Πωλ Ελυάρ (Paul Eluard)

Από τα εφτά ποιήματα της αγάπης στον πόλεμο

Γαλλος Ποιητης (1895-1952). Ενώ συνεχιζόταν ο Α' Παγκόσμιος Πόλεμος, φανέρωσε τις φιλειρηνικές πεποιθήσεις του με την ποιητική συλλογή Καθήκον και ανησυχία (1917). Ανήκε στην ομάδα των Γάλλων ποιητών, που πρωτοστάτησαν στο κίνημα του υπερρεαλισμού (1924). Αποφασιστική επίδραση στo έργο του άσκησε ο ισπανικός εμφύλιος πόλεμος. Η ανθρώπινη δυστυχία, η ήττα των δημοκρατικών δυνάμεων επηρέασαν επίσης πολύ την ποίησή του. Σε κάποιο έργο του έχει γράψει: «Ποιητής είναι περισσότερο εκείνος που εμπνέει παρά εκείνος που εμπνέεται». Πραγματικά. Η ποίησή του φτάνει με απόλυτη φυσικότητα στο λυρισμό κι όταν θέλει να ψάλει τον έρωτα ή τη συναδέλφωση των ανθρώπων, βρίσκει τους θερμούς τόνους, που κάνουν το νόημα του ποιήματος κατανοητό. Από τις ποιητικές του συλλογές σημειώνουμε τις: Η Αγάπη, η Ποίηση (1929), Ποίηση και Αλήθεια (1942), Πολιτικά Ποιήματα (1948) κ.ά.

Το ποίημα που ακολουθεί είναι το έβδομο (και τελευταίο της ενότητας: Από τα εφτά ποιήματα αγάπης στον πόλεμο.) Η αγάπη όμως που κυριαρχεί σ' όλο το ποίημα δεν είναι μόνο ερωτική. Μαζί της συνυφαίνεται και η αγάπη για τους ανθρώπους που αγωνίζονται, φυλακίζονται, εξορίζονται, σφαγιάζονται «για να μη δεχτούν τον ίσκιο» (να μη δεχτούν δηλαδή τίποτε που θα σκιάσει, θα απειλήσει τους ανθρώπους).

Στ' όνομα του τέλειου ψηλού μετώπου

Στ' όνομα των ματιών που κοιτάζω

Και του στόματος που φιλώ

Για σήμερα και για πάντα.

Στ' όνομα της θαμμένης ελπίδας

Στ' όνομα των δακρύων μέσα στη νύχτα

Στ' όνομα των φυτών που φέρνουν γέλιο

Στ' όνομα του γέλιου που φέρνει φόβο.

Στ' όνομα του γέλιου κάτω στο δρόμο

Της γλύκας που δένει τα χέρια μας

Στ' όνομα της οπώρας σαν σκεπάζει το λουλούδι

Σε μια όμορφη γη και καρπερή.

Στ' όνομα των ανθρώπων που σαπίζουνε στη φυλακή

Στ' όνομα τιυν εξορισμένων γυναικών.

Στ' όνομα όλων των συντρόφων μας

Που μαρτύρησαν και σφαγιάστηκαν

Για να μη δεχτούν τον ίσκιο.

Πρέπει να στραγγίξουμε την ορμή

Και να σηκώσουμε το ξίφος

Για να φυλάξουμε την ιερή εικόνα

Των αθώων που κυνηγήθηκαν παντού

Και που παντού θα θριαμβεύσουν.

μτφρ: Γ. Καραβασιλης

Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ

Τι επικαλείται ο ποιητής σε κάθε στροφή; (Στην πρώτη στροφή π.χ. κάνει επίκληση στην αγαπημένη και την αιώνια αγάπη).
Ο κάθε στίχος αρχίζει σχεδόν με την επίκληση. «Στ' όνομα...», που ταιριάζει σε λόγο περισσότερο πομπώδη και ρητορικό. Παρ' όλα αυτά, ο στόμφος εξασθενεί και ο τόνος του ποιήματος είναι θερμός και λυρικός. Πώς το κατορθώνει ο ποιητής;
Η ποίηση του Ελυάρ είναι βαθύτατα ερωτική και ανθρωπιστική. Η άποψη αυτή δικαιώνεται από το ποίημα που διαβάσατε;

εικόνα