| O πληθυσμός της Ευρώπης |
ΜΑΘΗΜΑ 29 |
 |
Σ' αυτό το
μάθημα θα μάθω |
|
 |
Λέξεις -
κλειδιά |
- Ποιος είναι ο σημερινός πληθυσμός της Ευρώπης.
- Ποια είναι η εξέλιξη στον χρόνο του πληθυσμού
της Ευρώπης.
|
|
• πληθυσμός • αύξηση
πληθυσμού • πυκνότητα πληθυσμού
• απογραφή. |
|
 Συνεργάζομαι στην τάξη   |
| 1. Εργαστείτε ανά
ομάδες. Κάθε ομάδα να επιλέξει και να υλοποιήσει μια από τις ακόλουθες
εργασίες. |
| |
1η εργασία: Παρατηρήστε τον πίνακα 29.1 και απαντήστε στις ερωτήσεις που ακολουθούν:
α. Πόσος είναι ο πληθυσμός της
Ευρώπης;………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
β. Τι ποσοστό του παγκόσμιου
πληθυσμού αντιπροσωπεύει;……………………………………………………………………………………………………………………………
γ. Ποια είναι η έκταση της
Ευρώπης;………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
δ. Τι ποσοστό έκτασης της ξηράς
αντιπροσωπεύει;
ε. Λαμβάνοντας
υπόψη τις απαντήσεις των ερωτήσεων β και δ, θα θεωρούσατε ότι η Ευρώπη
είναι πυκνοκατοικημένη ή
αραιοκατοικημένη;…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
στ. Ποια είναι η πυκνότητα του
πληθυσμού της
Ευρώπης;……………………………………………………………………………………………………………………………… |
| Ήπειρος |
Έκταση
(εκατ. τετρ. χλμ.) |
Ποσοστό
παγκόσμιας
έκτασης (%) |
Πληθυσμός
2002
(εκατ. κάτοικοι) |
Ποσοστό
παγκόσμιου
πληθυσμού (%) |
Πυκνότητα
πληθυσμού
(κάτ./τετρ. χλμ.) |
Πρόβλεψη
πληθυσμού
για το έτος 2100 (εκατ. κάτοικοι) |
| Αμερική |
41,8 |
28,3 |
841 |
13,4 |
20 |
2.057 |
| Ανταρκτική |
13,6 |
9,3 |
_ |
_ |
_ |
_ |
| Ασία |
44 |
29,8 |
3.903 |
62,3 |
89 |
6.752 |
| Αφρική |
29,8 |
20,2 |
741 |
11,8 |
28 |
2.350 |
| Ευρώπη |
9,7 |
6,6 |
753 |
12 |
78 |
1.143 |
| Ωκεανία |
8,5 |
5,8 |
31 |
0,5 |
4 |
57 |
29.1 Έκταση
και πληθυσμός των ηπείρων |
| |
2η εργασία: Παρατηρήστε
τον πίνακα 29.2. Πώς μεταβάλλεται το ποσοστό της Ευρώπης, ως μέρος του
παγκόσμιου πληθυσμού; Γιατί κατά τη γνώμη σας συμβαίνει αυτό;
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… |
| Έτος |
Πληθυσμός Ευρώπης (εκατ. κάτοικοι) |
Παγκόσμιος πληθυσμός (εκατ. κάτοικοι) |
Ποσοστό πληθυσμού Ευρώπης στον παγκόσμιο
πληθυσμό |
| 1975 |
656 |
3.698 |
18% |
| 1985 |
706 |
4.851 |
15% |
| 1995 |
728 |
5.702 |
18% |
29.2 Πίνακας εξέλιξης του πληθυσμού
της Ευρώπης και του παγκόσμιου πληθυσμού κατά την εικοσαετία
1975-1995
|
| |
3η εργασία: Παρατηρήστε
τον πίνακα 29.3 και απαντήστε στις ερωτήσεις που ακολουθούν:
α. Κατά πόσα εκατομμύρια αυξήθηκε ο
ευρωπαϊκός πληθυσμός μεταξύ των ετών
1950-1995;…………………………………………………………………………………………
β. Κατά πόσα εκατομμύρια αυξήθηκε ο
ευρωπαϊκός πληθυσμός μεταξύ των ετών
1-1750;………………………………………………………………………………………………
γ. Για
ποιους λόγους η αύξηση του ευρωπαϊκού πληθυσμού μέσα σε 20 μόνο χρόνια
(1950-1970) είναι παραπλήσια με την αύξηση του πληθυσμού μέσα σε 18
σχεδόν αιώνες (1-1750);
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… |
| Έτος |
1 |
250 |
600 |
1000 |
1400 |
1650 |
1750 |
1900 |
1930 |
1950 |
1970 |
1995 |
| Πληθυσμός Ευρώπης (εκατ. κάτοικοι) |
33 |
27 |
18 |
38 |
41 |
100 |
140 |
390 |
500 |
550 |
656 |
728 |
29.3 Εξέλιξη του πληθυσμού της
Ευρώπης μεταξύ των ετών 1-1995
|
2. Κάθε ομάδα να παρουσιάσει στην τάξη τα αποτελέσματα της εργασίας της.
|
|
 Μελετώ στο σπίτι |
 29.4 Στην Ελλάδα
στατιστικές διενεργεί η Εθνική Στατιστική Υπηρεσία Ελλάδας (Ε.Σ.Υ.Ε.)
|
Στην
Ευρώπη σήμερα κατοικούν 750 περίπου εκατομμύρια άνθρωποι. Η ήπειρος μας
είναι η τρίτη πολυπληθέστερη μεταξύ όλων των ηπείρων. Ενώ η έκτασή της
αποτελεί μόνο το 7% της συνολικής επιφάνειας της ξηράς του πλανήτη, ο
πληθυσμός της αποτελεί το 12% του παγκόσμιου πληθυσμού. Προκύπτει
επομένως το συμπέρασμα ότι η Ευρώπη είναι μια πυκνοκατοικημένη ήπειρος,
υστερώντας σε πυκνότητα πληθυσμού μόνο από την Ασία. Συγκεκριμένα, η
πυκνότητα πληθυσμού στην ήπειρο μας είναι 78 κάτοικοι ανά τετραγωνικό
χιλιόμετρο.
Είναι χρήσιμο να
γνωρίζουμε τον σημερινό αριθμό κατοίκων της Ευρώπης, αλλά είναι επίσης
πολύ σημαντικό να γνωρίζουμε πώς εξελίχθηκε ο ευρωπαϊκός πληθυσμός στο
πέρασμα των αιώνων. Η έγκυρη κατά γραφή του αριθμού των κατοίκων
(πληθυσμού) μιας χώρας σε μια συγκεκριμένη χρονική στιγμή επιτυγχάνεται
με τη διαδικασία της απογραφής. Ωστόσο, δεν έχουμε ακριβή στοιχεία που
να μας πληροφορούν για τον πληθυσμό της ηπείρου μας σε παλαιότερες
ιστορικές περιόδους (αρχαιότητα, Μεσαίωνας κτλ.). Επομένως οι πληθυσμοί
της Ευρώπης που συνήθως παρατίθενται για εκείνες τις περιόδους της
ιστορίας της αποτελούν περισσότερο επιστημονικές εκτιμήσεις, που
βασίζονται σε διάφορα κριτήρια, παρά ακριβείς μετρήσεις. |
Έτσι,
μελετώντας ιστορικές πηγές, στοιχεία και μετρήσεις, προκύπτει το
συμπέρασμα ότι η αύξηση του ευρωπαϊκού πληθυσμού δεν ήταν ίδια σε όλες
τις ιστορικές περιόδους. Πιο αναλυτικά:
• Μέχρι τις αρχές του
19ου αιώνα η αύξηση του πληθυσμού της ηπείρου μας ήταν αργή και αρκετές
φορές ανακόπηκε από διάφορες αιτίες (επιδημίες, πόλεμοι).
• Από το 1800 έως το 1970 η αύξηση του πληθυσμού ήταν πολύ γρήγορη,
πλησιάζοντας το 2% περίπου κάθε χρόνο. Σ' αυτό συνέβαλαν η βελτίωση των
συνθηκών ζωής, η πρόοδος της ιατρικής, η εκπαίδευση κ.ά.
• Από το 1970 και μετά ο ευρωπαϊκός πληθυσμός αυξάνεται αλλά με πολύ
αργούς ρυθμούς. Ενδεικτικά, μέσα σε 25 χρόνια, από το 1970 έως το 1995,
αυξήθηκε κατά 10% περίπου, δηλαδή κατά 0,4% κάθε χρόνο, ενώ σε
ορισμένες ευρωπαϊκές χώρες η αύξηση ήταν μηδενική. Αυτό συμβαίνει γιατί
τις τελευταίες δεκαετίες οι κάτοικοι της Ευρώπης γεννούν λίγα παιδιά.
Αποτέλεσμα της μείωσης του ρυθμού αύξησης του πληθυσμού είναι ότι οι
Ευρωπαίοι αποτελούν πλέον όλο και μικρότερο ποσοστό των κατοίκων του
πλανήτη, αφού ο πληθυσμός των υπόλοιπων ηπείρων (και ιδιαίτερα της
Ασίας και της Αφρικής) αυξάνεται ταχύτερα από τον πληθυσμό της Ευρώπης.
Έτσι, ενώ το 1900 οι Ευρωπαίοι αποτελούσαν το 25% των κατοίκων της Γης,
το 1995 αποτελούσαν το 13% περίπου και το 2100 υπολογίζεται ότι θα
αποτελούν μόνο το 9% του συνολικού πληθυσμού του πλανήτη. |
|
 Επεκτείνω τις γνώσεις μου |
Η επιδημία πανώλης τον Μεσαίωνα
στην Ευρώπη
Στην
ανθρώπινη ιστορία έχουν καταγραφεί διαμέσου των αιώνων αρκετές
επιδημικές νόσοι που προκάλεσαν εκατομμύρια θύματα τόσο στην Ευρώπη όσο
και στον υπόλοιπο κόσμο. Μερικές από αυτές ήταν: η λέπρα στην
αρχαιότητα, η πανώλη (πανούκλα) τον Μεσαίωνα, η ασιατική χολέρα τον 19ο
αιώνα, η ισπανική γρίπη στις αρχές του 20ού αιώνα. Η πανώλη, ο «μαύρος
θάνατος», που χτύπησε τη μεσαιωνική Ευρώπη προκάλεσε τον αφανισμό του
μισού σχεδόν πληθυσμού της! Μεταφέρθηκε από την Ασία το 1346 από
Γενοβέζους εμπόρους που είχαν μολυνθεί και γρήγορα διαδόθηκε σε όλη την
ευρωπαϊκή ήπειρο, θανατώνοντας μέσα σε πέντε μόνο χρόνια πάνω από 40
εκατομμύρια ανθρώπους.
|
 Αξιολογώ τι έμαθα |
1. Αν παρατηρήσεις τον πίνακα 29.3, θα διαπιστώσεις ότι η αύξηση του
ευρωπαϊκού πληθυσμού από το 1930 έως το 1950 ήταν 50 εκατομμύρια και
από το 1950 έως το 1970 ήταν 106 εκατομμύρια. Ποιο ιστορικό γεγονός
επηρέασε την εξέλιξη του πληθυσμού μεταξύ των ετών 1930-1950;
2. Πού οφείλεται, κατά τη γνώμη
σου, η αργή πλέον αύξηση του πληθυσμού της Ευρώπης μετά τη δεκαετία του
1970; |
|
|
