Καλαματιανός. Ο καλαματιανός είναι ένας από τους πιο γνωστούς και αγαπητούς Ελληνικούς παραδοσιακούς χορούς. Αρκετά γνωστά μας τραγούδια είναι γραμμένα σε ρυθμό Καλαματιανού. Πολλοί 'Έλληνες συνθέτες χρησιμοποίησαν το ρυθμό αυτό σε έργα τους για ορχήστρα, σόλο όργανα ή μουσική δωματίου. (ΣΤ'ενότητα,1α "Χορεύω Ελληνικά 1. Καλαματιανός")
Κανόνας. Μια σύνθεση με δύο ή περισσότερες φωνές, όπου η κάθε φωνή τραγουδά ή παίζει την ίδια μελωδία με τις άλλες, αλλά με χρονική διαφορά έναρξης μεταξύ τους. (Β' ενότητα, 1 β, "Επιμένω μουσικά 2")
Κλίμακα (Σκάλα). Είναι μια σειρά από μουσικούς ήχους/φθόγγoυς που ο αριθμός τους ποικίλλει από κλίμακα σε κλίμακα. Οι νότες κάθε μουσικής κλίμακας, έχουν ένα συγκεκριμένο τρόπο διάταξης. Η διάταξη αναφέρεται κυρίως σε ηχητικές αποστάσεις στις οποίες οφείλεται το μοναδικό άκουσμα κάθε κλίμακας. Διαφορετικές κλίμακες χρησιμοποιούνται από τους διάφορους λαούς ως βάση για τη δημιουργία της μουσικής τους. Υπάρχουν κλίμακες που στην παράδοση των λαών εκφράζουν χαρά, λύπη, περηφάνια, αυστηρότητα, μεγαλοπρέπεια, σεμνότητα κ.λπ. (Β 'ενότητα,3"Ανεβαίνω τη σκάλα")
Πώς βρίσκουμε την τονικότητα ενός μουσικού κομματιού γραμμένου σε μείζονα κλίμακα. Ο οπλισμός μας βοηθά να βρούμε την κλίμακα στην οποία είναι γραμμένο ένα κομμάτι. Όταν δεν υπάρχει οπλισμός στο πεντάγραμμο το κομμάτι είναι γραμμένο στην κλίμακα της Ντο μείζονος. Όταν έχουμε διέσεις στον οπλισμό, η αμέσως ψηλότερη νότα που ακολουθεί την τελευταία δίεση του οπλισμού, δίνει το όνομά της στην κλίμακα, διότι η νότα αυτή είναι η τονική της κλίμακας. Για παράδειγμα, όταν υπάρχει μια δίεση (Φα#) στον οπλισμό, η νότα που έρχεται αμέσως μετά τη Φα# είναι η Σολ. Άρα το κομμάτι αυτό βρίσκεται στην κλίμακα της Σολ μείζονος, που έχει για τονική τη νότα Σολ. Όταν το κομμάτι έχει υφέσεις στον οπλισμό, η νότα που βρίσκεται 4 νότες πιο κάτω από την τελευταία |
ύφεση του οπλισμού δίνει το όνομα στην κλίμακα, διότι η νότα αυτή είναι η τονική της κλίμακας. Για παράδειγμα, όταν υπάρχει μια ύφεση στο κλειδί (Σιb), η τελευταία ύφεση είναι η Σιb. Η 4η νότα κάτω από αυτό τη Σιb είναι η Φα (Σι, Λα, Σολ, Φα). Επομένως, το κομμάτι βρίσκεται στην κλίμακα της Φα μείζονος, που έχει για τονική τη νότα Φα (Μανώλη Καλομοίρη "Τα θεωρητικά της Μουσικής". Τεύχος Πρώτο).
Κλίμακα Ελάσσων Αρμονική. Μια σειρά από φθόγγους οι οποίοι προχωρούν βηματικά ανεβαίνοντας και κατεβαίνοντας μέσα σε μια οκτάβα. Η κλίμακα της αρμονικής ελάσσονος έχει τρία ημιτόνια μεταξύ των βαθμίδων 2ης και 3ης, 5ης και 6ης, 7ης και 8ης καθώς επίσης και ένα τριημιτόνιο (αυξημένη 2α) μεταξύ της 6ης και 7ης βαθμίδας. (ΣΤ' ενότητα,1α "Χορεύω Ελληνικά 1. Καλαματιανός").
Πώς βρίσκουμε την τονικότητα ενός μουσικού κομματιού γραμμένου σε ελάσσονα κλίμακα. Όταν σε μια μελωδία η 7η βαθμίδα είναι ψηλότερη κατά μισό τόνο της αντίστοιχης βαθμίδας στη σχετική μείζονα, τότε η μελωδία είναι γραμμένη στον ελάσσονα τρόπο. Π.χ. αν σε μια μελωδία δεν υπάρχει οπλισμός, αλλά η νότα Σολ είναι δίεση, τότε το κομμάτι δεν είναι στην κλίμακα της Ντο μείζονος αλλά στην κλίμακα της Λα ελάσσονος (Μανώλη Καλομοίρη "Τα θεωρητικά της Μουσικής", Τεύχος Πρώτο).
Πεντατονική Κλίμακα. Κλίμακα με ιδιαίτερο χρώμα. Αποτελείται από πέντε φθόγγους. Η κλίμακα συναντάται σε λαϊκή μουσική πολλών χωρών (ουγγρική, νέγρικη, ινδιάνικη,σκοτσέζικη, ηπειρώτικη, αφρικάνικη, γιαπωνέζικη, κινέζικη, ινδική, κ.τ.λ.). Χρησιμοποιήθηκε ήδη από το 2000 π.Χ. Βρίσκεται εύκολα, αν κάποιος παίξει στο πιάνο, πέντε μαύρα πλήκτρα διαδοχικά. (Β' ενότητα,2α, "Μουσική σε πέντε τόνους 1")
Κοντσέρτο. Έργο στο οποίο το σολιστικό όργανο έρχεται σε διαρκή ανταγωνιστικό διάλογο με την ορχήστρα. Το κλασικό |