Αμειψισπορά: Η εναλλαγή καλλιέργειας στο ίδιο έδαφος (π.χ. τον ένα χρόνο σιτηρά, τον επόμενο ψυχανθή), για να εξασφαλίζονται καλύτερες γεωργικές αποδόσεις.

Άτακτοι (κοιν. Τσέτες): Τούρκοι αντάρτες που χτυπούσαν αιφνιδιαστικά τα ελληνικά στρατιωτικά αποσπάσματα και προέβαιναν σε βιαιότητες εις βάρος του άμαχου πληθυσμού.

Γκιουλχανέ: Προάστιο της Κωνσταντινούπολης από το οποίο πήρε το όνομα το αυτοκρατορικό διάταγμα «χάττι-Σερίφ του Γκιουλχανέ», 3 Νοεμβρίου 1839. Το διάταγμα περιλάμβανε ουσιώδεις διακηρύξεις για τους υπηκόους της Οθωμανικής αυτοκρατορίας.

Γκιριτλής: Κρητικός (τουρκ). Η προσωνυμία δόθηκε στον Μουσταφά Ναϊλή Πασά για τη μακρόχρονη παραμονή του στη διοίκηση της Κρήτης.

De facto et de jure: Λατινικοί όροι. De facto: Κατάσταση που διαμορφώνεται εκ των πραγμάτων. De jure: Κατάσταση που απορρέει από το Δίκαιο.

Επάλληλα δικαιώματα επί της γης: Διαφορετικά δικαιώματα που ασκούνται ταυτόχρονα στο ίδιο έδαφος από διαφορετικά φυσικά ή νομικά πρόσωπα (π.χ. δικαίωμα ψιλής κυριότητας, δικαίωμα κατοχής, νομής, ενοικίασης κ.τ.λ.).

Ζουρίδες: Στην Κρήτη ζουρίδες αποκαλούν τις νυφίτσες.

Θηραϊκή γη: Πέτρωμα, προϊόν ηφαιστειακής έκρηξης, που εξορύσσεται στη νήσο θήρα.

Καραβανάδες-Ξυπόλυτοι: Χαρακτηρισμοί των κρητικών κομμάτων που αντιστοιχούσαν σε ιδεολογική διάκριση. Ξυπόλυτοι ήταν οι φιλελεύθεροι και Καραβανάδες οι συντηρητικοί. Οι προσωνυμίες δόθηκαν από τους αρχηγούς των αντιπάλων παρατάξεων.

Μεγάλος αρπεντές: (τουρκ. arbede), στάση, ανταρσία, μεγάλο κακό, συμφορά.

Παναγία η Κλεφτρίνα: Παναγία-προστάτις των κλεφτών = πειρατών.

Πραιτωριανοί: Επίλεκτο σώμα του ρωμαϊκού στρατού. Είχαν ως κύριο έργο τους την ασφάλεια του αυτοκράτορα. Παρενέβαιναν ποικιλότροπα στα πολιτικά πράγματα της Ρώμης. Ρύθμιζαν την αυτοκρατορική εξουσία και αρκετές φορές προκάλεσαν πολιτικές κρίσεις. Διαλύθηκαν από τον Μ. Κωνσταντίνο.

Σελμπεσιά: Τούρκικη λέξη που σημαίνει την απαγωγή, την κυριαρχία.

Σοσιαλοδημοκρατία: Κομματική τάση, η οποία επιζητεί το συνδυασμό των αρχών του σοσιαλισμού με εκείνες της δημοκρατίας.

Σφαιρίδιο: Μικρή σφαίρα από μολύβι, που χρησιμοποιούσαν οι ψηφοφόροι αντί για ψηφοδέλτιο. Για τελευταία φορά σφαιρίδια χρησιμοποιήθηκαν στις εκλογές της 1ης Νοεμβρίου 1920. Οι εκφράσεις «έφαγε μαύρο» και «το έριξα δαγκωτό» σχετίζονται με τη χρήση των σφαιριδίων κατά τη διαδικασία της ψηφοφορίας.

Ταξικό κόμμα: Είναι το κόμμα που εκπροσωπεί κατά κύριο λόγο ή αποκλειστικά τα συμφέροντα μιας κοινωνικής τάξης.