4.1 Λέξεις, συλλαβές, συλλαβισμός

ENOTHTA 4

Πώς προφέρω και γράφω
λέξεις και φράσεις;

4.1 Λέξεις, συλλαβές, συλλαβισμός

Λέξεις και συλλαβές

Όταν γράφουμε, συνδυάζουμε τα διάφορα γράμματα μεταξύ τους, ώστε να σχηματί-
σουμε συλλαβές, και στη συνέχεια με αυτές συνθέτουμε λέξεις.

Τις λέξεις τις γράφουμε χωριστά τη μια από την άλλη.
Θα φάμε καμιά φορά ή δε θα φάμε καθόλου σήμερα;

Τι να θυμάμαι όταν γράφω

Γράφω με μια λέξη:

τις λέξεις υπόψη, προπάντων, εξάλλου, εξαιτίας, επιτέλους
οπωσδήποτε, ωστόσο, επικεφαλής, καλησπέρα.
τα αριθμητικά από το δεκατρία ως το δεκαεννέα.
μερικές αντωνυμίες (καθετί, οποιοσδήποτε, καθεμιά).
την πρόθεση σε με τη γενική και την αιτιατική του άρθρου
(σε+του = στου, σε+την = στην).

Οι λέξεις αποτελούνται από συλλαβές. Καθεμιά από τις τρεις
τελευταίες συλλαβές της λέξης έχει το δικό της όνομα.

	Προπαραλήγουσα	Παραλήγουσα	Λήγουσα
τα	χυ	δρό	μος

Ανάλογα με τον αριθμό συλλαβών, οι λέξεις μπορεί να είναι:

μονοσύλλαβες
δισύλλαβες
τρισύλλαβες
πολυσύλλαβες

και, να, γη, το, φως
έ-λα, κά-τω, πά-με
έ-κα-να, δέ-μα-τα
πο-δο-σφαι-ρι-στής

(μια συλλαβή)
(δυο συλλαβές)
(τρεις συλλαβές)
(περισσότερες από τρεις συλλαβές)

Συλλαβισμός

Σήμερα κουράστηκα πολύ. Η τάξη μας καθάρισε τέσσερα χιλιόμετρα παρα-
λία. Πήραμε μαζί μας πλαστικά γάντια και σακούλες. Δεν μπορείς να φα-
νταστείς πόσα σκουπίδια αφήνουν πίσω τους οι άνθρωποι! Και τι δε μαζέ-
ψαμε: πλαστικές σακούλες, χαρτιά, κάθε λογής κουτιά και μπουκάλια, καρ-
πουζόφλουδες, σπασμένες καρέκλες. Μέχρι και μερικές πεταμένες σφυρί-
χτρες βρήκαμε!

Πώς μπορώ να κόψω μια λέξη στο τέλος μιας γραμμής
όταν δε χωράει να τη γράψω ολόκληρη;

Ακολουθώντας τους κανόνες συλλαβισμού.

ΚΑΝΟΝΑΣ 1
Ένα σύμφωνο ανάμεσα σε δύο φωνήεντα συλλαβίζεται με το δεύτερο φωνήεν.
Π.χ. έ-χω

ΚΑΝΟΝΑΣ 2
Τα δίψηφα φωνήεντα, οι δίφθογγοι και οι συνδυασμοί αυ και ευ δε χωρίζονται.
Π.χ. ου-ρα-νός, γάι-δα-ρος, ναύ-της

ΚΑΝΟΝΑΣ 3
Δύο σύμφωνα ανάμεσα σε δύο φωνήεντα συλλαβίζονται με το δεύτερο φωνήεν μόνο
όταν αρχίζει από αυτά ελληνική λέξη.
Π.χ. α-τμός (τμ → τμήμα)
Διαφορετικά χωρίζονται: το πρώτο πάει με το φωνήεν που προηγείται και το δεύτερο με
το φωνήεν που ακολουθεί.
Π.χ. έρ-χομαι

ΚΑΝΟΝΑΣ 4
Τρία ή περισσότερα σύμφωνα ανάμεσα σε δύο φωνήεντα συλλαβίζονται με το ακόλου-
θο φωνήεν μόνο όταν αρχίζει ελληνική λέξη με τουλάχιστον τα δύο πρώτα από αυτά.
Π.χ. α-στράφτω (στ → στέγη), σφυρί-χτρα (χτ → χτίζω)
Διαφορετικά χωρίζονται: το πρώτο πάει με το φωνήεν που προηγείται και τα υπόλοιπα
με το φωνήεν που ακολουθεί.
Π.χ. άν-θρωπος

ΚΑΝΟΝΑΣ 5
Τα όμοια σύμφωνα χωρίζονται, δηλαδή το πρώτο πάει με το φωνήεν που προηγείται και
το δεύτερο με το φωνήεν που ακολουθεί.
Π.χ. φεγ-γάρι, σύν-νεφο

ENOTHTA 4

Πώς προφέρω και γράφω λέξεις και φράσεις;