Νεοελληνική Λογοτεχνία (Γ΄ Λυκείου Γενικής Παιδείας) - Βιβλίο Μαθητή (Εμπλουτισμένο)

Άρης Αλεξάνδρου

Με τι μάτια τώρα πια

Το Ποιημα Περιεχεται στη συλλογή Ευθύτης οδών (1959).

 

Βιάστηκες μητέρα να πεθάνεις.

 

Δεν λέω, είχες αρρωστήσει από φασισμό
κι ήταν λίγο το ψωμί έλειπα κι εγώ στην εξορία
ήτανε λίγος ο ύπνος κι ατέλειωτες οι νύχτες

5

μα πάλι ποιος ο λόγος να απελπιστείς προτού να κλείσεις

τα εξηντατέσσερα

 

μπορούσες vα 'σφιγγες τα δόντια

έστω κι αυτά τα ψεύτικα τα χρυσά σου δόντια

μπορούσες ν' αρπαζόσουνα από 'να φύλλο πράσινο

απ' τα γυμνά κλαδιά

10 απ' τον κορμό
 

μα ναι το ξέρω

γλιστράν τα χέρια κι ο κορμός του χρόνου δεν έχει φλούδα

να πιαστείς

όμως εσύ να τα 'μπηγες τα νύχια

και να τραβούσες έτσι πεντέξι-δέκα χρόνια

15 σαν τους μισοπνιγμένους που τους τραβάει ο χείμαρρος
 

κολλημένους στο δοκάρι του γκρεμισμένου τους σπιτιού.

Τι βαραίνουν δέκα χρόνια για να με ξαναδείς

να ξαναδείς ειρηνικότερες ημέρες και να πας

στο παιδικό σου σπίτι με τον φράχτη πνιγμένον στα λουλούδια

20 να ζήσεις μες στη δίκαιη γαλήνη
 

ακούγοντας τον πόλεμο

σαν τον απόμακρο αχό του καταρράχτη

να 'χεις μια στέγη σίγουρη σαν άστρο

να χωράει το σπίτι μας την καρδιά των ανθρώπων

25 κι από τη μέσα κάμαρα —
 

όμως εσύ μητέρα βιάστηκες πολύ

και τώρα με τι χέρια να 'ρθεις και να μ΄ αγγίξεις μέσ'

από τη σίτα*

με τι πόδια να ζυγώσεις εδώ που 'χω τριγύρω μου τις πέτρες

σιγουρεμένες σαν* ντουβάρια φυλακής

με τι μάτια τώρα πια να δεις πως μέσα δω χωράει

30

όλη η καρδιά του αυριανού μας κόσμου

τσαλαπατημένη

 

κι από τον δίπλα θάλαμο ποτίζει η θλίψη

σαν υγρασία σάπιου χόρτου.

Ά. Αλεξάνδρου, «Ανεπίδοτα γράμματα. 7»  Ά. Αλεξάνδρου, [Η αυτοκτονία του Σοφοκλή] [Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Γ΄ Λυκείου]  Τόποι εξορίας και πολιτικοί εξόριστοι στην Ελλάδα  Γράμματα της εξορίας


σίτα: συρμάτινο πλέγμα, που παρεμβάλλεται ανάμεσα στο φυλακισμένο και τον επισκέπτη, όταν συνομιλούν κατά την ώρα του «επισκεπτηρίου».

σαν: όπως είναι σιγουρεμένοι πάντα οι τοίχοι της φυλακής.

Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ

  1. Πού αποδίδει ο ποιητής το θάνατο της μητέρας του; Τι σημαίνει εδώ το ρήμα «βιάστηκες»;
  2. Με ποιες εικόνες ο ποιητής αποδίδει τον αγώνα για να μείνει κανείς στη ζωή;
  3. Αν λάβουμε υπόψη μας ότι το ποίημα είναι ουσιαστικά μονόλογος (γιατί;), τότε τι εκφράζουν οι στίχοι 5-16; Αγωνιστικό φρόνημα, έντονη νοσταλγία, πίστη στην αξία της ζωής ή πίστη στο μέλλον; Να δικαιολογήσετε τις απαντήσεις σας.
  4. Στους στίχους 17-25 ο ποιητής εκφράζει το όραμά του για τη ζωή. Αφού το αναπτύξετε να χαρακτηρίσετε, με βάση αυτό, τον ποιητή.
  5. Γιατί στο στίχο 25 διακόπτεται απότομα ο λόγος;
  6. Γιατί ο ποιητής σπάζει το στίχο 30; Με ποια προηγούμενη ενότητα του ποιήματος σχετίζεται νοηματικά ο στίχος αυτός;
  7. Τι αισθήματα εκφράζει ο ποιητής στους στίχους 26-32;