Στάση βροχοσταλίδων

Ήταν η τελευταία μέρα του καλοκαιριού, δέκα χρόνια μετά το τέλος της δεύτερης χιλιετίας. Η κατάσταση πάνω στη Γη ανυπόφορη. Στη Συννεφοπολιτεία εδώ και καιρό έφταναν απ’ όλα τα πλάτη και τα μήκη της Γης SOS τηλεγραφήματα.

— Πετρελαιοκηλίδα τεράστιων διαστάσεων απειλεί τα νησιά του Ειρηνικού...

— Η τρύπα του όζοντος αυξάνει τους δείκτες της θερμοκρασίας…

— Λιώνουν οι πάγοι στους πόλους της Γης...

— Μεγάλη πυρκαγιά απειλεί ν’ αφανίσει τα δάση της Κεντρικής Ευρώπης...  

Δεν χρειάζονταν περισσότερα για να σημάνουν συναγερμό οι βροχοσταλίδες. Άλλωστε, μέχρι να καταλάβουν οι άνθρωποι τον κίνδυνο... 

— Ως εδώ και μη παρέκει! Άστραψε εξοργισμένη η πιο ζωηρή από τις βροχοσταλίδες.  

— Κι εδώ και παρακεί, κι ακόμα παραπέρα, μόνο με μέτρα δραστικά θα δούμε άσπρη μέρα, είπε η βροχοσταλίδα Στρουμπουλή, βάζοντας τα πράγματα στη θέση τους.

— Να κηρύξουμε στάση ειρηνική, πρότεινε η πιο μεγάλη βροχοσταλίδα και σκούπισε τους πράσινους λεκέδες στο μέτωπό της.

Συμφώνησαν όλες. Λίγο αργότερα, όλοι οι πίνακες ανακοινώσεων σ’ ολόκληρη την πλάση έγραφαν με τεράστια γράμματα: «ΣΤΑΣΗ ΒΡΟΧΟΣΤΑΛΙΔΩΝ» κι από κάτω με μικρά γράμματα εξηγούνταν οι λεπτομέρειες, ενώ στο τέλος υπήρχαν υπογραφές. 

Την επομένη, όλα τα ποτιστήρια ήταν διπλοσφραγισμένα με ηλιαχτίδες. Και φυσικά κανένας, ούτε μια τοσοδά βροχοσταλίδα, δεν κυκλοφόρησε στους διαδρόμους του ουρανού. Ούτε θα κατέβαινε κάτω στη Γη, όσο διάστημα κι αν χρειαζόταν.

Και οι μέρες πέρασαν. Πέρασαν οι εβδομάδες, οι μήνες κι ο ουρανός δεν είχε τον παραμικρό λεκέ στο θαλασσή καμβά* του. Στην αρχή όλοι πίστεψαν πως ήταν ένα αστείο παιχνίδι των σύννεφων, γρήγορα όμως κατάλαβαν πως τα σύννεφα δεν είχαν καμιά διάθεση για παιχνίδι. 

Η φλούδα της Γης σαν ρόδι παραγινωμένο έσκαγε επικίνδυνα. Και δεν ήταν μόνο αυτό. Τις επόμενες μέρες, το κακό πήρε μεγαλύτερες διαστάσεις. Τα ποτάμια στέρεψαν το ένα μετά το άλλο κι οι βάτραχοι βγήκαν στους δρόμους, κοάζοντας και ξεκουφαίνοντας τον κόσμο. Τα σπαρτά ξεράθηκαν κι οι μυλωνάδες έβαλαν λουκέτο στους ανεμόμυλους.

Ενώ συνέβαιναν αυτά, η στάθμη του νερού στις δεξαμενές των πόλεων μειωνόταν απειλητικά. Οι υπεύθυνοι της ύδρευσης, για να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα της λειψυδρίας*, φούσκωσαν το λογαριασμό του νερού.

— Αλίμονό μας! παραπονιέται κάποια γυναίκα. Έτσι όπως πάμε, θα πούμε το νερό νεράκι.

— Νομίζω πως ήρθε η στιγμή να δράσουμε, είπε αποφασιστικά κάποιο από τα παιδιά.

— Και μάλιστα αμέσως, συμφώνησε ο φίλος του.

— Tο βρήκα τι θα κάνουμε! Θα ρωτήσουμε τους φίλους μας τ’ αστέρια. Εκείνα σίγουρα ξέρουν τι συμβαίνει και θα μας πουν τι φταίει.

* καμβάς: χοντρό ύφασμα από λινάρι και βαμβάκι, για κέντημα ή για ζωγραφική.

* λειψυδρία: η έλλειψη νερού.

5. Τα τηλεγραφήματα που έφταναν στη Συννεφοπολιτεία έγραφαν:

• Πετρελαιοκηλίδα τεράστιων διαστάσεων απειλεί τα νησιά του Ειρηνικού...
• Η τρύπα του όζοντος αυξάνει τους δείκτες της θερμοκρασίας…
• Λιώνουν οι πάγοι στους πόλους της Γης...
• Μεγάλη πυρκαγιά απειλεί ν’ αφανίσει τα δάση της Κεντρικής Ευρώπης...

Υπογραμμίστε σε κάθε τηλεγράφηματα ουσιαστικά που είναι σε πτώση γενική. Ξαναδιαβάστε τις προτάσεις χωρίς αυτές τις γενικές. Τι παρατηρείτε;

6. Συμπληρώστε τα ουσιαστικά σε πτώση γενική και δείτε ποια ήταν τα αποτελέσματα της στάσης των βροχοσταλίδων:

• Καμιά βροχοσταλίδα δεν κυκλοφόρησε στους διαδρόμους ........................... (ο ουρανός).
• Η φλούδα .................................. (η γη) έσκαγε επικίνδυνα.
• Οι φωνές .................................. (οι βάτραχοι) ξεκούφαιναν τον κόσμο.
• Η στάθμη ............................. (το νερό) στις δεξαμενές ............................. (οι πόλεις) έπεφτε συνεχώς.

7. Μετά από λίγες μέρες η Δροσούλα ανακοίνωσε στις άλλες βροχοσταλίδες: «Οι άνθρωποι άρχισαν να καταλαβαίνουν τον κίνδυνο να μείνουν χωρίς νερό, αφού ούτε μια από εμάς δεν κυκλοφορεί στους διαδρόμους του ουρανού. Tα σπαρτά ξεράθηκαν και οι μυλωνάδες έβαλαν λουκέτο στους ανεμόμυλους…».

• Bρείτε και υπογραμμίστε στα λόγια της Δροσούλας τα προπαροξύτονα (αυτά δηλαδή που τονίζονται στην προπαραλήγουσα) αρσενικά ουσιαστικά σε –ος.

• Συμπληρώστε τώρα τον παρακάτω πίνακα με τα προπαροξύτονα αρσενικά σε –ος που βρήκατε:

• Oρισμένα προπαροξύτονα ου-σιαστικά σε –ος κατεβάζουν τον τόνο στην παραλήγουσα στη γενική του ενικού και στη γενική και αιτιατική του πληθυντικού αριθμού, π.χ. ο άνθρωπος.  

• Kάποια άλλα διατηρούν τον τόνο στην προπαραλήγουσα σε όλες τις πτώσεις του ενικού και του πληθυντικού αριθμού, π.χ. ο ανεμόμυλος.

• Kάποια άλλα μπορούν και να διατηρήσουν τον τόνο και να τον κατεβάσουν π.χ. ο διάδρομος.

1. Το κείμενο που διαβάσατε είναι η συνέχεια και το τέλος της στάσης των βροχοσταλίδων. Διηγηθείτε το με λίγα λόγια στο διπλανό σας. Οι παρακάτω ερωτήσεις θα σας βοηθήσουν.

• Γιατί τα σύννεφα ήταν θυμωμένα;

• Τι έκαναν τα παιδιά για να ξεθυμώσουν τα σύννεφα;

• Τι μέτρα πήραν οι άνθρωποι για να προστατέψουν το περιβάλλον;

• Τι αποτέλεσμα είχαν τα μέτρα που πήραν οι άνθρωποι;

2. Από τη στάση των βροχοσταλίδων τα παιδιά κατάλαβαν ότι η γη κινδυνεύει και αποφάσισαν να δράσουν. Αφού συγκέντρωσαν πληροφορίες από εφημερίδες, περιοδικά, το διαδίκτυο, συζήτησαν μεταξύ τους και διαπίστωσαν πως οι πιο σοβαρές αιτίες που κάνουν τη γη μας να κινδυνεύει είναι το ότι:

Στο τέλος, αποφάσισαν να φτιάξουν έναν κατάλογο με τα θέματα που συζήτησαν και να τον στείλουν στους μεγάλους. Ήθελαν να τους δείξουν ότι δεν έχουν κανένα δικαίωμα πλέον να αδιαφορούν.

Βοηθήστε τα να φτιάξουν αυτόν τον κατάλογο.

1. α) Η μόλυνση της ατμόσφαιρας.
2. β) ...............................................................
3. γ) ...............................................................
4. δ) ...............................................................
5. ε) ...............................................................
6. στ)...............................................................

3. Τα παιδιά κατάλαβαν από το μήνυμα της Μικρής Αρκούδας ότι η Γη κινδυνεύει από τη μόλυνση. Το ρήμα κινδυνεύω παράγεται από τη λέξη κίνδυνος, που είναι ουσιαστικό.

Τα ρήματα που παράγονται από τα ονόματα τελειώνουν σε:

5. Βρείτε στις παρακάτω προτάσεις του κειμένου τα υποκείμενα των ρημάτων και υπογραμμίστε τα.

«Παλιά, οι άνθρωποι χρησιμοποιούσαν μαντίλια από πανί».

«Το αλουμινόχαρτο, οι πλαστικές σακούλες, οι χαρτοσακούλες, το πλαστικό περιτύλιγμα θεωρούνται «μιας χρήσης».

• Τι παρατηρείτε;

• Συμπληρώστε μέσα στο κουτάκι A για κάθε απλή πρόταση και Σ για κάθε σύνθετη:

• Το χαρτί ανακυκλώνεται όχι μόνο μια αλλά πολλές φορές.
• Τα πλαστικά προϊόντα είναι φτηνά, ανθεκτικά, πολύχρωμα και εύκολα στο καθάρισμα.
• Ένα εργοστάσιο ανακύκλωσης επεξεργάζεται γυάλινα μπουκάλια, φιάλες και δοχεία.
• Όλοι οι κάτοικοι του δήμου συμμετέχουν στο πρόγραμμα ανακύκλωσης.
• Το χαρτί, το μέταλλο, το πλαστικό και το γυαλί ανακυκλώνονται.

Γράψτε σε λίγες γραμμές ποιο ήταν το πιο πειστικό επιχείρημα.

............................................................................................

............................................................................................

............................................................................................

............................................................................................

...........................................................................................

3. Αν συμπληρώσετε τα γράμματα που λείπουν στις παρακάτω λέξεις, θα διαβάσετε κάποια από τα προβλήματα που μπορούν να δημιουργήσουν τα σκουπίδια στη θαλάσσια ζωή:

Τα σκουπίδια δεν είναι μόνο μια άσχ__μη εικόνα στ__ς παραλίες αλλά και μια απ__λή για τη θαλάσσια ζ__ή. Το νερό μπορεί να τα μεταφέρει ακόμα και σε πολ__ απομακρ__σμένα μέρ__ που δεν κατ__κούνται_ από ανθρ__πους.

Η Ραλλού σάς προτείνει...

Αυτζής Μερκούριος, Ουρανοκαμώματα, εκδ. Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα, 2000.

Εκπαιδευτικό πακέτο, Μεσόγειος Θάλασσα, Πηγή ζωής, εκδ. Καλειδοσκόπιο, Αθήνα, 2002.

Μολυβιάτης Νίκος, Μαθήματα στο Πράσινο, εκδ. Σαββάλας, Αθήνα, 1998.

Πάλμερ Τζ. Σειρά: Ανακύκλωση, εκδ. Ερευνητές, Αθήνα, 1990.

Σακελλαρίου Χάρης, Ο θυμός του Ποσειδώνα, εκδ. Κέδρος, Αθήνα, 1991.

Σακκά-Νικολακοπούλου Νίνα, Χτίζοντας το σχολείο του αύριο, εκδ. Φυτράκης, Αθήνα, 2004.

Χόλλαντ Μπ. και Λούκας Χ., Φροντίστε τον πλανήτη μας, εκδ. Μίνωας, Αθήνα,1991.

Ψαραύτη Λίτσα, Ανάσες και ψίθυροι του δάσους, εκδ. Κέδρος, Αθήνα, 1984.

David B., Ο πλανήτης σε κίνδυνο, εκδ. Σαββάλας, Αθήνα, 2004.

The earthworks group, 50 απλά πράγματα που μπορούν να κάνουν τα παιδιά για να σώσουν τη Γη, εκδ. «Το ΠONTIKI», Αθήνα, 1990, μετάφραση Ρούσσος Βρανάς.

Ανθολόγιο: Μάνος Κοντολέων, Το πορτοκάλι και μια ηλιαχτίδα