέξτε τη σχέση ανάμεσα στο άρθρο και το ουσιαστικό που συνοδεύει.
- Μια φίλη σας που γράφει ποιήματα και διηγήματα, σας εξηγεί πώς νιώθει γράφοντας λογοτεχνικά κείμενα. Αναφέρει ότι: 1) νιώθω μικρός θεός, 2) πιάνω μολύβι και στήνω ένα χάρτινο σύμπαν. Ποιες σχέσεις διακρίνετε να υπάρχουν ανάμεσα στο υποκείμενο και στο ρήμα στις προτάσεις αυτές; Παρατηρήστε, για παράδειγμα, πώς συμφωνεί το ρήμα με το υποκείμενο ως προς τον αριθμό ή και το πρόσωπο.
- Από το κείμενο 2 επιλέγουμε την πρόταση: «Η Αργυρώ άφησε το φλιτζάνι». Υπάρχει συμφωνία ανάμεσα στα άρθρα (η, το) και στα ουσιαστικά που προσδιορίζουν στο γένος, τον αριθμό ή και την πτώση; • Μήπως υπάρχει και λογική σύνδεση ανάμεσα στο υποκείμενο (Η Αργυρώ) και το αντικείμενο (το φλιτζάνι) με το ρήμα; • Αν αλλάξει το πρόσωπο του ρήματος (Η Αργυρώ άφησα) μπορεί να σταθεί λογικά η πρόταση;
- Ποια λάθη παρατηρείτε στις παρακάτω προτάσεις;
– H Aργυρώ άφησες το φλιτζάνι.
– Tην Aργυρώ άφησε το φλιτζάνι.
– H Aργυρώ άφησε του φλιτζανιού.
Mπορείτε να εξηγήσετε γιατί είναι λάθος αυτές οι προτάσεις;
- Μπορείτε να επεκτείνετε την προηγούμενη πρόταση από το κείμενο προσθέτοντας λέξεις; Για παράδειγμα:
– Η Αργυρώ άφησε το φλιτζάνι στο τραπέζι.
– Η Αργυρώ άφησε το μικρό φλιτζάνι στο στρογγυλό τραπέζι.
– Η Αργυρώ άφησε το μικρό φλιτζάνι στο στρογγυλό τραπέζι της κουζίνας.
◗ Συνταγματικές είναι οι σχέσεις μεταξύ ενός γλωσσικού στοιχείου και άλλων στοιχείων που προηγούνται ή ακολουθούν μέσα στην ίδια συντακτική ενότητα, φράση, πρόταση. Oι σχέσεις αυτές αναπτύσσονται στον οριζόντιο άξονα: στον συνταγματικό άξονα.
-
Από το κείμενο 2 επιλέγουμε τις επόμενες προτάσεις. • Μετακινήστε λέξεις ή λεκτικά σύνολα αυτών των προτάσεων, ώστε να αλλάξει η σειρά τους στις προτάσεις, όχι όμως και το νόημά τους.
Προτάσεις
– Τα ψηφιδωτά της Πέλλας είναι γνωστά σ' ολόκληρο τον κόσμο.
– Ο Ευριπίδης έζησε στην Πέλλα μέχρι το τέλος της ζωής του.
– Τούτη την κουβέντα σου θα τη μεταφέρω στους φοιτητές μου μέσα στο αμφιθέατρο. |
Μετακίνηση λέξεων
-
-
- |
Μπορείτε τώρα να απαντήσετε γιατί συχνά αλλάζουμε τη σειρά των λέξεων σε μια πρόταση;
- Επιλέξαμε τρεις προτάσεις από το κείμενο και μετακινήσαμε λέξεις ή λεκτικά σύνολα. Τι παρατηρήσεις έχετε να κάνετε σχετικά με το αν διατηρείται ή όχι το νόημα των προτάσεων;
– Στο Βέλγιο η πόλη Μονς αναζήτησε τα ίχνη του πύργου της Βαβέλ.
– Μοιράστηκαν με το κοινό τη χαρά των γλωσσών οι δάσκαλοι και οι μαθητές τους.
– Συζητήσεις στα δανέζικα, τα αγγλικά ή και στα ελληνικά ακόμα οργάνωσαν τα εστιατόρια.
- Oι παρακάτω προτάσεις είναι αποδεκτές στην ελληνική γλώσσα; • Aν όχι, γιατί; • Αναζητήστε στο κείμενο 3 μια πιο αποδεκτή εκδοχή τους.
– Διαγωνισμός αινιγμάτων να οργανωθεί πολύγλωσσος βοήθησαν καταστηματάρχες τοπικοί.
– Με κατοίκους τη δυνατότητα είχαν οι κάτοικοι της Μονς ανταλλαγών διαφόρων χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
- ◗ Η ελληνική γλώσσα είναι ευέλικτη.
- ◗ Η οριζόντια μετακίνηση λέξεων ή λεκτικών συνόλων σε μια πρόταση πρέπει να γίνεται με προσοχή και μέσα σε συγκεκριμένα όρια.
- ◗ Η οριζόντια μετακίνηση λέξεων ή λεκτικών συνόλων σε μια πρόταση «αποκαλύπτει» πού θέλει ο ομιλητής ή ο συγγραφέας να δώσει έμφαση ή τι να τονίσει.
|
