Νεοελληνική Γλώσσα (Β΄ Γυμνασίου) - Βιβλίο Μαθητή (Εμπλουτισμένο)
Δ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΚΑΙ ΔΙΑΤΥΠΩΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΩΝ

Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής εικόνα

εικόναΑκούω και μιλώ

  1. Παρακολουθείτε μια τηλεοπτική συζήτηση στην οποία η συγγραφέας του κειμένου 2 διατυπώνει τα επιχειρήματά της για τα τυχερά παιχνίδια (ΛΟΤΤΟ, ΠΡΟΠΟ κτλ.). Πόσα και ποια επιχειρήματα χρησιμοποιεί για να υποστηρίξει την άποψή της;
  2. Ας υποθέσουμε ότι είστε ένας συνομιλητής στην παραπάνω τηλεοπτική συζήτηση ο οποίος έχει διαφορετική άποψη για το θέμα αυτό απ' αυτήν της Κ. Κασιμάτη. Με ποια επιχειρήματα θα «στηρίζατε» τη δική σας διαφορετική θέση;
  3. Μια συμμαθήτριά σας διάβασε αργά και καθαρά το κείμενο 1. Στη συνέχεια ο καθηγητής ζητάει από τέσσερις μαθητές να παρουσιάσουν τους λόγους για τους οποίους ο άγγελος έφυγε από το αρχοντικόν μέγαρον, την καλύβην πτωχού ανθρώπου, το μέγα κτίριον πλουσίως φωτισμένον και την εκκλησίαν.

εικόναΜαθαίνω ότι:

  • με πολύ απλά λόγια το επιχείρημα είναι το «σύνολο των λογικών προτάσεων με τις οποίες υποστηρίζουμε μια πεποίθηση ή μια θέση».
  • για την υποστήριξη μιας πεποίθησης ή μιας θέσης ή την αντίκρουση μιας άλλης μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε ένα ή περισσότερα επιχειρήματα. Αυτή η χρήση επιχειρημάτων στην έκφραση των απόψεων μας ονομάζεται επιχειρηματολογία. Σε κάθε επιχείρημα υποστηρίζουμε μια θέση με βάση κάποιους λόγους. Τις προτάσεις με τις οποίες διατυπώνουμε αυτούς τους λόγους τις ονομάζουμε προκείμενες και την πρόταση που υποστηρίζεται από τις προκείμενες την ονομάζουμε συμπέρασμα.

 

εικόνα Κείμενο 11 [Ποιοι παίζουν τυχερά παιχνίδια;]

«Θα ρωτήσει κανείς: Ποιοι παίζουν; Ποιας κοινωνικής κατηγορίας άτομα εναποθέτουν την επιτυχία στη ζωή σε εξωγενείς παράγοντες – την τύχη; Χωρίς να είναι εύκολη η απάντηση, θα λέγαμε όλοι. Οι φτωχοί για να αποκτήσουν όσα μόνο ένα "λαχείο" θα μπορούσε να τους εξασφαλίσει, ενώ οι πλούσιοι για να ζήσουν την ένταση της αναμονής και της προσδοκίας, ή για να προκαλέσουν τη μοίρα τους, ή ακόμα και να διασκεδάσουν την ανία και τη χωρίς ιδιαίτερο νόημα ζωή τους. Γι' αυτούς είναι ένα περιστατικό κι όταν ακόμα κερδίσουν, ενώ για τους φτωχούς είναι ένα γεγονός που κάποτε μπορεί να τους αλλάξει πραγματικά, να τους ανοίξει νέους ορίζοντες».

Κούλα Κασιμάτη, Περιπλάνηση στην επικαιρότητα, εκδ. Τυπωθήτω, 1996

εικόναΔιαβάζω και γράφω

Στο παραπάνω κείμενο υπογραμμίστε τα επιχειρήματα που χρησιμοποιεί η συγγραφέας για να υποστηρίξει την άποψή της ότι άνθρωποι όλων των κοινωνικών κατηγοριών, πλούσιοι και φτωχοί, «παίζουν» τυχερά παιχνίδια. • Είναι πειστικά ή όχι αυτά τα επιχειρήματα; • Για να απαντήσετε σ' αυτό το ερώτημα, εξετάστε αν όσες ιδέες περιέχονται στα επιχειρήματα αυτά ανταποκρίνονται στην αλήθεια.
εικόνα Κείμενο 12 [Η πολύπλευρη προσφορά της γυναίκας]

Η προσφορά της στην κοινωνία είναι εμφανής και αξιοθαύμαστη. Κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει το ρόλο της ως μητέρας. Είναι αυτή που δημιουργεί οικογένεια και μεγαλώνει τα παιδιά της. Επιπλέον, εργάζεται έξω από το σπίτι με αξιοσημείωτη αποδοτικότητα, παρ' όλη την άνιση μεταχείριση που συχνά αντιμετωπίζει. Δρα κοινωνικά και αγωνίζεται σε όλους τους τομείς της παραγωγής, της εκπαίδευσης, χωρίς πάντα την ανάλογη νομική προστασία και χωρίς την αναγνώριση και την αντικειμενική αξιολόγηση της προσφοράς της. Μορφώνεται και μπορεί να σταδιοδρομήσει σε οποιαδήποτε επιστήμη. Μπορεί να συμμετέχει στα κοινά. Διαπρέπει στο χώρο της τέχνης, έχοντας ως βοηθό την ευαισθησία της. Γενικά, προσφέρει σε όλους τους τομείς της ζωής με το πρακτικό μυαλό της, τη διαίσθηση, την ευαισθησία και το πείσμα της. [...]

Κείμενο-παρέμβαση μαθήτριας στη Βουλή των Εφήβων
http://www.vouliefivon.gr

εικόνα εικόνα

εικόνα Κείμενο 13 [Τα παιδιά των φαναριών]

Τα παιδιά των φαναριών ή αλλιώς παιδιά του δρόμου, όπως ονομάζονται, υπολογίζονται σύμφωνα με τη Unicef περίπου σε 100 εκατομμύρια και αποτελούν μια καθημερινή πραγματικότητα των σύγχρονων κοινωνιών. Στην Ελλάδα ειδικότερα, τα τελευταία χρόνια γινόμαστε μάρτυρες της παγίωσης και ανάπτυξης μιας νέας κοινωνικής κατάστασης στην οποία ανήλικα παιδιά, καθημερινά σε ολοένα και μεγαλύτερους αριθμούς, ωθούνται στην εργασία σε διάφορους χώρους (φανάρια, βραδινά μαγαζιά κτλ.). Είναι τα παιδιά που εγκαταλείφθηκαν, διώχθηκαν, απήχθηκαν ή επέλεξαν να ζουν με τον τρόπο αυτό και αποτελούν ένα παγκόσμιο φαινόμενο –ένα κρίσιμο κοινωνικό πρόβλημα– και ταυτόχρονα στίγμα για τον πολιτισμό στην εποχή μας.

Λάμπρος Κανελλόπουλος, «Παιδιά του δρόμου. Ο καθρέπτης των σύγχρονων κοινωνιών»,
Σύγχρονοι προβληματισμοί, Ημερολόγιο 2003, εκδ. Εκπαιδευτηρίων Δούκα, 2003

 εικόνα

εικόναΑκούω και μιλώ

  1. Συζητήστε τις θέσεις που υποστηρίζει η μαθήτρια στο κείμενο 12 και τα επιχειρήματα της.
  2. Μια άλλη συμμαθήτριά σας στη Βουλή των Εφήβων διατύπωσε τη θέση ότι: «Η γυναίκα σήμερα, παρά την προσφορά και τη βελτίωση της θέσης της, εξακολουθεί ν' αντιμετωπίζει αρκετά προβλήματα». • Αναζητήστε με τους συμμαθητές σας επιχειρήματα που υποστηρίζουν την άποψή της.
  3. Εντοπίστε στο κείμενο 13 τα στοιχεία εκείνα που παραθέτει ο συγγραφέας για να γίνουν οι θέσεις του πειστικές.
    •     Με βάση την ίδια τακτική επιχειρηματολογήστε υπέρ ή κατά της άποψης «Πρέπει να δίνουμε βοήθεια στα παιδιά που συναντούμε στα φανάρια». • Χωριστείτε σε δύο ομάδες και η καθεμία να παρουσιάσει τα επιχειρήματά της.

 

εικόναΜαθαίνω ότι:

  • Είναι καλό να παρουσιάζουμε τις σκέψεις μας με λογική σειρά, ώστε το συμπέρασμα να είναι λογικό επακόλουθο των προκείμενων.
  • Είναι σημαντικό να προσέχουμε οι προκείμενες που επιλέγουμε να είναι αξιόπιστες και να ανταποκρίνονται στην αλήθεια.
  • Για να υποστηρίξουμε ότι ένα επιχείρημα είναι ορθό, πρέπει πρώτα να δούμε αν είναι σωστά δομημένο και αν το συμπέρασμα είναι λογικό επακόλουθο των προκείμενων. Ύστερα πρέπει να κρίνουμε/ελέγξουμε αν οι προκείμενες είναι αληθείς ή όχι.

 

εικόνα Κείμενο 14 [Μια απίθανη δικαιολογία!]

εικόνα
Κώστας Μητρόπουλος, από το βιβλίο Έλληνες γελοιογράφοι του 20ού αιώνα, επιμ. Γήσης Παπαγεωργίου, εκδ. Άστραία, 2002

 

εικόναΑκούω και μιλώ

Με αφορμή το παραπάνω κείμενο, συζητήστε με ποιους τρόπους ο γελοιογράφος πετυχαίνει να προβάλει το μήνυμά του.