10. ΕΠΙΦΩΝΗΜΑΤΑ Χρήση και είδη επιφωνημάτων 10.1 Ορισμός - Λειτουργία - Χρήση - Είδη Τα επιφωνήματα είναι άκλιτες λέξεις που συνοδεύονται συνήθως από μικρές φράσεις και χρησιμοποιούνται στον λόγο, όταν θέλει ο ομιλητής να εκφράσει διάφορα συναισθήματα, όπως θαυμασμό, ευχαρίστηση, απορία, πόνο, λύπη, ειρωνεία, αηδία κτλ., π.χ. αχ!, αλίμονο! Τα επιφωνήματα χρησιμοποιούνται πολύ συχνά στον προφορικό λόγο, όταν είναι συναισθηματικά φορτισμένος, και σπανιότερα στον γραπτό λόγο και κυρίως στη λογοτεχνία.
Εκτός από τα επιφωνήματα που αναφέρονται στον παραπάνω πίνακα, χρησιμοποιούνται και επιφωνηματικές εκφράσεις ακολουθούμενες στον γραπτό λόγο από θαυμαστικό (!) και στον προφορικό λόγο από ανάλογα παραγλωσσικά (επιτόνιση κτλ.) και εξωγλωσσικά (μορφασμούς κτλ.) στοιχεία. Μπορεί να είναι ουσιαστικά, επίθετα, ρήματα, επιρρήματα και σύντομες φράσεις. Ουσιαστικά: Κρίμα! Φρίκη! Θεέ μου! Χριστός! Βοήθεια! Θάρρος! Αέρα! Επίθετα: Καλέ! Μωρέ! Κακομοίρη μου! Τον καημένο! Ρήματα: Έλα δα! Ορίστε! Κόπιασε! Ζήτω! Ήμαρτον! Στάσου! Επιρρήματα: Εμπρός! Έξω! Περαστικά! Καλά! Ωραία! Μάλιστα! Φράσεις: Τέλος πάντων! Με το συμπάθιο! Να σε χαρώ! Μα την αλήθεια! Παρατηρώ και... καταλαβαίνω... Επιφωνήματα χρησιμοποιούμε πολύ συχνά στον προφορικό λόγο για να δείξουμε τα διάφορα συναισθήματά μας. Στον γραπτό λόγο χρήση επιφωνημάτων γίνεται κυρίως σε κείμενα που είναι πολύ κοντά στον προφορικό λόγο, όπως σε θεατρικά έργα, στη λογοτεχνία, σε εικονογραφημένες ιστορίες κτλ. Παρατηρήστε παρακάτω τη χρήση επιφωνημάτων σε γραπτά κείμενα, στα οποία διατηρείται αναλλοίωτη η ορθογραφία των πρωτότυπων κειμένων. Το πρώτο κείμενο περιέχει προτάσεις που προέρχονται από το βιβλίο του Χρήστου Μπουλώτη Ο Πινόκιο λαμπαδηδρόμος. Το δεύτερο προέρχεται από το εικονογραφημένο κόμικ Η μεγάλη τρομάρα του Walt Disney. Το τρίτο προέρχεται από το βιβλίο της Τασούλας Τσιλιμένη Δεν είμαι μικρός. |