| Οι γείτονές μας στα Βαλκάνια |
ΜΑΘΗΜΑ 36 |
 |
Σ' αυτό το
μάθημα θα μάθω |
|
 |
Λέξεις -
κλειδιά |
- Ποιες είναι οι γειτονικές μας χώρες στα
Βαλκάνια.
- Ορισμένα από τα χαρακτηριστικά στοιχεία τους.
- Για τις σχέσεις της χώρας μας με τους γείτονές
της.
|
|
• φυσικά σύνορα •
οικονομική
βοήθεια • επενδύσεις • μετανάστευση. |
|
 Συνεργάζομαι στην τάξη |
| 1. Εργαστείτε
ανά ομάδες. Αφού μελετήσετε τον πολιτικό χάρτη της Ευρώπης (εικόνα
25.1) και τον πολιτικό χάρτη της Ελλάδας (εικόνα 2.1), απαντήστε στις
ερωτήσεις που ακολουθούν και αφορούν τους τέσσερις γείτονές μας στα
Βαλκάνια: την Αλβανία, τη Βουλγαρία, τη
Δημοκρατία της Βόρειας Μακεδονίας και την Τουρκία. α Με ποια ή ποιες
από αυτές τις βαλκανικές χώρες έχουμε κοινά σύνορα: |
| |
α. Με ποια ή
ποιες από αυτές τις βαλκανικές χώρες έχουμε κοινά σύνορα:
• Στα
βορειοδυτικά;………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
• Στα
βόρεια;………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
• Στα
βορειοανατολικά;…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
• Στη
θάλασσα;……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
β. Με ποια βαλκανική χώρα έχουμε
μεγαλύτερο μήκος συνόρων;  |
2.
|
α. Αφού μελετήσετε τον πίνακα 35.1, ταξινομήστε το κατά κεφαλήν Α.Ε.Π. της
Ελλάδας και των τεσσάρων γειτονικών της βαλκανικών χωρών, ξεκινώντας
από το υψηλότερο και προχωρώντας προς το χαμηλότερο.
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
β. Διαβάστε το κείμενο που
ακολουθεί: |
«Η
Τουρκία αποτέλεσε το 2005 την 5η σημαντικότερη χώρα-αποδέκτη των
ελληνικών προϊόντων. Η Ελλάδα κατατάσσεται στην 4η θέση χωρών των
οποίων οι πολίτες επισκέπτονται αυτή τη χώρα. Κατά το 2005, 585.000
Έλληνες επισκέφτηκαν την Τουρκία. Η Αλβανία είναι σημαντικός εταίρος
για την Ελλάδα στην περιοχή και οι σχέσεις των δύο χωρών
χαρακτηρίζονται από στενή συνεργασία σε πολλούς τομείς. Η Ελλάδα
υποστηρίζει σταθερά τις προσπάθειες της Αλβανίας για την προσέγγιση
στην Ε.Ε. και το ΝΑΤΟ. Η χώρα μας κατατάσσεται στην 1η θέση μεταξύ των
ξένων επενδυτών στην Αλβανία. Οι περισσότερες ελληνικές επιχειρήσεις
εδρεύουν στα Τίρανα και στην Κορυτσά και έχουν δημιουργήσει περίπου
9.000 θέσεις εργασίας στην Αλβανία. Οι διπλωματικές σχέσεις
Ελλάδας-Βουλγαρίας, που συνήφθησαν το 1880, είναι εξαίρετες και
αναπτύσσονται συνεχώς. Η Βουλγαρία αποτελεί σημαντικό εμπορικό εταίρο
για την Ελλάδα. Το κατά τα τελευταία έτη ύψος των ελληνικών εξαγωγών
στη Βουλγαρία κατατάσσει τη χώρα αυτή ως την 4η σημαντικότερη αγορά
παγκοσμίως για την Ελλάδα. Οι ελληνικές επενδύσεις κατά την περίοδο
1992-2004 καταλαμβάνουν τη 2η θέση μεταξύ των ξένων επενδύσεων στη
Βουλγαρία. Η Ελλάδα κατέχει την 1η θέση μεταξύ των ξένων επενδυτών στη Δημοκρατία της Βόρειας Μακεδονίας την περίοδο των 11 τελευταίων ετών (από το 1995) και έχουν
δημιουργηθεί περίπου 20.000 θέσεις εργασίας...»
|
| Ιστοσελίδα
Υπουργείου Εξωτερικών της Ελλάδας, http://www.mfa.gr |
|
|
| |
Μετά
τη μελέτη αυτού του κειμένου μπορείτε να υποστηρίξετε με επιχειρήματα
την άποψη ότι η παρουσία της χώρας μας στην οικονομική ζωή των
περισσότερων γειτονικών μας χωρών είναι πολύ σημαντική;
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… |
| 3. Κάθε ομάδα να παρουσιάσει συνοπτικά στην τάξη τα αποτελέσματα της
εργασίας της. Κατόπιν συζητήστε όλοι μαζί πώς θα μπορούσε η περιοχή των
νότιων Βαλκανίων να προοδεύσει όπως η υπόλοιπη Ευρώπη και ποιες πρέπει
να είναι οι σχέσεις μεταξύ των χωρών, προκειμένου να επιτευχθεί αυτή η
πρόοδος. |
|
 Μελετώ στο σπίτι |
Οι
γείτονές μας στα Βαλκάνια είναι η Αλβανία, η Βουλγαρία, η Δημοκρατία της Βόρειας Μακεδονίας και
η Τουρκία. Με την Αλβανία συνορεύουμε βόρεια-βορειοδυτικά, με τη
Βουλγαρία και τη Δημοκρατία της Βόρειας Μακεδονίας βόρεια και με την Τουρκία ανατολικά. Με την
Αλβανία και την Τουρκία, εκτός από ηπειρωτικά, έχουμε και θαλάσσια
σύνορα.
Ας γνωρίσουμε περισσότερα για τις
γειτονικές βαλκανικές χώρες. |
36.1 Αλβανία: Τίρανα
36.2 Βουλγαρία: μουσείο στο Γάβροβο
36.3 Πρέσπες: ο Άγιος Αχίλλειος |
Αλβανία
Η Αλβανία βρίσκεται στα νοτιοδυτικά Βαλκάνια και
βρέχεται από την
Αδριατική θάλασσα. Πρωτεύουσά της είναι τα Τίρανα. Η έκτασή της είναι
4,5 φορές μικρότερη από αυτήν της Ελλάδας και ο πληθυσμός της σχεδόν ο
μισός, με αποτέλεσμα να είναι αρκετά πιο πυκνοκατοικημένη από τη χώρα
μας, ενώ σημαντικό ποσοστό του αλβανικού πληθυσμού είναι νεαρής ηλικίας
(από 15 ετών και κάτω). Στο νότιο τμήμα της χώρας (Κορυτσά, Αργυρόκαστρο, Άγιοι
Σαράντα κ.ά.) ζει σημαντική ελληνική μειονότητα, με
δεκάδες χιλιάδες μέλη και πλούσιο ιστορικό παρελθόν. Η οικονομία της
Αλβανίας είναι κυρίως αγροτική, αφού στη γεωργία απασχολείται σχεδόν το
60% του ενεργού πληθυσμού, και υπάρχει υψηλή ανεργία. Οι βιομηχανικές
δραστηριότητες της χώρας είναι περιορισμένες, χωρίς τεχνολογική
υποδομή, ενώ το σύνολο των συγκοινωνιών της αντιμετωπίζει προβλήματα.
Παρ' όλα αυτά, κατά τα τελευταία χρόνια αρχίζει δειλά να αναπτύσσεται
στην Αλβανία ο τουρισμός. Οι δύσκολες συνθήκες ζωής οδήγησαν τη
δεκαετία του 1990 περισσότερους από ένα εκατομμύριο κατοίκους της στη
μετανάστευση, οι περισσότεροι από τους οποίους έχουν εγκατασταθεί στη
χώρα μας και στην Ιταλία. Είναι χαρακτηριστικό πως ο ένας στους δύο
μετανάστες που βρίσκονται στην Ελλάδα έχει ως χώρα προέλευσης την
Αλβανία. Ο λογοτέχνης Ισμαήλ Κανταρέ είναι ο διασημότερος δημιουργός
αλβανικής καταγωγής.
Βουλγαρία
Η Βουλγαρία βρίσκεται στα νοτιοανατολικά Βαλκάνια
και βρέχεται από τη
Μαύρη Θάλασσα. Πρωτεύουσά της είναι η Σόφια. Η έκτασή της είναι λίγο
μικρότερη από αυτήν της Ελλάδας, ο πληθυσμός της όμως είναι λιγότερος
(το 70% του ελληνικού), με αποτέλεσμα η πληθυσμιακή πυκνότητά της να
είναι μικρότερη από αυτήν της χώρας μας. Η Βουλγαρία είναι ένα από τα
νεότερα μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αφού εντάχθηκε σ' αυτήν το 2007.
Δύο σημαντικές οροσειρές, αυτές του Αίμου (Βαλκάνια) και της
Ρίλα-Ροδόπης, δεσπόζουν στο βουλγαρικό ανάγλυφο, με κατεύθυνση από τα
δυτικά προς τα ανατολικά, ανάμεσα στις οποίες υπάρχουν εύφορες
κοιλάδες. Εδώ υπάρχει η κοιλάδα των ρόδων, όπου καλλιεργούνται
τριανταφυλλιές για το αιθέριο έλαιό τους. Από εδώ επίσης πηγάζει ο
Έβρος, ο μεγαλύτερος ποταμός των Βαλκανίων, αλλά και ο Νέστος, ο
Στρυμόνας και ο Άρδας, διασυνοριακοί ποταμοί που εκβάλλουν στην Ελλάδα.
Μετά το 2000 η οικονομία της χώρας βρίσκεται σε φάση ανάκαμψης. Η
Βουλγαρία διαθέτει πλήθος μνημείων και φυσικών καλλονών, γι' αυτό, σε
συνδυασμό με τις προσιτές ακόμη τιμές, έχει σημαντικές προοπτικές
ανάπτυξης του τουρισμού της.
Δημοκρατία της Βόρειας Μακεδονίας
Η Δημοκρατία της Βόρειας Μακεδονίας βρίσκεται στα νοτιοκεντρικά Βαλκάνια και
είναι μια περίκλειστη
χώρα, αφού δε βρέχεται από θάλασσα. Πρωτεύουσά της είναι τα Σκόπια. Η
έκτασή της είναι πέντε φορές μικρότερη από αυτήν της Ελλάδας, όπως και
ο πληθυσμός της, με αποτέλεσμα να έχουμε παρόμοια πυκνότητα πληθυσμού.
Η Δημοκρατία της Βόρειας Μακεδονίας είναι μια ορεινή χώρα στη μεγαλύτερη έκτασή της. Ο ποταμός
Βαρδάρης (Αξιός) τη διασχίζει από τον βορρά προς τον νότο,
σχηματίζοντας την ομώνυμη κοιλάδα, και διαιρεί τη χώρα σε δύο μεγάλους
ορεινούς όγκους στα δυτικά και στα ανατολικά του. Η Δημοκρατία της Βόρειας Μακεδονίας εξαρτάται
οικονομικά σε μεγάλο βαθμό από τη χώρα μας. Οι εισαγωγές προϊόντων,
στις οποίες βασίζεται αρκετά η οικονομία της, γίνονται κυρίως μέσω του
λιμανιού της Θεσσαλονίκης. Η οικονομία της βρίσκεται σε φάση ανάπτυξης
και στηρίζεται κυρίως στον τομέα των υπηρεσιών (επιχειρήσεις, τουρισμός
κ.ά.), ενώ η ανεργία είναι υψηλή. Οι κάτοικοι της ανήκουν σε αρκετές
διαφορετικές εθνότητες. Οι Αλβανοί, με ποσοστό 25%, αποτελούν τη
μεγαλύτερη μειονότητα. |
Τουρκία
Η Τουρκία καταλαμβάνει τη χερσόνησο της
Μικράς Ασίας και ένα μικρό τμήμα της χερσονήσου των Βαλκανίων.
Πρωτεύουσά της είναι η Άγκυρα. Η έκτασή της είναι έξι φορές μεγαλύτερη
από αυτήν της Ελλάδας, όπως και ο πληθυσμός της, με αποτέλεσμα να έχει
παρόμοια πληθυσμιακή πυκνότητα με αυτήν της χώρας μας. Το ευρωπαϊκό της
τμήμα (η Ανατολική θράκη) είναι πολύ πυκνοκατοικημένο, επειδή σ' αυτό
βρίσκεται η Κωνσταντινούπολη, μια μεγαλούπολη με 15 περίπου
εκατομμύρια
κατοίκους, στενά δεμένη εδώ και αιώνες με τον ελληνισμό και έδρα του Οικουμενικού Πατριαρχείου. Το ανάγλυφο της Μικράς
Ασίας είναι κυρίως
ορεινό, στην Ανατολική θράκη όμως είναι σχεδόν πεδινό. Η οικονομία της
Τουρκίας αναπτύχθηκε με γρήγορους ρυθμούς από το 1950 και σήμερα είναι
σχετικά εκσυγχρονισμένη. Ο ποιητής Ναζίμ Χικμέτ, ο βραβευμένος
συγγραφέας Γιασάρ Κεμάλ, ο μουσικοσυνθέτης Ζιλφί Λιβανελί, ο συγγραφέας
Ορχάν Παμούκ, που έχει πάρει Νόμπελ Λογοτεχνίας, είναι ενδεικτικά
μερικοί Τούρκοι πνευματικοί δημιουργοί.
|
|
 |
|
 Επεκτείνω τις γνώσεις μου |
Πρέσπες, ένα τριεθνές
διασυνοριακό
πάρκο
«Η
Μικρή και η Μεγάλη Πρέσπα αποτελούν λίμνες της χώρας μας. Βρίσκονται
στη Μακεδονία, στα σύνορα με την Αλβανία και τη Δημοκρατία της Βόρειας Μακεδονίας, χώρες με τις
οποίες και μοιραζόμαστε τις δύο λίμνες. Η Μικρή Πρέσπα μοιράζεται
ανάμεσα σε Ελλάδα και Αλβανία, ενώ η Μεγάλη Πρέσπα ανάμεσα σε Ελλάδα,
Αλβανία και Δημοκρατία της Βόρειας Μακεδονίας.
Η
χλωρίδα των Πρεσπών είναι μοναδική. Σ' αυτή τη μικρής έκτασης περιοχή
βρίσκουμε να φυτρώνουν πάνω από 1.500 διαφορετικά είδη φυτών. Η οξιά,
το έλατο, η βελανιδιά κι ακόμα το νούφαρο, το αγριοκάλαμο, το ψαθί, η
ορχιδέα, το λευκό κρίνο αποτελούν δείγματα της πλούσιας ποικιλίας από
δέντρα, θάμνους και αγριολούλουδα που συναντάμε εδώ. Η πανίδα επίσης
είναι ιδιαίτερα σημαντική. Σχεδόν 20 διαφορετικά είδη ψαριών,
απειλούμενα είδη ζώων, όπως ο λύκος και η καφέ αρκούδα, μα πάνω απ' όλα
250 διαφορετικά είδη πουλιών κάνουν τις Πρέσπες έναν μικρό παράδεισο!
Εδώ θα συναντήσουμε, μεταξύ πολλών άλλων, την απειλούμενη λαγγόνα, τη
σταχτόχηνα, τη χουλιαρομύτα, τη βαλτόπαπια, την αβοκέτα, τον ερωδιό. Κι
ακόμα οι λίμνες αποτελούν σημαντικό βιότοπο για τους απειλούμενους
αργυροπελεκάνο και ροδοπελεκάνο. Έτσι, δίκαια οι Πρέσπες αποτελούν τη
μοναδική προστατευόμενη περιοχή της χώρας μας που έχει κηρυχτεί τόσο
εθνικός δρυμός όσο και υγρότοπος Ραμσάρ. Η Εταιρεία Προστασίας Πρεσπών
δραστηριοποιείται για την προστασία και ανάδειξη αυτού του σπάνιου
τόπου.
Από τις αρχές του
2000 οι Πρέσπες αποτελούν το πρώτο Διασυνοριακό Οικολογικό Πάρκο σε όλη
τη Βαλκανική Χερσόνησο! Οι πρωθυπουργοί της Ελλάδας, της Αλβανίας και
της Δημοκρατίας της Βόρειας Μακεδονίας υπέγραψαν τη σχετική συμφωνία θεμελιώνοντας μια κοινή
προσπάθεια τριών γειτονικών λαών για την προστασία ενός σπουδαίου
βιότοπου...» |
| Αρης Ασλανίδης,
Γιώργος
Ζαφειρακίδης, Το οικολογικό αλφαβητάρι, εκδ. Πατάκης, 2003 |
|
 Αξιολογώ τι έμαθα |
| 1. |
Χαρακτήρισε τις παρακάτω προτάσεις με το γράμμα
(Σ), αν
είναι σωστές, και με το γράμμα (Λ), αν είναι λανθασμένες: |
| |
α. Ο Νέστος, ο Στρυμόνας και ο Έβρος είναι διασυνοριακοί ποταμοί και πηγάζουν από
τη Βουλγαρία.
β. Το μεγαλύτερο ποσοστό ξένων
μεταναστών
στη χώρα μας προέρχεται από τη Δημοκρατία της Βόρειας Μακεδονίας
γ. Η Ελλάδα είναι η πρώτη χώρα σε
επενδύσεις στην Αλβανία και τη Δημοκρατία της Βόρειας Μακεδονίας
δ. Η πληθυσμιακή πυκνότητα της Βουλγαρίας είναι αρκετά μεγαλύτερη από
αυτήν της Ελλάδας.
ε. Το έδαφος της Δημοκρατίας της Βόρειας Μακεδονίας είναι κυρίως πεδινό, με
τον ποταμό Αξιό να διασχίζει την πεδιάδα από βορρά προς νότο.
|
| 2. Για ποιους
λόγους η
σημασία της ελληνικής γλώσσας είναι μεγάλη για τον ευρωπαϊκό πολιτισμό; |
| |
| 1. Αλβανία |
α. Ποταμός Έβρος |
| 2. Βουλγαρία |
β. Όρος Βόρας |
| 3. Βόρεια Μακεδονία |
γ. Όρος Γράμος |
| 4. Τουρκία |
δ. Οροσειρά Ροδόπης |
|
| |
 |
• Η Ευρώπη χωρίζεται
σε 46
κράτη.
• Η Ευρωπαϊκή Ένωση (Ε.Ε.) είναι μια μεγάλη οικογένεια δημοκρατικών
κρατών που ενώνουν τις προσπάθειες τους για την ευημερία των πολιτών
τους.
• Σήμερα η Ε.Ε. έχει 27 κράτη-μέλη, ενώ υπάρχουν κι άλλες χώρες που
επιθυμούν να γίνουν μέλη της.
|
| |
• Η χώρα μας, για
την
καλύτερη διοίκησή της, διαιρείται σε 13 διοικητικές περιφέρειες και σε
51 νομούς.
|
| |
|
• Οι περισσότεροι
κάτοικοι
της Ευρώπης ζουν σε αστικές περιοχές, ενώ οι μεγαλουπόλεις της ηπείρου
μας είναι σχετικά λίγες.
• Ο πληθυσμός της Ευρώπης έχει υψηλό βιοτικό επίπεδο, αλλά
αντιμετωπίζει σοβαρό δημογραφικό πρόβλημα. Σοβαρό δημογραφικό πρόβλημα
αντιμετωπίζει και η Ελλάδα.
• Τα Βαλκάνια είναι μια ορεινή χερσόνησος, με πλούσια ιστορία, που
σήμερα διαιρείται σε 11 κράτη. Ένα από αυτά είναι και η χώρα μας.
• Οι γείτονες μας στα Βαλκάνια είναι η Αλβανία, η Βουλγαρία, η Δημοκρατία της Βόρειας Μακεδονίας και η Τουρκία.
|
|
|
|
|
