Μαθηματικά (A' Γυμνασίου) - Βιβλίο Μαθητή (Εμπλουτισμένο)
Μέρος Α' - Κεφάλαιο 6ο - Ανάλογα ποσά - Αντιστρόφως ανάλογα ποσά
 

Α.6.3. Ανάλογα ποσά - Ιδιότητες ανάλογων ποσών

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 1η
Εικόνα

Σε μια παρέα κάποιος υποστήριζε ότι το βάρος του ανθρώπου είναι ανάλογο του ύψους του. Μετρήθηκαν, λοιπόν, όλοι και έβαλαν στον παρακάτω πίνακα τα αποτελέσματα.

  • Μπορείς να επιβεβαιώσεις ή να απορρίψεις τον ισχυρισμό αυτό;
  • Πώς δικαιολογείς το συμπέρασμά σου;
    Βάρος σε Κg 58 71 56 68
    Ύψος σε m 1,60 1,65 1,62 1,72

    Μικροπείραμα πείραμα

Εικόνα

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 2η
Ο μανάβης πουλάει τα καρπούζια προς 0,4 € το κιλό. Μέσα σε μια ημέρα πούλησε 11 καρπούζια που ζύγιζαν 100 κιλά συνολικά. Ο μανάβης έγραφε, σ' ένα χαρτί, τα λεφτά που εισέπραττε κάθε φορά. Ξέχασε, όμως, μία φορά να το σημειώσει
  • Μπορείς να τον βοηθήσεις συμπληρώνοντας τα κενά του παρακάτω πίνακα:
    Τιμή 6€ 2,8€ 5,2€ 3,2€   3,6€ 4,8€ 2,4€ 1,6€ 4,4€ 2€
    Κιλά                      
  • Δικαιολόγησε τα αποτελέσματα των πράξεων που έκανες και προσπάθησε να διατυπώσεις ένα γενικό κανόνα.
Εικόνα
Μικροπείραμα πείραμα
Μαθαίνουμε
Εικόνα
  • Δύο ποσά λέγονται ανάλογα, εάν μεταβάλλονται με τέτοιο τρόπο, που όταν οι τιμές του ενός πολλαπλασιάζονται με έναν αριθμό, τότε και οι αντίστοιχες τιμές του άλλου να πολλαπλασιάζονται με τον ίδιο αριθμό.
  • Δύο ποσά x και y είναι ανάλογα, όταν οι αντίστοιχες τιμές τους δίνουν πάντα ίδιο πηλίκο: Εικόνα . Το πηλίκο α λέγεται συντελεστής αναλογίας.
    • Τα ανάλογα ποσά x και y συνδέονται με τη σχέση: Εικόνα όπου α ο συντελεστής αναλογίας.
    • Όταν το ποσό y είναι ποσοστό του ποσού x, τα δύο ποσά συνδέονται με τη σχέση Εικόνα και είναι ανάλογα, με συντελεστή αναλογίας το Εικόνα ή α%.
  • Η σχέση y = α · x εκφράζει μια αλληλεπίδραση των ποσών x και y.
    Συγκεκριμένα, ο διπλασιασμός, τριπλασιασμός κ.ο.κ. του ενός ποσού επιφέρει διπλασιασμό, τριπλασιασμό κ.ο.κ. του άλλου ποσού.

Μικροπείραμα πείραμα

 
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ - ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ

Εικόνα

Να συμπληρωθεί ο πίνακας, αν γνωρίζουμε ότι τα ποσά x και y είναι ανάλογα, με συντελεστή αναλογίας Εικόνα

Εικόνα    
 
 
x 0 1 0,3    
y       Εικόνα 3
y = α · x

Τα ποσά x και y συνδέονται με τη σχέση: Εικόνα

 

Άρα για x = 0, η τιμή του y θα είναι: Εικόνα

για x = 1 είναι Εικόνα

και για x = 0,3 είναι Εικόνα

Εικόνα

Για Εικόνα , θα είναι Εικόνα

Για y = 3, θα έχουμε, αντίστοιχα: Εικόνα

Εικόνα
Εικόνα Σε ένα διάλυμα ζάχαρης η περιεκτικότητα σε ζάχαρη είναι 23%. Πόσα γραμμάρια ζάχαρης υπάρχουν σε 300 gr διαλύματος;
Εικόνα  
 

Περιεκτικότητα 23% σε ζάχαρη σημαίνει ότι σε 100 gr διαλύματος υπάρχουν 23 gr ζάχαρη. Άρα, τα Εικόνα κάθε ποσότητας, από το διάλυμα, είναι ζάχαρη.

Δηλαδή θα ισχύει: Εικόνα

Επομένως: Εικόνα. H σχέση αυτή κάνει φανερό ότι τα ποσά y και x είναι ανάλογα.

Έτσι θα έχουμε: Εικόνα.

Εικόνα Ένα πλοίο έχει σταθερή ταχύτητα και καλύπτει απόσταση 80 Κm σε 2 ώρες. Σε πόσο χρόνο θα καλύψει απόσταση 2.000 Κm;
Εικόνα   Εικόνα
 
Χρόνος (ώρες) 2 x
Απόσταση (Km) 80 2.000

 

Επομένως, έχουμε Εικόνα     Άρα: 80 · x = 2 · 2.000

Επομένως: 80 · x = 4.000  ΟπότεΕικόνα ώρες.

 
ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ

Εικόνα

Εικόνα

Ποια από τα παρακάτω ποσά είναι ανάλογα:

   

(Τοποθέτησε ένα "x" στην αντίστοιχη θέση)

ΣΩΣΤΟ ΛΑΘΟΣ
(α)

Ο αριθμός αναψυκτικών και τα χρήματα που κοστίζουν

   
(β) Το εμβαδόν του πατώματος και ο αριθμός των πλακών που είναι στρωμένο    
(γ) Ο αριθμός των εργατών και ο χρόνος που απαιτείται για να ολοκληρώσουν ένα έργο.    
(δ) Το μήκος και το πλάτος ενός ορθογωνίου δεδομένου εμβαδού    
(ε) Η ταχύτητα και ο χρόνος που απαιτείται για την κάλυψη μιας απόστασης.    
(στ) Η πλευρά ενός τετραγώνου και το εμβαδόν του.    
(ζ) Η ηλικία ενός ανθρώπου και η περιουσία του.    
(η) Το ποσό που ξοδεύει κάποιος για να αγοράσει λαχεία και το ποσό που κερδίζει.    
Εικόνα
Συμπλήρωσε τα παρακάτω κενά:
(α) Δύο μεγέθη των οποίων οι αντίστοιχες τιμές δίνουν πάντα το ίδιο πηλίκο λέγονται ………….……
(β) Αν τετραπλασιάσουμε την τιμή ενός από δύο ανάλογα ποσά και η αντίστοιχη τιμή του άλλου ποσού ………………………………….
(γ) Τα ανάλογα ποσά συνδέονται με τη σχέση …………..
Εικόνα
Εξέτασε αν τα ποσά που δίνονται στους παρακάτω πίνακες είναι ανάλογα:
(α)   x 3 5 7
    y 8 10 12
(β)   x 3 4 6 11
    y 0,9 1,2 1,8 3,3
Εικόνα

Στον πίνακα που ακολουθεί, τα ποσά x και y είναι ανάλογα. Υπολόγισε το συντελεστή αναλογίας τους και συμπλήρωσε τον πίνακα.

    x 5 0 1     3,7 0,61  
    y 10,05     2 0,125     0,55

 

Εικόνα
Μια συνταγή για κέικ αναφέρει: «4 αυγά, 1 πακέτο φαρίνα, του μισού κιλού, 250 gr βουτύρου, 2 φλιτζάνια ζάχαρη, 1 βανίλια, 1 φλιτζάνι γάλα». Βρες πώς θα γίνει η συνταγή αν θέλεις να φτιάξεις μεγαλύτερη δόση και έχεις 7 αυγά; Εικόνα
Εικόνα Δίνεται η αναλογία Εικόνα. Υπολόγισε το x και το λόγο Εικόνα. Τι παρατηρείς;

Μικροπείραμα πείραμα

Εικόνα Κεφάλαιο 150.000 € κατατέθηκε στην τράπεζα με επιτόκιο 9,5%. Πόσο θα έχει γίνει το κεφάλαιο, μετά από 1 χρόνο;