Συντακτικό Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας (Α, Β, Γ Γυμνασίου)
back next

Γ. ΤΑ ΠΑΘΗΤΙΚΑ ΡΗΜΑΤΑ

§ 65

Παθητικά ρήματα ή ρήματα παθητικής διάθεσης ονομάζονται αυτά που φανερώνουν ότι το υποκείμενό τους παθαίνει κάτι από κάποιον άλλο. Παθητική διάθεση έχουν:

  1. α) Ρήματα της μέσης, συνηθέστερα, φωνής:
    Ὁ λόφος ἐνεπλήσθη ἱππέων. (γέμισε) [ρ. πίμπλαμαι]
    Οἶδα ὅτι οὐκ ἀδικοῦμαι.
    N.E.: Η σοδειά καταστράφηκε.
  2. β) Ορισμένα ρήματα ενεργητικής φωνής:
    Οὐδὲν πώποτε κακὸν ἐπάθομεν. [ρ. πάσχω]
    Πάντες ἀπέθανον αὐτοῦ μαχόμενοι. [ρ. ἀποθνῄσκω]
    N.E.: Τα χιόνια έλιωσαν.
  3. γ) Μερικές ρηματικές εκφράσεις ή περιφράσεις:
    Πάντες ἐν αἰτίᾳ ἦσαν. (κατηγορούνταν)
    Ἐκεῖνος δίκην δώσει. (θα τιμωρηθεί) [δίκην δίδωμι]
    N.E.: Η σεισμική δόνηση δεν έγινε αισθητή.

§ 66

Το πρόσωπο ή το πράγμα από το οποίο προέρχεται η ενέργεια που δέχεται το υποκείμενο ενός παθητικού ρήματος ονομάζεται ποιητικό αίτιο. Το ποιητικό αίτιο εκφέρεται:

  1. α) Με την πρόθεση ὑπὸ + γενική (βλ. άλλες συντακτικές λειτουργίες της ὑπὸ + γενική στην § 156.18α):
    Πολλοὶ ὑπὸ τῶν τριάκοντα ἀπέθανον.
    N.E.: [από + αιτιατική] Oι νόμοι ψηφίζονται από τη Βουλή.
  2. β) Σπανιότερα με τις προθέσεις ἀπό, ἐκ, πρός, παρὰ + γενική:
    Οὐδὲν ἔργον ἀξιόλογον ἐπράχθη ἀπ' αὐτῶν.
    Τοῦτό μοι ἐκ θεοῦ δέδοται.
    Ταῦτα ἐξηγγέλθη Ἀλεξάνδρῳ πρὸς τῶν κατασκόπων.
    Παρὰ πολλῶν ὁμολογεῖται τοῦτο εἶναι τὸ δίκαιον.
  3. γ) Με δοτική ονόματος ή αντωνυμίας, η οποία ονομάζεται δοτική προσωπική του ενεργούντος προσώπου (βλ. § 80η).