Βιβλίο εισαγωγής

Καταγραφή βιβλίων:

Στις μικρές βιβλιοθήκες καλό είναι τα βιβλία να καταγράφονται στο βιβλίο εισαγωγής ή στον κατάλογο εισαγωγής του Η/Υ κατ' αύξοντα αριθμό. Κάθε βιβλίο ή αντίτυπο ή τόμος πολύτομου έργου παίρνει ξεχωριστό αριθμό εισαγωγής.

ΔΕΙΓΜΑ
βιβλίου εισαγωγής

Ημ/νία	Αρ. εισαγωγής	Συγγραφέας	Τίτλος	Τόμος	Αντίτυπο	Εκδότης	Έτος	ISBN	Παρατηρήσεις

Ο αριθμός εισαγωγής

Ο αριθμός εισαγωγής γράφεται:

1. Στο βιβλίο: Στο πίσω μέρος της σελίδας του τίτλου.
Ο αριθμός εισαγωγής χρησιμοποιείται και όταν γίνεται η καταγραφή των νέων βιβλίων στον Η/Υ της βιβλιοθήκης. Ο αριθμός αυτός, που είναι μοναδικός για κάθε βιβλίο της βιβλιοθήκης είναι το στοιχείο αναγνώρισης του βιβλίου από τον Η/Υ, όταν το βιβλίο δανείζεται.

2. Στο δελτίο τοπογραφικού καταλόγου: Δείχνει πού είναι τοποθετημένο το βιβλίο στα ράφια της βιβλιοθήκης. Ο αριθμός εισαγωγής μπαίνει στην κάτω αριστερή γωνία του δελτίου.

3. Στο δελτίο βιβλιοδανεισμού: Αυτό το δελτίο αντιπροσωπεύει το βιβλίο στη διαδικασία του δανεισμού και πρέπει να έχει τον αριθμό εισαγωγής μαζί με τα κύρια στοιχεία αναγνώρισης του βιβλίου: Συγγραφέα – τίτλο.
Ο αριθμός αυτός επαναλαμβάνεται στην "τσέπη" δανεισμού του βιβλίου.

Θεματική ταξινόμηση

Η ταξινόμηση βιβλίων δηλώνει έναν τρόπο θεματικής διάταξης των βιβλίων στα ράφια. Η ταξινόμηση συγκεντρώνει όλα τα βιβλία του ίδιου θέματος. Έτσι ο αναγνώστης μπορεί να βρει γρήγορα και εύκολα το συγκεκριμένο βιβλίο που τον ενδιαφέρει και παράλληλα κάποιο άλλο βιβλίο με το ίδιο θέμα.

Το πιο συνηθισμένο σύστημα ταξινόμησης ήταν το Δεκαδικό Σύστημα Ταξινόμησης DEWEY. Τελευταία επιχειρείται ο αυτοματισμός των βιβλιοθηκών, μεταξύ των οποίων και ορισμένων σχολικών βιβλιοθηκών, με το σύστημα ΑΒΕΚΤ 400. Στις μεγάλες όμως βιβλιοθήκες, π.χ. στις πανεπιστημιακές, χρησιμοποιούν το σύστημα της βιβλιοθήκης του Κογκρέσου.

Στο σύστημα DEWEY τα βιβλία μοιράζονται σε 10 κατηγορίες ανάλογα με το θέμα τους.

000	ΓΕΝΙΚΑ (εγκυκλοπαίδειες - λεξικά)
100	ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ
200	ΘΡΗΣΚΕΙΑ
300	ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑ
400	ΓΛΩΣΣΑ
500	ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ
600	ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΕΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ
700	ΚΑΛΕΣ ΤΕΧΝΕΣ
800	ΦΙΛΟΛΟΓΙΑ
900	ΙΣΤΟΡΙΑ

Τα Μυθιστορήματα / Νουβέλες –
Διηγήματα – Παραμύθια, τα ταξινομούμε
στα ράφια, βάζοντας στη ράχη του βιβλίου
Μ ή Δ ή Π και από κάτω τα τρία πρώτα αρχικά
του συγγραφέα. Επίσης οι βιογραφίες
ταξινομούνται σύμφωνα με το επίθετο του
βιογραφούμενου προσώπου, έχοντας
στη ράχη το γράμμα Β και από κάτω τα τρία
αρχικά του βιογραφούμενου. Ο ταξινομικός
αριθμός γράφεται στη ράχη του βιβλίου.

Θα μπορούσαμε επίσης να χρησιμοποιήσουμε χρωματιστές ετικέτες ανάλογα με το θέμα και να γράψουμε επάνω τον ταξινομικό αριθμό. Κάτω από τον ταξινομικό αριθμό, βάζουμε τα τρία αρχικά γράμματα του συγγραφέα.

Ο ταξινομικός αριθμός δε μας δείχνει μόνο το θέμα του βιβλίου, αλλά βοηθάει να βρεθεί το βιβλίο στα ράφια, επειδή τα βιβλία τοποθετούνται εκεί καταρχήν σύμφωνα με τους ταξινομικούς αριθμούς και στη συνέχεια με την αλφαβητική σειρά των συγγραφέων. Ο ταξινομικός αριθμός είναι ουσιαστικά η ταυτότητα του βιβλίου στα ράφια της βιβλιοθήκης.

Σε κάθε τμήμα της βιβλιοθήκης βάζουμε ενδεικτικές πινακίδες, που μας δείχνουν τους ταξινομικούς αριθμούς των βιβλίων που υπάρχουν εκεί.

Δύο συνεχόμενες κατηγορίες σημειώνονται: π.χ. 100 – 300.

Καταλογογράφηση – δελτιοκατάλογος

Ο δελτιοκατάλογος και ο ηλεκτρονικός κατάλογος αναφέρει και περιγράφει σύντομα τα βιβλία και κάθε άλλο υλικό που βρίσκεται στη βιβλιοθήκη. Βοηθάει να εντοπίσουμε τα βιβλία που έχει μια βιβλιοθήκη αν γνωρίζουμε:

• Τα ονόματα των συγγραφέων.
• Τους τίτλους.
• Τα θέματα που καλύπτονται από τα βιβλία.

Οι δελτιοκατάλογοι – στις βιβλιοθήκες που χρησιμοποιούνται ακόμα – βρίσκονται στα ειδικά μικρά συρτάρια των βιβλιοθηκών.

Στο εξωτερικό τους τα συρτάρια έχουν ενδείξεις για το περιεχόμενο. Στο εσωτερικό έχουμε τα δελτία που χωρίζονται σε ομάδες με διαχωριστικά δελτία - οδηγούς. Όλα τα δελτία του καταλόγου τακτοποιούνται αλφαβητικά από το Α ως το Ω και περιλαμβάνουν αναγραφές συγγραφέων, τίτλων και θεμάτων σε ένα ενιαίο αλφάβητο.

Για χρήση του βιβλιοθηκάριου σχηματίζεται ο τοπογραφικός κατάλογος, όπου τα δελτία ταξιθετούνται σύμφωνα με το ταξινομικό σύστημα της βιβλιοθήκης.

Οι εσωτερικοί διαχωρισμοί γίνονται επίσης αλφαβητικά π.χ.

Θέμα: ΙΣΤΟΡΙΑ

Τα δελτία αυτού

του θέματος

ταξιθετούνται

αλφαβητικά

Κάθε βιβλίο, όπως είπαμε, μπορεί να αντιπροσωπεύεται στον κατάλογο από τρία (3) δελτία: συγγραφέα, τίτλου, θέματος:

Καταγραφή του υλικού

Στη βιβλιοθήκη λοιπόν θα αναζητήσουμε και θα βρούμε το υλικό της εργασίας μας. Εκεί θα επισημάνουμε και θα μελετήσουμε τις πηγές του. Δεν αρκεί όμως μόνον αυτό, η ανεύρεση δηλαδή του υλικού. Στη συνέχεια επιβάλλεται να επιλέξουμε από το υλικό που επισημάναμε εκείνο που υπηρετεί αποτελεσματικότερα το σκοπό μας και να το καταγράψουμε, ώστε να το αξιοποιήσουμε, όταν έρθει η ώρα της συγγραφής.

Στη φάση αυτή, δηλαδή στη φάση κατά την οποία αντλούμε από τη βιβλιογραφία και από το υλικό που συγκεντρώσαμε ό,τι μας χρειάζεται, θα πρέπει να εργαστούμε με τις σημειώσεις. Πρόκειται για μέθοδο δοκιμασμένη και αποδοτική. Γι' αυτό και οι συγγραφείς - ερευνητές κρατούν σημειώσεις: άλλοι κρατούν σημειώσεις σε σημειωματάρια / τετράδια και άλλοι σε δελτία, σε τεμάχια δηλαδή χαρτιού που έχουν το σχήμα και τις διαστάσεις μικρού συνήθως φακέλου αλληλογραφίας, άλλοι στους προσωπικούς τους Η/Υ (Ρ C). Γενικά τα δελτία αποδείχτηκαν πολύ πρακτικά και εύχρηστα: ταξινομούνται, αντικαθίστανται και χρησιμοποιούνται εύκολα. Άλλωστε βοηθούν και στην τελική καταγραφή της βιβλιογραφίας, την οποία χρησιμοποιούμε, διότι, καθώς το καθένα τους είναι ανεξάρτητο από το άλλο, έχει τη δυνατότητα της ταξινόμησης σε αλφαβητική σειρά, όπως συνηθίζεται στην κατάρτιση ενός πίνακα βιβλιογραφίας.

▶Στα παρακάτω δελτία ένας ερευνητής:

α) Καταγράφει πολύ περιληπτικά το περιεχόμενο ενός βιβλίου

(1)

β) Αντιγράφει αυτολεξεί μια χρήσιμη για την εργασία του περίοδο λόγου ενός βιβλίου.

(2)

γ) Αποδελτιώνει τη λέξη Αδριανούπολη η οποία του χρειάζεται στην εργασία του.

(3)

▶Σχηματίστε κι εσείς 4-5 δελτία, στα οποία να αποδελτιώσετε το περιεχόμενο ενός βιβλίου, μια χρήσιμη πληροφορία, ένα θέμα ή ό,τι άλλο νομίζετε.

Χρήσιμη πληροφορία:

Γενικά, στα βιβλιογραφικά δελτία ή στην ιστοσελίδα του προσωπικού Η/Υ καταγράφουμε αποσπάσματα των βιβλίων που χρησιμοποιήσαμε, βασικές ιδέες των συγγραφέων ή πληροφορίες σε περίληψη ή σε παράφραση, σημειώνοντας οπωσδήποτε τη σελίδα ή τις σελίδες. Εάν κατά την αντιγραφή/μεταφορά ενός αποσπάσματος διαπιστώσουμε ένα λάθος ή μια άποψη που παραξενεύει, σημειώνουμε τότε την ένδειξη «sic» (=έτσι), για να δηλώσουμε ότι έχουμε επίγνωση του σφάλματος ή της ιδιαίτερης άποψης που εκφράζεται και επομένως δεν πρόκειται για λάθος αντιγραφής.

Εκτίμηση του υλικού

α) Να περιλαμβάνει τα σύγχρονα επιστημονικά δεδομένα.
Η έρευνα απαιτεί να προσέχουμε τη χρονολογία του αποδεικτικού υλικού. Έτσι μπορούμε να παρακολουθήσουμε την εξέλιξη κάποιων απόψεων, θεωριών κτλ. έως τις ημέρες μας. Για ορισμένες μάλιστα επιστήμες (Φυσική, Χημεία, Βιολογία, Κοινωνικές και Πολιτικές επιστήμες κτλ.) είναι απόλυτα αναγκαίες και οι πιο πρόσφατες πληροφορίες/απόψεις/θεωρίες – αυτές που μόνο μία τράπεζα πληροφοριών θα μπορούσε να προσφέρει. Αν η εργασία αναφέρεται στην ιστορία, τη φιλοσοφία, τη λογοτεχνία, τις καλές τέχνες, ίσως είναι αρκετά τα πρόσφατα περιοδικά και τα σχετικά νεότερα βιβλία.

Άσκηση:
Μελετήστε την εργασία "Ο πνευματικός άνθρωπος" και καταγράψτε τις παλαιότερες και τις σύγχρονες πληροφορίες που περιέχει.

β) Να είναι οι πηγές από τις οποίες προέρχεται το αποδεικτικό υλικό άμεσες. Στο σημείο αυτό πρέπει να σημειώσουμε ότι οι βιβλιογραφικές πηγές διακρίνονται σε άμεσες και έμμεσες. Άμεσες πηγές για τον ερευνητή είναι οι πηγές από τις οποίες αντλεί απευθείας το υλικό και τις πληροφορίες που χρειάζεται για το θέμα της εργασίας του, χωρίς την παρέμβαση ή το σχολιασμό κάποιου άλλου. Π.χ. η "Καινή Διαθήκη" ή το "Μανιφέστο" του Μαρξ είναι άμεσες πηγές για τον ερευνητή που μελετάει σχετικά θέματα. Έμμεσες πηγές είναι για τον ερευνητή εκείνες οι πηγές από τις οποίες αντλεί το υλικό του μέσα από το σχολιασμό ή την κριτική κάποιου άλλου. Μια μελέτη π.χ. που σχολιάζει, αξιολογεί ή αναφέρεται στην "Καινή Διαθήκη" ή στο "Μανιφέστο" του Μαρξ είναι μια έμμεση πηγή. Για παράδειγμα το έργο του Αλεξανδρινού Θεολόγου Ωριγένη (185-254 μ.Χ.) αποτελεί έμμεση πηγή για τις απόψεις των ειδωλολατρών φιλοσόφων του 2ου μ.Χ. αιώνα, ανάμεσα στους οποίους συγκαταλέγεται και ο Κέλσος.

Το πλεονέκτημα των άμεσων πηγών είναι φανερό: όταν τις χρησιμοποιούμε, έχουμε αυθεντικό υλικό, υλικό δηλαδή που έρχεται κατευθείαν σε μας, χωρίς να περνάει από το φίλτρο κανενός, όπως συμβαίνει με το δευτερογενές/έμμεσο αποδεικτικό υλικό, που περνάει από το φίλτρο εκείνου που το σχολιάζει, το αξιολογεί, το αναλύει κτλ. από την αρχική πηγή. Το ίδιο πλεονέκτημα έχουμε, όταν διαβάζουμε ένα κείμενο στη γλώσσα που γράφτηκε, δηλαδή στο πρωτότυπο. Γιατί ακόμη και η μετάφραση μπορεί να αλλοιώσει την πηγή. Το ιδανικότερο θα ήταν να διαβάζουμε το Φρόιντ στα γερμανικά, το Βολτέρο στα γαλλικά, τον Αριστοτέλη στα αρχαία Ελληνικά κ.ο.κ. Αυτό όμως είναι εξαιρετικά δύσκολο, ως και αδύνατο. Γι' αυτό πρέπει να προσέχουμε να χρησιμοποιούμε τις καλύτερες μεταφράσεις. Στόχος μας, λοιπόν, σε μια εργασία πρέπει να είναι πάντα η αναζήτηση του αρχικού/άμεσου αποδεικτικού υλικού. Στην περίπτωση όμως που θα αναγκαστούμε να χρησιμοποιήσουμε δευτερογενές/έμμεσο υλικό, πρέπει να είμαστε ιδιαίτερα επιφυλακτικοί, μια που όσοι παρουσιάζουν ή σχολιάζουν μια άμεση πηγή μπορεί να την αλλοιώνουν συνειδητά ή ασύνειδα.

γ) Το αποδεικτικό υλικό να είναι, κατά το δυνατόν, αντικειμενικό.
Αξιολογώντας το αποδεικτικό υλικό, πρέπει να έχουμε υπόψη μας ότι δεν υπάρχει σχεδόν καμιά πληροφορία που να μην έχει κάποιο στοιχείο υποκειμενικότητας. Θα ακούσετε ίσως να λένε ότι ακόμη και οι συνταγές της μαγειρικής έχουν υποκειμενικά στοιχεία. Γι' αυτό, όταν αξιολογούμε το αποδεικτικό υλικό και την επιχειρηματολογία, είναι ανάγκη να έχουμε στο νου μας την οπτική γωνία του συγγραφέα, την άποψή του και το σκοπό για τον οποίο γράφει. Αυτά είναι στοιχεία που επηρεάζουν την υποκειμενικότητα του συγγραφέα στο ειδικό θέμα.

Άσκηση:

▶Αναφέρετε πέντε άμεσες / αρχικές και πέντε έμμεσες / δευτερογενείς πηγές και συζητήστε τους κινδύνους που διατρέχει ο χρήστης των έμμεσων πηγών. Συμβουλευτείτε κατά πρώτο λόγο τα σχολικά σας βιβλία.

▶Προσπαθήστε να επισημάνετε στο βιβλίο της Ιστορίας της Γ' Λυκείου αποδεικτικό υλικό από πηγές το οποίο θα μπορούσε να θεωρηθεί υποκειμενικό.