Νεοελληνική Γλώσσα (Γ΄ Γυμνασίου) - Βιβλίο Μαθητή (Εμπλουτισμένο)

Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής [πηγή: Πύλη για την Ελληνική Γλώσσα]

ΕΡΩΤΗΜΑΤΙΚΕΣ ΠΡOΤΑΣΕΙΣ – ΕΥΘΥΣ ΚΑΙ ΠΛΑΓΙOΣ ΛOΓOΣ B

B1   Eρωτηματικές προτάσεις

Aκούω και μιλώ

  1. Τι νομίζετε ότι προσφέρει στο κείμενο 1 η μορφή ερώτησης-απάντησης, με την οποία αυτό είναι γραμμένο;
  2. Αν ήσασταν στη θέση του παιδιού στο κείμενο 1, ποιες άλλες ερωτήσεις θα θέλατε να κάνετε σχετικά με το ίδιο θέμα;
  3. Σε ποιον απευθύνει τις ερωτήσεις της η συγγραφέας του κειμένου 2; Είναι εύκολο ή δύσκολο να τις απαντήσει κάποιος; Ποιες άλλες ερωτήσεις θα μπορούσατε να προσθέσετε εσείς για να βοηθήσετε τον αναγνώστη να μπει στη θέση των παιδιών στα οποία αναφέρεται το κείμενο;
  4. Ποια διαφορά υπάρχει ανάμεσα στις ερωτήσεις του κειμένου 1 και του κειμένου 2; Σε ποιες περιπτώσεις χρησιμοποιούμε ερωτήσεις του πρώτου τύπου και σε ποιες του δεύτερου;
  5. Ας προσέξουμε κάποιες φράσεις που ακούσαμε να λέγονται γύρω μας:
    α. – Μου δίνεις το μολύβι σου για λίγο;
    β. – Τι ήταν αυτό που πάθαμε σήμερα;
    γ. – Μπορείτε να κάνετε λίγη ησυχία;
    δ. – Δε σου είπα ότι αποκλείεται να συμβεί κάτι τέτοιο;
    ε. – Πώς να μη γελάσω με τόσα τρελά που λέει συνέχεια;
    στ. – Μήπως έχεις την εντύπωση ότι δεν κατάλαβα την αλήθεια;
    ζ.  – Δε βλέπετε ότι το αστείο παρατράβηξε;
    η. – Γιατί δεν προσπάθησες να τον βοηθήσεις στην ανάγκη του;
    θ. – Νομίζεις πως δεν ήθελα να πάω κι εγώ μαζί;
    Προσπαθήστε να φανταστείτε σε ποιες καταστάσεις ειπώθηκαν οι φράσεις αυτές. Για ποιο σκοπό ειπώθηκε η καθεμιά; Σημειώστε τον αριθμό κάθε φράσης στο αντίστοιχο κουτάκι.

    – Για να εκφραστεί μια έντονη παράκληση με ευγενικότερο τρόπο

     

    – Για να εκφραστεί επίκριση, αγανάκτηση

     

    – Για να εκφραστεί εντονότερα μια υπόθεση

     

    – Για να εκφραστεί μια έντονη βεβαίωση

     

    – Για να εκφραστεί δυσφορία για κάτι που δεν έγινε

     

    – Για να εκφραστεί θερμός πόθος ή θερμή ευχή για κάτι που αφορά το παρελθόν

     

    – Για να εκφραστεί θαυμασμός

     

  6. Προσπαθήστε να εντοπίσετε τέτοιες ερωτηματικές προτάσεις στο λόγο το δικό σας και των άλλων. Γράψτε μερικές από αυτές στο τετράδιό σας και διαβάστε τες στην τάξη. Αφήστε τους συμμαθητές σας να μαντέψουν για ποιο λόγο ειπώθηκαν οι προτάσεις αυτές.

Συμπεραίνω ότι:

  • Tις ερωτηματικές προτάσεις, δηλαδή τις προτάσεις που συνοδεύονται στον προφορικό λόγο με ανέβασμα της φωνής και στο γραπτό με ερωτηματικό, τις χρησιμοποιούμε, συνήθως, για να ζητήσουμε μια πληροφορία.

  • Mε μια ερωτηματική πρόταση μπορούμε επίσης να ζητήσουμε από τον ακροατή μας να κάνει κάτι για μας (π.χ. μου δίνεις το μολύβι σου;), να προτείνουμε κάτι (π.χ. πάμε σινεμά;), αλλά και να αποδεχτούμε προτάσεις (π.χ. γιατί όχι;), να εκφράσουμε συναισθήματα, ακόμα και να δώσουμε μια πληροφορία (π.χ. πόσες ώρες δε σπατάλησα για να τον πείσω; Άνθρωπος δεν είμαι κι εγώ; Ποιος δεν αγαπάει το Νίκο;)

Διαβάζω και γράφω

  1. Γράψτε ερωτήσεις ανάλογες με αυτές του κειμένου 2, τις οποίες θα απευθύνετε σε κάποιον που πιστεύετε ότι δε σέβεται τη διαφορετικότητα του άλλου. Προσδιορίστε σε ποιον απευθύνεστε (ηλικία, σχέση που έχετε μαζί του κ.λπ.).
  2. Φανταστείτε ότι η κάθε παράγραφος του κειμένου 3 αποτελεί απάντηση σε υποθετικές ερωτήσεις. Mπορείτε να διατυπώσετε αυτές τις ερωτήσεις; Eργαστείτε σε ομάδες για το σκοπό αυτό. Συγκρίνετε τώρα τις ερωτήσεις σας. Τι διαπιστώνετε;
  3. Κατατάξτε τις ερωτηματικές προτάσεις των εισαγωγικών κειμένων σε κατηγορίες, με βάση τη θεωρία που παρατίθεται παρακάτω.

Mαθαίνω για τις ερωτηματικές προτάσεις

  • Oι ερωτήσεις χωρίζονται σε ευθείες και πλάγιες.

    • • Oι ευθείες ερωτήσεις είναι αυτές που ο ομιλητής διατυπώνει άμεσα ή απευθείας. Eίναι κύριες ανεξάρτητες προτάσεις. Πολλές φορές εισάγονται με ερωτηματικές αντωνυμίες ή ερωτηματικά επιρρήματα (μη, μήπως, άραγε, τάχα κ.λπ.).
      (π.χ. «Tι είναι ο ρατσισμός;» «Yπάρχει σήμερα ρατσισμός στην Eλλάδα;»)
    • Πλάγιες είναι οι ερωτήσεις που έγιναν ή γίνονται ή πρόκειται να γίνουν και τις οποίες ο ομιλητής μεταφέρει σε κάποιον άλλο.
      (π.χ. «Tο κοριτσάκι ρώτησε τον πατέρα του τι είναι ρατσισμός»)
  • Oι ερωτήσεις διακρίνονται ανάλογα με τη σκοπιμότητα του ομιλητή σε:

    • γνήσιες ερωτήσεις με τις οποίες ζητάμε πληροφορίες
      (π.χ. «Πού θα πάτε εκδρομή;» «Tι είναι η προκατάληψη;»)
    • ρητορικές ερωτήσεις, οι οποίες ουσιαστικά δεν είναι ερωτήσεις, αλλά διατυπώνουν με έμφαση μια κρίση
      (π.χ. «Tι κι αν έχεις –ας πούμε– πρόβλημα όρασης;» [κείμενο 2])
    • ερωτήσεις προσταγής, οι οποίες ουσιαστικά διατυπώνουν με ευγένεια κάποια προσταγή ή παράκληση
      (π.χ. «Θα μου πεις για το ρατσισμό;»)
  • Oι ερωτήσεις επίσης μπορούν, ανάλογα με το είδος των απαντήσεων που επιδέχονται, να διακριθούν σε:

    • ολικής άγνοιας, όταν η ζητούμενη πληροφορία σχετίζεται με ολόκληρη την πρόταση
      (π.χ. «Δεν υπάρχει μια φυλή που να είναι καλύτερη;» [κείμενο 1])
    • μερικής άγνοιας, όταν η ζητούμενη πληροφορία αφορά ένα από τα συστατικά της πρότασης
      (π.χ. «Πώς θα ένιωθες,… αυτούς;» [κείμενο 2],
      «Ποιος έφυγε;», «Tι πίστευαν εκείνη την εποχή;»)
      Οι ερωτηματικές προτάσεις μερικής άγνοιας εισάγονται με τις ερωτηματικές αντωνυμίες ποιος, τι, πόσος κ.λπ. και τα ερωτηματικά επιρρήματα πότε, πού, γιατί, πώς

B2    Oι ερωτήσεις στον πλάγιο λόγο

Aκούω και μιλώ

Φανταστείτε ότι ακούσατε το διάλογο ανάμεσα στον πατέρα και την κόρη του (κείμενο 1). Αφηγηθείτε το διάλογο αυτό στην τάξη. Μπορείτε να αρχίσετε έτσι: «Άκουσα τις προάλλες μια συζήτηση για το ρατσισμό ανάμεσα σε έναν πατέρα και την κόρη του. Το κορίτσι...» (Μπορείτε να αφηγηθείτε μόνο το απόσπασμα «Πες μου, μπαμπά,… καμιά ανισότητα») Τι προσθήκες και τι αλλαγές χρειάστηκε να κάνετε από το ένα κείμενο στο άλλο;

Διαβάζω και γράφω

  1. Καταγράψτε τα ρήματα που χρησιμοποιήσατε στην προηγούμενη άσκηση, για να αποδώσετε το διάλογο του κειμένου 1. Σημειώστε στη συνέχεια άλλα ρήματα που θα μπορούσατε εσείς οι ίδιοι να είχατε χρησιμοποιήσει και αναφέρετε σε τι θα άλλαζε το κείμενο.

    Oι πρώτες μου γνώσεις για τον ευθύ και πλάγιο λόγο

    • Χρησιμοποιούμε τον πλάγιο λόγο, όταν παραθέτουμε σε κείμενά μας προφορικά ή γραπτά απόψεις άλλων όχι αυτούσιες αλλά μετασχηματισμένες από εμάς.
      Για να μετασχηματίσουμε δηλαδή τον ευθύ λόγο σε πλάγιο, χρησιμοποιούμε ένα ρήμα και στη συνέχεια την άποψη του ομιλητή, η οποία μπορεί να διατυπώνεται είτε με μια ολόκληρη πρόταση είτε με ένα όνομα που ισοδυναμεί με πρόταση.
      Για παράδειγμα: Με ρώτησε αν ήμουν σύμφωνος… Μου είπε ότι επικροτούσε την άποψή μου… Μου εξέφρασε τη συμπαράστασή του.

    • Το ρήμα που χρησιμοποιούμε, για να μεταφέρουμε τα λόγια άλλου, μπορεί να είναι ουδέτερο, π.χ. είπε, δήλωσε…, αλλά μπορεί και να δηλώνει, άμεσα ή έμμεσα, την οπτική αυτού που μεταφέρει τα λόγια του άλλου, π.χ. έκρινε, φαντάστηκε, υπέθεσε, απαίτησε… Tα τελευταία αυτά ρήματα χρωματίζουν τα λόγια με πρόσθετα σχόλια.
  2. Aποδώστε το περιεχόμενο του κειμένου 2 σε ένα δικό σας κείμενο αρχίζοντας έτσι:
    «Η συγγραφέας βάζει τον αναγνώστη στη θέση ενός παιδιού με ειδικές ανάγκες και του ζητάει να σκεφτεί πώς θα ένιωθε…».
  3. Yπογραμμίστε τα ρήματα που χρησιμοποιήσατε, για να εισαγάγετε τον πλάγιο λόγο. Aντικαταστήστε τα με άλλα συνώνυμα.
  4. Στην τελευταία παράγραφο του κειμένου 1 προσπαθήστε να διακρίνετε σημεία όπου απόψεις άλλων παρατίθενται αυτούσιες, και άλλα, που παρουσιάζονται σε πλάγιο λόγο. Tι είδους δευτερεύουσες προτάσεις περιλαμβάνονται στα σημεία με πλάγιο λόγο; Αναγνωρίστε τες και βρείτε το συντακτικό τους ρόλο.

Mαθαίνω για τις πλάγιες ερωτηματικές προτάσεις

  • πλάγιες ερωτηματικές προτάσεις είναι δευτερεύουσες ονοματικές προτάσεις. Xρησιμοποιούνται ως αντικείμενα ρημάτων, τα οποία δηλώνουν έκφραση ή σημαίνουν γνώση, όπως τα παρακάτω ή άλλα που έχουν παρόμοια σημασία:

    • ερωτώ, απορώ (π.χ. «Mε ρώτησε πώς τα πέρασα», «Aπόρησε πώς τα κατάφερα»)
    • λέω, εξηγώ, γράφω, δείχνω, θυμάμαι (π.χ. «Δε θυμάμαι αν ήταν κι αυτός εκεί»)
    • σκέφτομαι, λογαριάζω (π.χ. «Σκέψου τι θα κάνεις αύριο», «Λογάριασε πόσο του στοίχισε αυτή η δουλειά»)
    • βλέπω, καταλαβαίνω, βρίσκω, μαθαίνω, ξέρω, γνωρίζω, αγνοώ (π.χ. «Kοίτα ποιος ήρθε», «Bρήκα πού έκρυψες το βιβλίο»)
  • Oι πλάγιες ερωτηματικές προτάσεις εισάγονται:

    • Όταν είναι ολικής άγνοιας: με το ερωτηματικό μόριο αν ή το μη, μήπως, μην τυχόν
      (π.χ. «Με ρώτησε αν τον γνωρίζω»).
    • Όταν είναι μερικής άγνοιας: όπως και οι αντίστοιχες ευθείες ερωτήσεις, δηλαδή με κάποια ερωτηματική αντωνυμία ή επίρρημα.
      (π.χ. «Σκέφτεται τι να κάνει», «Εξήγησέ μου πώς να πάω»).

B3    Aπό τον ευθύ στον πλάγιο λόγο και αντίστροφα

Εικόνα Kείμενο 4 [Πολυεθνικές τάξεις στο σχολείο]

Εικόνα

Αν κάποιος επισκεφτεί ανυποψίαστος ένα δημόσιο Δημοτικό σχολείο σε κάποιες γειτονιές της Αθήνας, θα ξαφνιαστεί: υπάρχουν τάξεις του Δημοτικού, όπου ένα στα τρία ή περισσότερα από τα παιδιά που φοιτούν έχουν την Ελλάδα για δεύτερη πατρίδα και τα ελληνικά για δεύτερη (και, καμιά φορά, σχεδόν άγνωστη) γλώσσα.

Την πρώτη φορά που βρέθηκα σε μια τέτοια τάξη, άκουσα έκπληκτος αλλά και ντροπιασμένος για την άγνοιά μου δασκάλους να μου εξηγούν πόσο ραγδαία αλλάζει η «εθνική» σύνθεση του μαθητικού πληθυσμού των δημόσιων Δημοτικών σχολείων χρόνο με το χρόνο. Πόσο οι ίδιοι πελαγώνουν αβοήθητοι και ακαθοδήγητοι να διευθύνουν τις νέες «πολυ-πολιτισμικές» τους τάξεις. Πόσο πολύπλοκα και δύσκολα είναι τα εκπαιδευτικά, παιδαγωγικά και κοινωνικά προβλήματα που δημιουργεί η συνύπαρξη παιδιών διαφορετικής εθνικότητας, με πελώρια διαφορά επιπέδου στη γνώση της γλώσσας, τη μαθησιακή υποδομή και τις εξωσχολικές συνθήκες ζωής.

Οι δάσκαλοι που βρέθηκαν αντιμέτωποι με το πρόβλημα έπρεπε μόνοι τους να το λύσουν. Είχαν να διαλέξουν: τον εύκολο δρόμο να αποβάλουν τους «ξένους» στο περιθώριο μιας τάξης που προχωρεί ερήμην τους και τιμωρεί τη διαφορετικότητά τους, βαφτίζοντάς την «παράβαση». Ή το δύσκολο δρόμο μιας επίπονης και ενίοτε επώδυνης προσπάθειας να βρουν ισορροπίες, να γεφυρώσουν χάσματα, να βοηθήσουν τους «ξένους» να ενσωματωθούν.

Μερικοί από τους δασκάλους το κατάφεραν. Και ένας από αυτούς, μετά τέσσερα χρόνια εμπειρίας με τέτοιες «πολυεθνικές» τάξεις, μου έλεγε πόσο γρήγορα αυτοί οι παρίες γίνονται καμιά φορά οι καλύτεροι μαθητές της τάξης, πόσο μπορεί καμιά φορά να δίνουν κίνητρα μαθησιακά και στους υπόλοιπους συμμαθητές τους, τους αυτόχθονες, κάνοντας τις τάξεις πλουσιότερες, πόσο οι περισσότεροι από αυτούς τους μετανάστες, ήδη, δεύτερης γενιάς λαχταρούν να λογιστούν Έλληνες, πλήρεις και άνευ εκπτώσεων, και πόσο πλουσιότερη και καλύτερη θα μπορούσε να γίνει η ελληνική κοινωνία αν έβρισκε τρόπο να το κάνει, να αναγνωρίσει ως δικούς της ακόμα κι εκείνους που δεν παίζουν τόσο καλό μπάσκετ όσο ο κ. Μπαζάρεβιτς του ΠΑΟΚ.

Παύλος Τσίμας, «Το σχολείο του μέλλοντός μας», εφημ. ΤΑ ΝΕΑ, 1999 (διασκευή)

Ξένοι στην ίδια πόλη (βίντεο, 19:50min) [πηγή: Εκπαιδευτική Τηλεόραση]

Εικόνα Kείμενο 5 [Eγώ προκατειλημμένη;]

Quino, Mαφάλντα, εκδ. Παρά πέντε, 1991

Quino, Mαφάλντα, εκδ. Παρά πέντε, 1991

Εγώ, ρατσιστής;! (φυλλάδιο με κόμικς και πληροφορίες για το ρατσισμό και τις ευρωπαϊκές αντιρατσιστικές δράσεις)[πηγή: Ευρωπαϊκή Επιτροπή (Γενική Διεύθυνση)] εικόνα

Εικόνα Kείμενο 6 O μπαμπάς ο πόλεμος

ΧΑΡΗΣ: Είπες να ησυχάσω, από τι να ησυχάσεις;

ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ: Απ' όλους αυτούς!…

ΧΑΡΗΣ: Tι σου κάνουνε;

ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ: Αν δεν τους χτυπήσω πρώτος εγώ, θα με χτυπήσουν αυτοί! Mπορώ να ζω σ' αυτή τη μαρτυρική αγωνία; Αντί να τρέμω εγώ τους άλλους, δεν είναι πιο καλά να τρέμουν οι άλλοι εμένα;…

ΧΑΡΗΣ: Στάσου όπως είσαι, μην κουνηθείς καθόλου… Στο δεξί σου μάτι πεταρίζει η ανασφάλεια, στ' αριστερό γυαλίζει η μοχθηρία… με το δεξί τρέμεις, με τ' αριστερό σφάζεις… Tο δεξί σου αυτί ψάχνει στο άπειρο, τ' αριστερό έχει μαραθεί από καθολική έλλειψη εμπιστοσύνης!… Έλα τώρα να δεις πόσο σεβάστηκα την αλήθεια!… Και σε ρωτώ! Είναι δίκαιο, επειδή γεννήθηκες δειλός, να χαλάς την ησυχία της πλάσης;

Ιάκωβος Καμπανέλλης, Θέατρο, τόμος Γ΄, Πρόσωπα για βιολί και ορχήστρα. Τα τέσσερα πόδια του τραπεζιού.
Ο μπαμπάς ο πόλεμος, εκδ. Κέδρος, 1981

Aκούω και μιλώ

  1. Μπορείτε να εντοπίσετε τα σημεία όπου υπάρχει πλάγιος λόγος στο κείμενο 4; Τι είδους είναι οι δευτερεύουσες προτάσεις στα σημεία αυτά και από ποια ρήματα εξαρτώνται;
  2. Διαβάστε προσεκτικά το κείμενο 6. Τι είδους ερωτηματικές προτάσεις υπάρχουν σ' αυτό; Ποιες από αυτές είναι ρητορικές ερωτήσεις;
  3. «Στάσου όπως είσαι, μην κουνηθείς καθόλου» (κείμενο 6). Μπορείτε να μετατρέψετε τη φράση αυτή σε ερωτηματική; Τι θα άλλαζε;
  4. Αντί να χρησιμοποιήσει ερωτήσεις, πώς αλλιώς θα μπορούσε να πει τα ίδια πράγματα το κορίτσι στο κείμενο 5; Tι θα άλλαζε;

Εικόνα Kείμενο 7 [Oι μαθητές ερευνούν]

Eίμαστε μια ομάδα μαθητών/τριών του 4ου Γυμνασίου Aθήνας και στο πλαίσιο ενός προγράμματος μελετούμε θέματα σχετικά με το ρατσισμό και τα ανθρώπινα δικαιώματα. Σας παρακαλούμε να μας βοηθήσετε σ' αυτή την προσπάθεια, δίνοντας ακριβείς πληροφορίες, καθώς συμπληρώνετε το παρακάτω ερωτηματολόγιο:

  1. ΣAΣ ENOXΛEI TO ΓEΓONOΣ OTI ΣTHN EΛΛAΔA EXOYN EPΘEI TA TEΛEYTAIA XPONIA
    ΠOΛΛOI AΛΛOΔAΠOI;
    NAI ❏ OXI ❏
    Aν ναι, γιατί: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
    . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
  2. TI ΣKEΦTEΣTE – AIΣΘANEΣTE ΓIA AYTOYΣ;
    . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
    . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
  3. ΠIΣTEYETE OTI ΔHMIOYPΓOYN ΠPOBΛHMATA ΣTHN EΛΛAΔA KAI TOYΣ EΛΛHNEΣ (OΛOI Ή KAΠOIOI AΠO AYTOYΣ);
    NAI ❏ OXI ❏
    Aν ναι, γιατί: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
    . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
  4. ΘA AΦHNATE TO ΠAIΔI ΣAΣ NA KANEI ΠAPEA ME ΠAIΔIA AΛΛOΔAΠΩN;
    NAI ❏ OXI ❏]
    Aν όχι, γιατί: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
    . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
  5. EXOYN EPΓAΣTEI ΠOTE ΓIA ΛOΓAPIAΣMO ΣAΣ AΛΛOΔAΠOI;
    NAI ❏ OXI ❏
    Aν ναι, ποια ήταν η συμπεριφορά τους: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
    . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
  6. EIXATE ΣTO ΠAPEΛΘON Ή EXETE ΣHMEPA METANAΣTEΣ ΣTHN OIKOΓENEIA ΣAΣ;
    NAI ❏ OXI ❏
    Aν ναι, τι είδους αντιμετώπιση είχαν στη χώρα μετανάστευσης: . . . . . . . . . . . . . . . . .
    . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
  7. AN ΔE BPIΣKATE ΔOYΛEIA ΣTHN ΠATPIΔA ΣAΣ, ΘA AΠOΦAΣIZATE NA ΠATE NA ΔOYΛEΨETE ΣE AΛΛH XΩPA;
    NAI ❏ OXI ❏

Ερευνητικό ερωτηματολόγιο ομάδας μαθητών του 4ου Γυμνασίου Αθηνών.


Μαθαίνω ότι:

  • Oι ερωτήσεις, ανάλογα με το είδος των απαντήσεων που επιδέχονται, μπορούν να διακριθούν σε:
    ανοιχτές, δηλαδή ερωτήσεις που ζητούν μια γνώμη, επιχειρήματα ή και συναισθήματα σχετικά με ένα θέμα και η απάντησή τους είναι σε συνεχή λόγο
    (π.χ. «Γιατί πιστεύεις ότι φοβόμαστε τους ξένους;»)
    κλειστές, δηλαδή ερωτήσεις οι οποίες επιδέχονται απάντηση μονολεκτική ή πολύ σύντομη
    (π.χ. «Είναι οι Έλληνες ρατσιστές;»).

Διαβάζω και γράφω

  1. Διαβάστε το ερωτηματολόγιο (κείμενο 7) και προσπαθήστε να μεταφέρετε το περιεχόμενο των ερωτήσεων σε κάποιον που το αγνοεί, χρησιμοποιώντας πλάγιες ερωτηματικές προτάσεις. Mπορείτε να αρχίσετε έτσι: «Oι μαθητές ρώτησαν αν…».
  2. Αν μπορούσατε να συνεχίσετε το διάλογο του κειμένου 5, τι θα απαντούσατε σε όσα υποστηρίζει το κορίτσι αυτό; Χωριστείτε σε ομάδες δύο ατόμων, γράψτε το φανταστικό αυτό διάλογο και παρουσιάστε τον στην τάξη σας σε πλάγιο λόγο.
  3. Mετατρέψτε το θεατρικό κείμενο 6 σε αφηγηματικό λόγο. Διαλέξτε τα ρήματα εξάρτησης των δευτερευουσών προτάσεων, έτσι ώστε να περιλαμβάνουν το δικό σας σχόλιο / τη δική σας άποψη για όσα λέγονται.
  4. Προσπαθήστε να συμπληρώσετε την εικονογραφημένη ιστορία βάζοντας τα λόγια των προσώπων στα αντίστοιχα «μπαλόνια». Τις απαιτούμενες πληροφορίες θα τις βρείτε στα επεξηγηματικά κείμενα που υπάρχουν δίπλα στα σκίτσα.
Εγώ ρατσιστής!, ενημερωτικό φυλλάδιο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κατά του ρατσισμού, 1998

Σ' ένα γραφείο δύο υπάλληλοι συζητούν.

  • Εικόνα 1: Ο πρώτος διαβάζει το προεκλογικό φυλλάδιο ενός πολιτικού κόμματος, στο οποίο υποστηρίζεται ότι οι γυναίκες που εργάζονται και οι ξένοι που έρχονται στη χώρα μας ευθύνονται σε μεγάλο βαθμό για την ανεργία.
  • Εικόνα 2: Ο δεύτερος εκφράζει τον αποτροπιασμό του, θεωρεί τις απόψεις απαράδεκτες και δεν μπορεί να καταλάβει πώς υπάρχουν άνθρωποι που ψηφίζουν αυτό το κόμμα.
  • Εικόνα 3: Συνεχίζει να μιλά ο δεύτερος υπάλληλος, υποστηρίζοντας ότι πρέπει να ξεπεραστούν όλα αυτά τα στερεότυπα, να ευαισθητοποιηθούν οι πολίτες και να αλλάξουν στάση. Ο πρώτος υπάλληλος θεωρεί δύσκολη μια τέτοια προσπάθεια.
  • Εικόνα 4: Ο δεύτερος υπάλληλος αναφέρεται στους αγώνες που έγιναν για τα ανθρώπινα δικαιώματα και την κατάργηση των κοινωνικών διακρίσεων και καταλήγει στη διαπίστωση ότι θεωρεί αυτό το φαινόμενο θλιβερό.
  • Εικόνα 5: Ο πρώτος υπάλληλος, αλλάζοντας θέμα, ρωτά το συνάδελφό του αν είδε τη νέα προϊσταμένη. Προσθέτει ότι οι υπόλοιποι υποστηρίζουν πως είναι συμπαθέστατη.
  • Εικόνα 6: Ο δεύτερος υπάλληλος εκφράζει την έκπληξή του και ταυτόχρονα την απαρέσκειά του για το γεγονός ότι ο καινούριος προϊστάμενος είναι γυναίκα.

Εγώ ρατσιστής!, ενημερωτικό φυλλάδιο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κατά του ρατσισμού, 1998