Προηγούμενες γνώσεις που θα χρειαστώ...

Το ξύλωμα είναι αγωγός ιστός των φυτών.

Τα ζώα κινούνται για να
συλλάβουν την τροφή τους…… για να αποφεύγουν τον εχθρό τους κτλ.

Τα ασπόνδυλα δεν διαθέτουν σπονδυλική στήλη...

...ενώ τα σπονδυλωτά διαθέτουν.

Για την κίνηση συνεργάζονται τα οστά και οι μύες.

...καινούριες γνώσεις που θα αποκτήσω

• Για ποιο λόγο είναι απαραίτητη η μετακίνηση των οργανισμών.
• Ποιος είναι ο μηχανισμός στήριξης στα φυτά.
• Με ποιον τρόπο κινούνται οι μονοκύτταροι οργανισμοί.
• Τι εξυπηρετεί ο εξωτερικός σκελετός τα ασπόνδυλα.
• Ποια είναι τα κοινά χαρακτηριστικά στον σκελετό των σπονδυλωτών.
• Πώς μετακινούνται τα σπονδυλωτά στην ξηρά, στο νερό και στον αέρα.
• Ποια είναι τα είδη του μυϊκού ιστού.
• Πώς η άσκηση επηρεάζει τη φυσική κατάσταση του ανθρώπινου οργανισμού.

ΣΤΗΡΙΞΗ ΚΑΙ ΚΙΝΗΣΗ

Εικ. 5.1 Η ύδρα ζει προσκολλημένη στον
βυθό.

Έχουμε ήδη διαπιστώσει διαφορές μεταξύ ζωικού και φυτικού κυττάρου. Αντίστοιχα υπάρχουν διαφορές και ανάμεσα στους ζωικούς και φυτικούς οργανισμούς. Η πλέον χαρακτηριστική διαφορά έχει σχέση με την κίνηση. Η κίνηση δεν είναι εύκολο να παρατηρηθεί στα φυτά, είναι όμως χαρακτηριστική ιδιότητα των ζώων, τα οποία μπορούν να κινούνται αλλά και να μετακινούνται. Η δυνατότητα της μετακίνησης διευκολύνει τις προσπάθειες των ζώων για αναπαραγωγή, εξασφάλιση τροφής ή αποφυγή των εχθρών.

Yπάρχουν ωστόσο και ζωικοί οργανισμοί, όπως η ύδρα, οι οποίοι ζουν προσκολλημένοι στον βυθό. Οι οργανισμοί αυτοί μπορούν να κινηθούν, αλλά δεν μπορούν να μετακινηθούν.

Ας σκεφτούμε

Τι σημαίνει η λέξη «μετακίνηση»; Ταυτίζεται με την κίνηση; Μπορείτε να κινηθείτε χωρίς να μετακινηθείτε;
Ποιοι από τους παρακάτω οργανισμούς μπορούν να μετακινούνται και ποιοι όχι;

Οργανισμός	άνθρωπος	πεύκο	γεωσκώληκας	φίδι	δελφίνι	μαργαρίτα
Μετακινείται;

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΖΩΗ

Είναι φυτό ή ζώο;

Χρησιμοποιείτε σφουγγάρι; Φοράτε κοσμήματα από κοράλλια; Μπορείτε να απαντήσετε αν το «δέντρο» της εικόνας είναι φυτό ή ζώο; Οι σπόγγοι (σφουγγάρια) και τα κοράλλια είναι ζώα που ζουν προσκολλημένα στον βυθό σε μόνιμη θέση. Τα ζώα αυτά σχηματίζουν αποικίες. Ο σπόγγος που χρησιμοποιούμε για την προσωπική μας υγιεινή είναι ο σκελετός του ζώου, ο οποίος έχει υποστεί ειδική επεξεργασία. Τα κόκκινα ή άσπρα κοράλλια χρησιμοποιούνται κυρίως για την κατασκευή κοσμημάτων. Εξαιτίας της υπεραλίευσής τους αλλά και της μεγάλης ευαισθησίας τους στη ρύπανση, τα κοράλλια και οι σπόγγοι είναι ζώα που κινδυνεύουν να εξαφανιστούν.

5.1 Η στήριξη και η κίνηση στους μονοκύτταρους οργανισμούς

Εικ. 5.2 Το πρωτόζωο παραμήκιο (Paramecium)
μετακινείται με τη βοήθεια βλεφαρίδων, ενώ η
ευγλήνη (Euglena) με τη βοήθεια μαστιγίου.

Ορισμένοι μονοκύτταροι οργανισμοί, όπως τα βακτήρια και οι μύκητες, διαθέτουν κυτταρικό τοίχωμα, που χρησιμεύει στη στήριξή τους. Το κυτταρικό τοίχωμα των οργανισμών αυτών έχει διαφορετική χημική σύσταση από το κυτταρικό τοίχωμα του φυτικού κυττάρου, αλλά εξυοηρετεί τον ίδιο σκοπό.

Οι μονοκύτταροι οργανισμοί μετακινούνται με τη βοήθεια διάφορων μηχανισμών:

• ψευδοπόδια (προσωρινές προεκβολές)
• μαστίγια
• βλεφαρίδες

Εικ. 5.3 Η μετακίνηση της
αμοιβάδας γίνεται με
ψευδοπόδια
(αμοιβαδοειδής κίνηση).
Αυτός ο τρόπος
μετακίνησης παρατηρείται
και σε άλλα κύτταρα.