Ιστορία (Α΄ Λυκείου) - Βιβλίο Μαθητή (Εμπλουτισμένο)
2. Η Κίνα
Η Κίνα, η χώρα της κίτρινης φυλής, ήδη απο τις αρχές της 3ης χιλιετίας π.Χ. παρουσιάζει στοιχεία οργανωμένης ζωής και πολιτιστικής ανάπτυξης. Ο γεωγραφικός παράγοντας ήταν και εδώ καθοριστικός, όπως και στη διαμόρφωση των άλλων αρχαίων πολιτισμών. Ωστόσο, η γεωγραφική Θέση της χώρας και το γεωλογικό της ανάγλυφο συνετέλεσαν ώστε να δημιουργηθεί σ' αυτήν ένας πολιτισμός τελείως ανεξάρτητος από τους άλλους, με δικά του χαρακτηριστικά, που διατηρήθηκαν σε γενικές γραμμές αναλλοίωτα μέχρι την εποχή μας.
Η μελέτη της ιστορίας και του πολιτισμού των Κινέζων κατά την αρχαιότητα αλλά και κατά τη διάρκεια των επόμενων περιόδων διακρίνεται με βάση τις δυναστείες που για τέσσερις χιλιετίες διαδέχθηκαν η μία την άλλη. Από την εποχή της δυναστείας των Σανγκ, της πρώτης ιστορικά βεβαιωμένης δυναστείας, διαμορφώθηκαν μερικά θεμελιώδη χαρακτηριστικά του κινέζικου πολιτισμού, τα οποία διατηρήθηκαν στη διάρκεια των επόμενων χιλιετιών παρά το πλήθος των αναταραχών που γνώρισε η Κίνα περνώντας από το φεουδαρχικό σύστημα στην απόλυτη μοναρχία. Κατά την εποχή της δυναστείας των Χαν - που σε γενικές γραμμές ήταν σύγχρονη με τη ρωμαϊκή αυτοκρατορία - πραγματοποιείται η ενοποίηση, πολιτική και πολιτιστική, των βόρειων και νότιων περιοχών της χώρας. Τότε ξεκίνησαν και οι γόνιμες εμπορικές επαφές με τον ελληνορωμαϊκό κόσμο μέσω του δρόμου του μεταξιού, που διέσχιζε την κεντρική Ασία και έφτανε μέχρι τη Μεσόγειο.

2.1 Η χώρα και οι κάτοικοι

Η χώρα. Η Κίνα καταλαμβάνει το κεντρικό και ανατολικό τμήμα της ασιατικής ηπείρου. Πρόκειται για μεγάλη σε έκταση χώρα, η γεωφυσική διαμόρφωση της οποίας ευνόησε την οργάνωση και την ανάπτυξη της ζωής.Τρεις μεγάλοι ποταμοί που ρέουν αντίστοιχα στη βόρεια, την κεντρική και νότια Κίνα ήταν οι πρώτοι παράγοντες που ευνόησαν τους κατοίκους της περιοχής. Απ' αυτούς, τη βόρεια περιοχή αρδεύει ο Χουάγκ-Χο, ο γνωστός Κίτρινος ποταμός, του οποίου η βαθιά κοιλάδα αποτέλεσε την κοιτίδα του κινέζικου πολιτισμού.

Οι κάτοικοι. Η μεγάλη έκταση της καλλιεργήσιμης γης επαρκούσε για να απασχολήσει τον πληθυσμό. Η αφθονία του φυσικού πλούτου και οι ευνοϊκές κλιματολογικές συνθήκες συνέβαλαν ώστε η Κίνα να αναδειχθεί σε ένα ισχυρόκράτος ήδη από την αρχαιότητα. Η απομόνωσή της από τους άλλους μεγάλους πολιτισμούς και η αίσθηση της υπεροχής που δημιουργήθηκε στους κατοίκους της έδωσαν τα στερεότυπα και αναλλοίωτα χαρακτηριστικά του κινέζικου πολιτισμού. Οι Κινέζοι απέκτησαν κοινωνική συνοχή ως αποτέλεσμα της ηθικής ενότητας και των ιδεών τους που τους ξεχώριζαν από τους γειτονικούς λαούς και τους άφηναν ανεπηρέαστους από εξωτερικές επιδράσεις.

Η Κίνα την εποχή της δυναστείας των Χαν

Η Κίνα την εποχή της δυναστείας των Χαν

Οι κάτοικοι της Κίνας ασχολήθηκαν με την καλλιέργεια του ρυζιού, του σιταριού, του καλαμποκιού, του τσαγιού και με την παραγωγή βαμβακιού και οπίου. Η σηροτροφία, δηλαδή η καλλιέργεια του μεταξοσκώληκα και η παραγωγή μεταξιού, ήταν η αρχαιότερη και η πιο φημισμένη βιοτεχνική παραγωγή της χώρας. Η αλιεία και η εξόρυξη άνθρακα και σίδηρου ήταν επίσης εργασίες που απασχολούσαν ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού.
Η κοινωνική διαστρωμάτωση αλλά και η πολιτική οργάνωση είχε φεουδαρχικό* χαρακτήρα. Οι αρχηγοί των κρατιδίων συγκροτούσαν ένα είδος ομοσπονδιακού κράτους και ορκίζονταν πίστη στον αυτοκράτορα.
Στην ανώτερη τάξη ανήκαν ο αυτοκράτορας και οι ευγενείς, δηλαδή οι ισχυροί ηγεμόνες που κυβερνούσαν τις επαρχίες της αυτοκρατορίας. Ο αυτοκράτορας περιβαλλόταν με θρησκευτικό αξίωμα. Θεωρούνταν ο εκλεκτός του Θεού και ήταν ο ανώτατος ιερέας.
Το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού ήταν γεωργοί, τεχνίτες, εργάτες, ελεύθεροι επαγγελματίες. Τη βάση της κοινωνικής πυραμίδας διαμόρφωναν οι δούλοι και οι δουλοπάροικοι, που εργάζονταν στις μεγάλες εκτάσεις των ηγεμόνων.