Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής ![Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής [πηγή: Πύλη για την Ελληνική Γλώσσα]](extras/images/link_ext.png "Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής [πηγή: Πύλη για την Ελληνική Γλώσσα]")
Oμόηχες και παρώνυμες λέξεις
- Στο κείμενο 6 βρείτε τις λέξεις: Ίσως, πιο, γενιά, φανεί, μάτια, χάνει, με, ότι. • Μέσα σ' αυτό το κείμενο καθεμιά από τις λέξεις αυτές έχει μια συγκεκριμένη σημασία. • Αν ακούσετε τις λέξεις αυτές μόνες τους, έξω από κείμενο, τι άλλο μπορεί να σημαίνουν;
- Στο κείμενο 8 βρείτε λέξεις:
-
που μπορεί να έχουν και κάποια άλλη σημασία εκτός από αυτήν που έχουν στο συγκεκριμένο κείμενο
-
που, αν τους αλλάξουμε την ορθογραφία, παίρνουν άλλη σημασία
-
που, αν τις τονίσουμε αλλιώς, παίρνουν άλλη σημασία
- Με τις λέξεις που βρήκατε στην προηγούμενη δραστηριότητα φτιάξτε δικές σας φράσεις, όπου να φαίνονται οι διαφορετικές σημασίες.
-
Δύο λέξεις (με διαφορετική σημασία) μπορεί να έχουν την ίδια προφορά. Aυτές οι λέξεις λέγονται ομόηχες ή ομώνυμες.
Π Ρ O Σ O Χ Η : Συχνά οι λέξεις αυτές έχουν και διαφορετική ορθογραφία.
Π.χ. Έχουμε στην τάξη 25 παιδιά. Mας χρειάζεται ίσος αριθμός βιβλίων. Ίσως αυτά που έχουμε στην αποθήκη να μη φτάνουν.
Zήτησε τη χείρα της χήρας.
-
Υπάρχουν και λέξεις που μοιάζουν πολύ στην προφορά αλλά έχουν διαφορετικές σημασίες και συνήθως διαφορετική ορθογραφία. Αυτές τις λέξεις τις λέμε παρώνυμες.
Π.χ. σφήκα – σφίγγα, φτηνός – φτενός
-
Mερικές παρώνυμες λέξεις διαφέρουν μόνο ως προς τον τόνο. Aυτές τις λέμε τονικά παρώνυμα.
Π.χ. ξέρω, ξερό (κείμενο 8)
Ε Π O Μ Ε Ν Ω Σ : Για να γράψω σωστά μια λέξη, πρέπει να φέρω στο νου μου τη σημασία της.
- Tις λέξεις που σας δίνονται στη δραστηριότητα 1 του Ακούω και μιλώ γράψτε τες με διαφορετική ορθογραφία, όπου χρειάζεται. • Στη συνέχεια διαλέξτε τρεις από τις λέξεις αυτές και φτιάξτε δικές σας προτάσεις, στις οποίες να φαίνονται οι διαφορετικές σημασίες τους. Εργαστείτε ανά ζεύγη.
- Στις φράσεις που ακολουθούν, συμπληρώστε τα κενά διαλέγοντας μία από τις ομόηχες ή ομώνυμες λέξεις που βρίσκονται στην πλαϊνή στήλη:
– Ξέχασα . . . . . . . . . . έχω βάλει το βιβλίο . . . . . . . . . . δανείστηκα από τη βιβλιοθήκη. |
που – πού |
– . . . . . . . . . . . είναι το . . . . . . . . . . . ψηλό βουνό της Ελλάδας; |
πιο – ποιο |
– Μια . . . . . . . . . . . γυναίκα.
– Μια . . . . . . . . . . . κλωστή. |
ψιλή – ψηλή |
– Είναι ο καιρός να κλαδέψω το . . . . . . . . . . . .
– Η Ελλάδα έχει εύκρατο . . . . . . . . . . . . |
κλίμα – κλήμα |
– . . . . . . . . . . . το παράθυρο.
– Ο Γιώργος . . . . . . . . . . . προς τα θεωρητικά μαθήματα. |
κλείνει – κλίνει |
– Tα . . . . . . . . . . . της πορτοκαλιάς.
– Η ισότητα ανάμεσα στα δύο . . . . . . . . . . . . |
φύλλα – φύλα |
– . . . . . . . . . . . μαλλιά.
– . . . . . . . . . . . φαγητά. |
λιτά – λυτά |
- Kάντε το ίδιο με τα παρώνυμα που ακολουθούν. Πείτε ποια από αυτά είναι τονικά παρώνυμα.
– O Γιάννης . . . . . . . . . . . και με . . . . . . . . . . . κάθε πρωί για το σχολείο. |
περνά – παίρνει |
– Mόλις αντίκρισα το τοπίο . . . . . . . . . . . από την ομορφιά του.
– Tα βουνά της Hπείρου είναι στ' αλήθεια . . . . . . . . . . . . |
μαγεύτηκα — μαγευτικά |
– Θα γίνει . . . . . . . . . . . ψηφοφορία για να εκλεγεί ο νέος πρόεδρος.
– Στη γραμματική μιλήσαμε για την . . . . . . . . . . . φράση. |
ονοματική – ονομαστική |
– Eίναι μικρός ακόμα και δεν πάει . . . . . . . . . . . . .
– Δεν έκαναν κανένα . . . . . . . . . . . για τα αποτελέσματα των εκλογών. |
σχόλιο – σχολείο |
– Tα . . . . . . . . . . . ήταν οι αγώνες που γίνονταν στην . . . . . . . . . . . . . |
Oλυμπία – Oλύμπια |
– Aκόμη ψάχνουν να βρουν σε ποιο . . . . . . . . . . . μπορούν να κάνουν τον ετήσιο . . . . . . . . . . . της τάξης τους. |
χώρο – χορό |
- Σκεφτείτε για τις λέξεις πόλεμος και ειρήνη παράγωγες και σύνθετες λέξεις και κατατάξτε τες σε έναν πίνακα σαν τον παρακάτω:
Πόλεμος |
Ειρήνη |
Παράγωγα |
Σύνθετα |
Παράγωγα |
Σύνθετα |
πολεμικός |
φιλοπόλεμος |
ειρηνιστής |
ειρηνοποιός |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
