7.
Η γραφή των
αριθμητικών
Τα αριθµητικά είναι λέξεις που φανερώνουν αριθµητικές ποσότητες ή εκφράζουν αριθµητικές σχέσεις. Τα αριθµητικά είναι επίθετα ή ουσιαστικά.
Τα αριθμητικά επίθετα τα χωρίζουμε στις παρακάτω κατηγορίες:
- απόλυτα, που φανερώνουν ορισμένο πλήθος (ένας - μία - ένα, δύο, τρεις - τρία, τέσσερις - τέσσερα, πέντε, δεκαέξι, τριάντα, εκατό, χίλια κ.λπ.)
- τακτικά, που φανερώνουν τη θέση που παίρνει κάτι σε μια σειρά από όμοια πράγματα (πρώτος, δεύτερος, τρίτος, τέταρτος, δέκατος όγδοος, εικοστός, τριακοστός, χιλιοστός κ.λπ.)
- πολλαπλασιαστικά, που φανερώνουν από πόσα μέρη αποτελείται κάτι (μονός, διπλός, τριπλός, πενταπλός, εικοσαπλός κ.λπ.)
- αναλογικά, που φανερώνουν πόσες φορές μεγαλύτερο είναι ένα ποσό από ένα άλλο (διπλάσιος, τριπλάσιος, τετραπλάσιος, δεκαπλάσιος κ.λπ.)
Τα αριθμητικά ουσιαστικά είναι αφηρημένα ουσιαστικά, σχηματίζονται από τις καταλήξεις των απόλυτων αριθμητικών και ονομάζονται περιληπτικά. Φανερώνουν:
-
το περίπου (δεκαριά, εικοσαριά, πενηνταριά κ.λπ.)
-
πλήθος μονάδων που κάνουν ένα σύνολο (δυάδα, τριάδα, τετράδα, πενηντάδα κ.λπ.)
Τι πρέπει να προσέχουμε στη γραφή των αριθμητικών
-
Τα απόλυτα αριθµητικά από το 13 έως το 19 γράφονται µε µία λέξη: δεκατρία, δεκαέξι, δεκαοχτώ. Από το 21 και µετά γράφονται σε χωριστές λέξεις: είκοσι πέντε, σαράντα δύο.
-
Τα τακτικά αριθµητικά γράφονται σε χωριστές λέξεις από το 13 και µετά: δέκατος τρίτος, εικοστός όγδοος.
-
Γράφονται µε ένα ν: το ένατος, το ενενήντα (90) µε τα παράγωγά του (ενενηκοστός κ.λπ.).
-
Γράφονται µε δύο ν : το εννέα - εννιά (9) το εννιακόσια (900) µε τα παράγωγά του (εννιακοσιοστός).
-
Τα αριθµητικά ένα, τρία και τέσσερα έχουν 3 γένη και κλίνονται:
Το ένα µόνο στον ενικό, το τρία και το τέσσερα µόνο στον πληθυντικό.
- Τα αριθµητικά, όταν γίνονται πρώτα συνθετικά σε κάποιες λέξεις, γράφονται ως εξής:
| Το αριθµητικό |
γίνεται |
όπως στο |
| ένα |
µον(ο)- |
µονόστηλο, µονάκριβη |
| δύο |
δι- |
δίψηφο, διµέτωπος |
|
δισ- |
δισεκατοµµύριο |
|
δυ- |
δυάδα |
| τρία |
τρι- |
τρίγωνο, τρίποδο |
|
τρισ- |
τρισέλιδος, τρισένδοξος |
| τέσσερα |
τετρα- |
τετράπλευρο, τετραώροφος |
| πέντε |
πεντο- |
πεντοζάλης, πεντόβολα |
|
πεντα- |
πεντάµηνο, πεντάλεπτο |
| έξι |
εξα- |
εξάχρονος, εξαπτέρυγα |
| επτά ή εφτά |
επτα- ή εφτα- |
επτάχρονος, εφταµηνίτικος |
| οκτώ ή οχτώ |
οκτα- ή οχτα- |
οκτάτοµος, οχτάωρο |
| εννέα ή εννιά |
εννια- |
εννιάµερα |
Πίνακας των απόλυτων και των τακτικών αριθμητικών
Αραβικά
ψηφία |
Ελληνικά
σηµεία |
Απόλυτα
Αριθµητικά |
Τακτικά
αριθµητικά |
| 1 |
α΄ |
ένας, μία-μια, ένα |
πρώτος |
| 2 |
β΄ |
δύο |
δεύτερος |
| 3 |
γ΄ |
τρεις, τρία |
τρίτος |
| 4 |
δ΄ |
τέσσερις, τέσσερα |
τέταρτος |
| 5 |
ε΄ |
πέντε |
πέμπτος |
| 6 |
στ΄ |
έξι |
έκτος |
| 7 |
ζ΄ |
επτά (εφτά) |
έβδομος |
| 8 |
η΄ |
οκτώ (οχτώ) |
όγδοος |
| 9 |
θ΄ |
εννέα (εννιά) |
ένατος |
| 10 |
ι΄ |
δέκα |
δέκατος |
| 11 |
ια΄ |
ένδεκα (έντεκα) |
ενδέκατος |
| 12 |
ιβ΄ |
δώδεκα |
δωδέκατος |
| 13 |
ιγ΄ |
δεκατρία |
δέκατος τρίτος |
| 14 |
ιδ΄ |
δεκατέσσερα |
δέκατος τέταρτος |
| 15 |
ιε΄ |
δεκαπέντε |
δέκατος πέμπτος |
| 16 |
ιστ΄ |
δεκαέξι (δεκάξι) |
δέκατος έκτος |
| 17 |
ιζ΄ |
δεκαεπτά (δεκαεφτά) |
δέκατος έβδομος |
| 18 |
ιη΄ |
δεκαοκτώ (δεκαοχτώ) |
δέκατος όγδοος |
| 19 |
ιθ΄ |
δεκαεννέα (δεκαεννιά) |
δέκατος ένατος |
| 20 |
κ΄ |
είκοσι |
εικοστός |
| 30 |
λ΄ |
τριάντα |
τριακοστός |
| 40 |
μ΄ |
σαράντα |
τεσσαρακοστός |
| 50 |
ν΄ |
πενήντα |
πεντηκοστός |
| 60 |
ξ΄ |
εξήντα |
εξηκοστός |
| 70 |
ο΄ |
εβδομήντα |
εβδομηκοστός |
| 80 |
π΄ |
ογδόντα |
ογδοηκοστός |
| 90 |
ϟ |
ενενήντα |
ενενηκοστός |
| 100 |
ρ΄ |
εκατό |
εκατοστός |
| 101 |
ρα΄ |
εκατόν ένα |
εκατοστός πρώτος |
| 110 |
ρι΄ |
εκατόν δέκα |
εκατοστός δέκατος |
| 200 |
σ΄ |
διακόσιοι, -ιες, -ια |
διακοσιοστός |
| 300 |
τ΄ |
τρ(ι)ακόσιοι, -ιες, -ια |
τριακοσιοστός |
| 400 |
υ΄ |
τετρακόσιοι, -ιες, -ια |
τετρακοσιοστός |
| 500 |
φ΄ |
πεντακόσιοι, -ιες, -ια |
πεντακοσιοστός |
| 600 |
χ΄ |
εξακόσιοι, -ιες, -ια |
εξακοσιοστός |
| 700 |
ψ΄ |
εφτακόσιοι, -ιες, -ια |
εφτακοσιοστός |
| 800 |
ω΄ |
οχτακόσιοι, -ιες, -ια |
οχτακοσιοστός |
| 900 |
ϡ |
εννικακόσιοι, -ιες, -ια |
εννιακοσιοστός |
| 1.000 |
, α |
χίλιοι, -ιες, -ια |
χιλιοστός |
| 2.000 |
, β |
δύο χιλιάδες |
δισχιλιοστός |
| 10.000 |
, ι |
δέκα χιλιάδες |
δεκακισχιλιοστός |
| 100.000 |
, ρ |
εκατό χιλιάδες |
εκατοντακισχιλιοστός |
| 1.000.000 |
|
ένα εκατομμύριο |
εκατομμυριοστός |
| 1.000.000.000 |
|
ένα δισεκατομμύριο |
δισεκατομμυριοστός |
|
