Γραμματική Ε΄ και ΣΤ΄ Δημοτικού
eikonaE02_00

2.4     Ακολουθώ κανόνες στην επικοινωνία

Κανόνες συνεργασίας

eikonaE2_22

– Τι ώρα είναι, σας παρακαλώ;
– Τέσσερις και τέταρτο.

eikonaE2_23

– Πού είναι το πιο κοντινό βενζινάδικο;
– Στην επόμενη γωνία.

eikonaE02_24

– Θα έρθεις στο πάρτι του Γιάννη;
– Φυσικά και θα έρθω.

eikonaE02_25

– Για το φαγητό σήμερα πρέπει να αγοράσουμε καρότα.
Αφού τα ξεφλουδίσουμε, θα τα κόψουμε και θα τα βάλουμε μαζί
με τα υπόλοιπα λαχανικά στην κατσαρόλα.

Η καθημερινή επικοινωνία με τους συνανθρώπους μας βασίζεται σε κάποιους
κανόνες συνεργασίας:
  1. Δίνουμε ακριβώς όσες πληροφορίες είναι αναγκαίες· ούτε λιγότερες ούτε
    περισσότερες.
  2. Δίνουμε αληθείς πληροφορίες.
  3. Δε λέμε άσχετα πράγματα.
  4. Είμαστε σαφείς, σύντομοι και λέμε αυτά που θέλουμε με λογική σειρά.

 

Κανόνες συμπεριφοράς

eikonaE02_26
Ας δούμε τώρα και κάποιες άλλες περιπτώσεις όπου οι συ-
νομιλητές ακολουθούν κανόνες. Αυτοί θα μπορούσαμε να
πούμε ότι αποτελούν κανόνες «καλής» συμπεριφοράς.
eikonaE02_27

– Αν θέλετε, μπορώ να σας βοηθήσω.

eikonaE02_28

– Μήπως ξέρετε πού βρίσκεται
το καινούριο εμπορικό κέντρο;

Όταν απευθυνόμαστε σε κάποιον που δεν τον
γνωρίζουμε, που είναι μεγαλύτερος ή κατέχει
υψηλότερη κοινωνική θέση από εμάς, τότε
χρησιμοποιούμε το δεύτερο πληθυντικό πρόσωπο.
Αυτό ονομάζεται πληθυντικός ευγένειας.
eikonaE02_29

–Ένα νεράκι ακόμα, σας παρακαλώ.

Όταν θέλουμε να ζητήσουμε κάτι φιλικά από τον άλλο, χωρίς όμως να το απαιτούμε,
χρησιμοποιούμε τα υποκοριστικά (βλ. ενότητα 17.1 B).

 

eikonaE02_30

– Να σου ζητήσω μια χάρη;

eikonaE02_31

– Κλείνεις την πόρτα;

Για να ζητήσουμε κάτι με ευγενικό τρόπο, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε υποτακτική
ή το δεύτερο ενικό/πληθυντικό πρόσωπο του ενεστώτα σε μια ερωτηματική πρόταση,
αντί για προστακτική.

– Παρακαλώ, περάστε μέσα.

eikonaE02_33

eikonaE02_32– Μπορείτε
να μας κάνετε τον λογαριασμό;

Mπορούμε να χρησιμοποιήσουμε επίσης τις λέξεις παρακαλώ και μπορώ για να είμαστε
ευγενικοί.
eikonaE02_34
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 10
Εκφράζω την παρακάτω παράκληση με πιο ευγενικό τρόπο (δηλα-
δή χρησιμοποιώντας τον πληθυντικό ευγένειας, τα υποκοριστικά
κτλ.). Γράφω τις προτάσεις που σχηματίζω στο τετράδιό μου.
– Δώσε μου ένα μολύβι!
Bλέπουμε λοιπόν ότι η γλώσσα μάς δίνει διαφορετικά μέσα για να
κάνουμε με τα λόγια μας αυτό ακριβώς που θέλουμε κάθε φορά.

 

eikonaE02_35

Τι θα θυμάμαι για...
τα κείμενα και τις παραγράφους

  1. Έχουμε τέσσερα διαφορετικά είδη κειμένων:
    (α) περιγραφικά κείμενα,
    (β) αφηγηματικά κείμενα,
    (γ) κείμενα με οδηγίες,
    (δ) κείμενα με επιχειρήματα.
    Τα δύο πρώτα είδη κειμένων ανήκουν στον αναφορικό λόγο, ενώ τα δύο τελευταία στον κατευθυντικό λόγο.
  2. Τα κείμενα αποτελούνται από παραγράφους. Μια παρά- γραφος έχει συνοχή όταν οι λέξεις, οι φράσεις και οι προτάσεις που την αποτελούν βρίσκονται σε λογική σειρά. Προσπαθώ λοιπόν να συνδέω τις λέξεις, τις φράσεις και τις προτάσεις μου μεταξύ τους χρησιμοποιώντας τους κειμενικούς δείκτες, που είναι συνήθως επιρρήματα ή σύνδεσμοι.
  3. Γενικά, όταν επικοινωνούμε χρησιμοποιούμε διαφορετικό λεξιλόγιο και διαφορετικές εκφράσεις, ανάλογα με το πού βρισκόμαστε και σε ποιον απευθυνόμαστε. Χρησιμοποιούμε, δηλαδή, διαφορετικό ύφος (ανεπίσημο ή επίσημο).
  4. Στην καθημερινή επικοινωνία με τους συνανθρώπους μου ακολουθώ κάποιους κανόνες συνεργασίας: Δίνω ακριβώς όσες πληροφορίες είναι αναγκαίες· ούτε λιγότερες, ούτε περισσότερες. Δίνω αληθείς πληροφορίες. Είμαι σαφής, σύντομος και λέω αυτά που θέλω με τη σειρά, χωρίς να μιλάω για άσχετα πράγματα. Επίσης, χρησιμοποιώ, για λόγους ευγένειας, ορισμένους γραμματικούς τύπους (πληθυντικό ευγένειας, υποκοριστικά, υποτακτική ή ερώτηση, ρήματα όπως μπορώ, παρακαλώ κ.ά.).