Αγορά

Πάντα διψάς - όπως διψάει το πρωτοβρόχι
στεγνή καλοκαιριά - το βλογημένο σπίτι
και μια κρυφή ζωή σα δέηση ερημίτη,
αγάπης κι αρνησιάς ζωούλα σε μια κόχη.

Διψάς και το καράβι που το πέλαο το 'χει,
κι όλο τραβάει με τα πουλιά και με τα κήτη,
κι είναι μεστή η ζωή του μ' όλο τον πλανήτη·
και το καράβι και το σπίτι σου είπαν· «Όχι!»

Μήτε η παράμερη ευτυχία που δε σαλεύει,
μήτε η ζωή π' όλο και νέα ψυχή τής βάνει
κάθε καινούρια γη και κάθε νιο λιμάνι.

Μόνο τ' αλάφιασμα του σκλάβου που δουλεύει·
σέρνε στην αγορά τη γύμνια του κορμιού σου,
ξένος και για τους ξένους και για τους δικούς σου.

στεγνή καλοκαιριά· είναι αντικ. του ρήματος, ενώ το πρωτοβρόχι είναι υποκ.

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ

1. Ποιες είναι οι επιθυμίες του ποιητή και ποια είναι η πραγματικότητα;
2. Ο ποιητής στην τέταρτη στροφή χρησιμοποιεί την εικόνα του δούλου στην αρχαία αγορά· τι κερδίζει το ποίημα νοηματικά και αισθητικά με αυτή την εικόνα;
3. Ποιος στίχος νομίζετε ότι εκφράζει καλύτερα την αλλοτρίωση του ανθρώπου από τις συνθήκες κάτω από τις οποίες αναγκάζεται να ζει και να εργάζεται; Να δικαιολογήσετε την άποψή σας.
4. Ο ποιητής ενώ βασίζεται σε αυτοβιογραφικά στοιχεία, χρησιμοποιεί το β' ενικό πρόσωπο· τι πετυχαίνει με αυτό;

ΓΡΑΠΤΗ ΑΣΚΗΣΗ

(Μετά την ολοκλήρωση της διδασκαλίας και των τριών ποιημάτων).
Στους τελευταίους στίχους του 12ου σονέτου των Πατρίδων ο ποιητής εκφράζει κάποια γνώμη για την επιβίωση της ποίησής του. Ποια είναι η δική του γνώμη και ποια είναι η δική σας άποψη για την αξία της ποιητικής τέχνης του Παλαμά και για την απήχηση που μπορεί να έχει η ποίηση του στην εποχή μας; Να απαντήσετε τεκμηριώνοντας τις απόψεις σας.

Κωστής Παλαμάς (1859-1943) 

Γεννήθηκε στην Πάτρα από γονείς Μεσολογγίτες. Σε ηλικία εφτά χρονών έμεινε ορφανός από μητέρα και πατέρα, οπότε τον πήρε υπό την προστασία του στο Μεσολλόγγι ο θείος του Δημήτριος Παλαμάς. Το 1876 ήρθε στην Αθήνα για να σπουδάσει Νομικά· γρήγορα όμως τα εγκατέλειψε για να αφοσιωθεί στην ποίηση. Άρχισε να δημοσιεύει ποιήματα σε διάφορα έντυπα της εποχής και κυρίως στα πρωτοποριακά φύλλα Ραμπαγάς και Μη χάνεσαι. Ο Παλαμάς είναι ο πιο αντιπροσωπευτικός ποιητής της γενιάς του και ένας από τους κορυφαίους της νέας ελληνικής ποίησης. Δεσπόζει με την έντονη παρουσία του, για πενήντα περίπου χρόνια στην πνευματική ζωή του τόπου. Η ακμή του συμπίπτει με την αστική διαμόρφωση της ελληνικής κοινωνίας. Η γενιά του '80, στην οποία ανήκει ο ποιητής, σημαδεύεται από το θετικιστικό πνεύμα και τη λατρεία για την Επιστήμη. Το ίδιο αυτό πνεύμα εμπνέει και τον Παλαμά και επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό την ποίησή του. Από πολύ νωρίς επιζήτησε κάποια σύνδεση της Αθηναϊκής Σχολής, στην οποία ο ίδιος είχε τις ρίζες του, με τη σολωμική παράδοση.

Ο Κωστής Παλαμάς χαρακτηρίσθηκε εθνικός ποιητής. Το έργο του απηχεί τους πόθους και τις απογοητεύσεις, τις ελπίδες και τις ανατάσεις του νέου ελληνισμού κατά την κρίσιμη σε κατακτήσεις και εθνικές περιπέτειες περίοδο των ετών 1880-1922. Ο ποιητής συμμετείχε στους έντονους πνευματικούς αγώνες της εποχής του, όπως π.χ. στον αγώνα των δημοτικιστών για την επικράτηση της εθνικής μας γλώσσας, και άσκησε μεγάλη επίδραση σε συγχρόνους και νεότερους του. Γενικά η προσφορά του στα Γράμματά μας και στην πνευματική αναγέννηση του τόπου υπήρξε πολύ γόνιμη. Η πρώτη ποιητική συλλογή του Παλαμά, Τραγούδια της Πατρίδος μου, εκδόθηκε το 1886. Ακολούθησαν: Ίαμβοι και Ανάπαιστοι (1897) και ο Τάφος (1898). Το 1899 έλαβε μέρος στον πρώτο Φιλαδέλφειο Ποιητικό διαγωνισμό και τιμήθηκε με το πρώτο βραβείο. Άλλες ποιητικές συλλογές: Η Ασάλευτη Ζωή (1904), Ο δωδεκάλογος του Γύφτου (1907), Η Φλογέρα του Βασιλιά (1910), Οι καημοί της Λιμνοθάλασσας (1912) κτλ. Ασχολήθηκε επίσης με την πεζογραφία και το θέατρο και διακρίθηκε ως κριτικός της λογοτεχνίας.