Κοινωνική και Πολιτική Αγωγή (Γ΄ Γυμνασίου)

13   Ευρωπαϊκή Ένωση

► 13.1 Ίδρυση και εξέλιξη

► 13.2 Βασικοί θεσμοί

► 13.3 Βασικές πολιτικές

► 13.4 Ευρωπαίος πολίτης

εικόνα

εικόνα

εικόνα

 

Οι έννοιες της δημοκρατίας, του κράτους δικαίου, και των δικαιωμάτων που μελέτησες στα κεφάλαια 8 και 12, αποτελούν βασικές έννοιες για να κατανοήσεις τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

 

Μπορείς να διαβάσεις το βραβευμένο κόμικ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου «Το λαβωμένο νερό», για να γνωρίσεις τις δυνατότητες παρέμβασης που σου παρέχει η Ευρωπαϊκή Ένωση.Η ευρωπαϊκή κουλτούρα είναι σημαντική κληρονομιά του ευρωπαίου και παγκόσμιου πολίτη. Μπορείς να διαβάσεις κομμάτια της ευρωπαϊκής λογοτεχνίας, που αποτελεί βασικό κομμάτι της ευρωπαϊκής κουλτούρας. Από τα Νεοελληνικά σου Αναγνώσματα θα βρεις αντιπροσωπευτικά αποσπάσματα σημαντικών ευρωπαίων λογοτεχνών (Σαίξπηρ-Αγγλία, Λόρκα-Ισπανία, Τζόΰς-Ιρλανδία, Μπωντλαίρ-Γαλλία κ.ά.).

 

Η Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ), είναι ένας οργανισμός σε εξέλιξη, για αυτό και βρίσκεται σε μια διαδικασία αλλαγής και προσαρμογής στα νέα δεδομένα. Η περίοδος 2004-2014 είναι μια περίοδος σημαντικών αλλαγών στη μορφή, τη λειτουργία και τους σκοπούς της. Η είσοδος νέων κρατών-μελών, η ψήφιση του Ευρωπαϊκού Συντάγματος, η δημιουργία κοινής άμυνας και στρατού, είναι μερικά από τα θέματα που σηματοδοτούν σημαντικές αλλαγές. Για να ενημερωθείς για τις τελευταίες εξελίξεις και αλλαγές, ώστε να συμπληρώσεις τις γνώσεις που σου παρέχει το βιβλίο, χρησιμοποίησε τις ιστοσελίδες της Ε.Ε και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου (www.europa.eu.int/hellas ή www.ee.gr, www.europarl.gr). Μπορείς επίσης να κάνεις χρήση και της απευθείας και δωρεάν τηλεφωνικής γραμμής πληροφόρησης για θέματα της ΕΕ (00800.6.7.8.9.10.11) και να λύσεις τυχόν απορίες σου.

ΕΥΡΩΠΑΙΚΗ ΕΝΩΣΗ

13

13.1 Ίδρυση και εξέλιξη

Η Ευρωπαϊκή Ιδέα, δηλαδή η ιδέα μιας κοινής ανθρωπιστικής Ευρώπης, υπήρξε για αιώνες το όραμα πολλών φιλοσόφων και στοχαστών (Καντ, Κομένιος, Β.Ουγκώ). Αυτό το όραμα βασιζόταν τόσο στη γεωγραφική ενότητα της Ευρωπαϊκής Ηπείρου, όσο και στα στοιχεία που διαμόρφωσαν τον ευρωπαϊκό πολιτισμό. Παρ' όλες τις μεταξύ τους διαφορές, όλα τα ευρωπαϊκά κράτη διαμορφώθηκαν στη βάση του ευρωπαϊκού διαφωτισμού, ο οποίος επηρεάστηκε από την αρχαία ελληνική σκέψη. Tα ευρωπαϊκά κράτη εξάλλου, οργανώθηκαν με βάση το ρωμαϊκό δίκαιο, ενώ καθοριστικές υπήρξαν για όλη την Ευρώπη οι επιδράσεις του χριστιανισμού.

Μετά τις τραγικές συνέπειες των δύο Παγκοσμίων πολέμων, η Ευρώπη έχει κοινά συμφέροντα στην πορεία της οικονομικής και κοινωνικής ανασυγκρότησης. Στις συνθήκες αυτές, επανέρχεται το όραμα μιας κοινής Ευρώπης, χωρίς τους εθνικούς ανταγωνισμούς του παρελθόντος.

Από το 1950, η Γαλλία με τον υπουργό Εξωτερικών Ρ.Σουμάν προωθεί διαπραγματεύσεις για την ίδρυση Ευρωπαϊκής Κοινότητας. Συγκεκριμένα:

  • Το 1951 με τη Συνθήκη των Παρισίων ιδρύεται η Ευρωπαϊκή Κοινότητα Άνθρακα και Χάλυβα (ΕΚΑΧ) μεταξύ Γαλλίας, Γερμανίας, Ιταλίας, Βελγίου, Ολλανδίας και Λουξεμβούργου. Η κοινότητα προβλέπει την κοινή εκμετάλλευση των πόρων άνθρακα και χάλυβα για τις παραπάνω χώρες. Αυτό αποτελεί το πρώτο βήμα της Ευρωπαϊκής ενοποίησης.
  • Το 1957 με τη Συνθήκη της Ρώμης πραγματοποιείται η ίδρυση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής Κοινότητας (Ε.Ο.Κ) ανάμεσα στις ίδιες χώρες. Η Ευρωπαϊκή ενοποίηση είναι πια πραγματικότητα.
  • Το 1992 με τη Συνθήκη του Μάαστριχτ, όπως αυτή συμπληρώνεται με τη Συνθήκη του Άμστερνταμ, ιδρύεται η Ευρωπαϊκή Ένωση (Ε.Ε.), στη θέση της Ε.Ο.Κ.

Σε διάστημα μισού αιώνα οικοδόμησης, η ΕΕ δεν αφορά πλέον μόνον την οικονομική ένωση των κρατών μελών. Περιλαμβάνει την κοινή ευρωπαϊκή ιθαγένεια των πολιτών, την ελεύθερη διακίνηση και εγκατάστασή τους στον κοινό ευρωπαϊκό χώρο, το κοινό νόμισμα (ευρώ) και κοινές πολιτικές στην ασφάλεια, την εξωτερική πολιτική, την παιδεία, το περιβάλλον, την υγεία, τα ανθρώπινα δικαιώματα, και τέλος το κοινό ευρωπαϊκό Σύνταγμα.

Παράλληλα η ΕΕ διευρύνεται και με την είσοδο νέων κρατών-μελών. Το 1996 μιλούσαμε για την «Ευρώπη των 15», το 2004 εντάσσονται 10 νέες χώρες (Κύπρος, Τσεχία, Εσθονία, Ουγγαρία, Πολωνία, Σλοβενία, Σλοβακία, Λεττονία, Λιθουανία και Μάλτα), το 2007 εντάσσονται η Βουλγαρία και η Ρουμανία και το 2013 η Κροατία. Η «Ευρώπη των 28» έχει πέντε υποψήφιες για ένταξη χώρες (Τουρκία, Σερβία, Αλβανία, Μαυροβούνιο και Δημοκρατία της Βόρειας Μακεδονίας), ενώ σε διαπραγματεύσεις ένταξης βρίσκονται η Βοσνία-Ερζεγοβίνη και το Κοσσυφοπέδιο. Η πορεία των διαπραγματεύσεων εξαρτάται από το βαθμό προετοιμασίας κάθε υποψήφιας για ένταξη χώρας.

 

φωτ.13.1 Η σημαία της ΕΕ, παραμένει με 12 αστέρια, όσα και τα κράτη μέλη όταν ιδρύθηκε το 1992.

φωτ.13.1 Η σημαία της ΕΕ, παραμένει με 12 αστέρια, όσα και τα κράτη μέλη όταν ιδρύθηκε το 1992.

Ύμνος της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι η Ενάτη Συμφωνία του Μπετόβεν, που συνέθεσε το 1823 μελοποιώντας την « Ωδή στη χαρά» του Σίλερ. Ο ύμνος συμβολίζει τη συναδέλφωση των λαών της Ευρώπης. Ημέρα της Ευρωπαϊκής Ενωσης είναι η 9η Μαΐου, ημέρα που ο Σουμάν διακήρυξε το 1950 την πρώτη ευρωπαϊκή ενοποίηση.

φωτ. 13.2

φωτ. 13.2 Η Συνθήκη της Λισαβόνας, η οποία ισχύει από το 2009, ενίσχυσε την εξουσία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου που εκπροσωπεί τους ευρωπαίους πολίτες και κατοχύρωσε το δικαίωμα της πρωτοβουλίας των πολιτών. Με βάση αυτό το δικαίωμα οι ευρωπαίοι πολίτες μπορούν να θέ- τουν σε συζήτηση στο Ευρ. Κοινοβούλιο προτάσεις, με την προϋπόθεση ότι αυτές υποστηρίζονται από ένα εκατομμύριο ευρωπαίους πολίτες. Με αυτόν τον τρόπο ενισχύεται η φωνή των πολιτών της ΕΕ.

ΕΥΡΩΠΑΙΚΗ ΕΝΩΣΗ

13

Η διαδικασία προσχώρησης της Ελλάδας στην Ευρωπαϊκή Κοινότητα ξεκίνησε με την υπογραφή της Συμφωνίας των Αθηνών (1961) και προέβλεπε διαδικασίες εναρμόνισης της πολιτικής της χώρας με αυτήν της ΕΟΚ, διάρκειας 22 ετών. Η εφαρμογή της Συμφωνίας άρχισε το 1962 και διακόπηκε στη διάρκεια της δικτατορίας (1967-1974) από την ΕΟΚ, λόγω της αναστολής των δημοκρατικών αρχών και ελευθεριών από το στρατιωτικό καθεστώς. Η νέα αίτηση, που υποβάλλεται το 1974, οδηγεί σε διαπραγματεύσεις και την υπογραφή της Συνθήκης Ένταξης της Ελλάδας στην Ε.Ο.Κ το 1979, μετά από απόφαση της Ελληνικής Βουλής με αυξημένη πλειοψηφία (2/3). Η οριστική ένταξη στην Ευρωπαϊκή Κοινότητα πραγματοποιείται το 1981.

φωτ. 13 .4. Η υπογραφή της Συνθήκης ένταξης της Ελλάδας στην Ε.Ο.Κ (1979)

φωτ. 13 .4. Η υπογραφή της Συνθήκης ένταξης της Ελλάδας στην Ε.Ο.Κ (1979)

 

Η Ευρωπαϊκή ΄Ενωση αποτελεί μια κοινωνία 507 εκατομμυρίων ανθρώπων, που μιλούν περισσότερες από 20 γλώσσες, μοιράζονται πολλούς επί μέρους πολιτισμούς και ένα αίσθημα αλληλεγγύης που απαιτεί η κοινή ευρωπαϊκή τους ταυτότητα.

 

Εικόνα

Το 2013 εντάσσεται και η Κροατία και διαμορφώνεται η «Ευρώπη των 28». Καθοδόν προς την προσχώρηση χώρες είναι η Τουρκία, η Αλβανία, η Δημοκρατία της Βόρειας Μακεδονίας, το Μαυροβούνιο και η Σερβία.
Υποψήφιες για προσχώρηση χώρες είναι η Βοσνία-Ερζεγοβίνη και το Κόσσοβο. Η προσχώρηση μιας χώρας στην ΕΕ είναι μια περίπλοκη διαδικασία που απαιτεί χρόνο. Οι αιτούσες χώρες πρέπει να πληρούν τους όρους προσχώρησης και να εφαρμόσουν τους κανόνες της ΕΕ σε όλους τους τομείς.

ΕΥΡΩΠΑΙΚΗ ΕΝΩΣΗ

13

Βασικές έννοιες μαθήματος

Εικόνα

 

Εικόνα

 

13.2 Βασικοί θεσμοί

H Ευρωπαϊκή Ένωση (Ε.Ε) είναι μια ένωση ευρωπαϊκών κρατών τα οποία, με την προσχώρησή τους, δεσμεύονται να συνεργάζονται για τη δημοκρατία, την οικονομική και κοινωνική ευημερία και την ειρήνη. Δεν είναι ομοσπονδιακό κράτος, όπως η Γερμανία ή οι ΗΠΑ (βλ.Κεφ.8.1), ούτε είναι απλώς ένας οργανισμός συνεργασίας κρατών, όπως τα Ηνωμένα Έθνη (βλ.Κεφ.14.2).

Η συνένωση αυτή των ευρωπαϊκών κρατών, σημαίνει ότι τα κράτη-μέλη μεταβιβάζουν ορισμένες εξουσίες τους (νομοθετικές, εκτελεστικές και δικαστικές) σε αντίστοιχους κοινούς θεσμούς της ΕΕ. Με αυτόν τον τρόπο οι αποφάσεις για ορισμένα θέματα κοινού ενδιαφέροντος λαμβάνονται δημοκρατικά σε ευρωπαϊκό επίπεδο.

Τα βασικά θεσμικά όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι: το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, που εκπροσωπεί τους πολίτες, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, που εκπροσωπεί τα κράτη-μέλη, το Συμβούλιο Yπουργών, που εκπροσωπεί τις κυβερνήσεις των κρατών-μελών, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, που εκπροσωπεί τα συμφέροντα της ΕΕ και το Ευρωπαϊκό Διακαστήριο. Η επιτροπή, το Συμβούλιο Yπουργών και το Κοινοβούλιο αποτελούν το λεγόμενο «θεσμικό τρίγωνο», το οποίο διαμορφώνει τη νομοθεσία και τις πολιτικές που εφαρμόζονται σε ολόκληρη την Ένωση.

 

Πίνακας 13.1 Το θεσμικό Τρίγωνο.

Πίνακας 13.1 Το θεσμικό Τρίγωνο.

Η Επιτροπή προτείνει νέα ευρωπαϊκή νομοθεσία, το Συμβούλιο και το Κοινοβούλιο αποφασίζουν.

φωτ.13.5

φωτ.13.5 Κάθε χώρα της Ε.Ε. είναι ελεύθερη να αποφασίζει την εθνική της πολιτική, π.χ. την εκπαιδευτική πολιτική. Η Ε.Ε. παράλληλα, θέτει κοινούς στόχους στον τομέα της εκπαίδευσης, εφόσον απαιτείται κατοχύρωση ισοτιμίας των πτυχίων και κοινά προσόντα για τους εργαζόμενους (π.χ. επιμόρφωση στις νέες τεχνολογίες, δια βίου μάθηση). Οι στόχοι αυτοί προωθούνται στα κράτη μέλη με αντίστοιχες οδηγίες και χρηματοδοτήσεις ανάλογων πολιτικών. Η ΕΕ αναλαμβάνει δράση μόνον, εφόσον αυτή είναι πιο αποτελεσματική από αντίστοιχα εθνικά μέτρα. Στο πλαίσιο αυτών των δράσεων αποστέλλει οδηγίες στα κράτη μέλη, τα οποία οφείλουν να τις εφαρμόζουν. Σε αντίθετη περίπτωση, η ΕΕ προχωρεί σε παρατηρήσεις ή επιβολή προστίμων.

 

«Η Κοινότης έχει ως αποστολή, με τη δημιουργία μιας κοινής αγοράς και την προοδευτική προσέγγιση της οικονομικής πολιτικής των κρατών-μελών…………τη συνεχή επέκταση της οικονομίας…» Άρθρο 2 της Ιδρυτικής Πράξης της Ε.Ο.Κ

εικόναΝα σχολιάσετε στην τάξη τις διαφορές που εντοπίζετε μεταξύ Ε.Ο.Κ και Ευρωπαϊκής Ένωσης.

ΕΥΡΩΠΑΙΚΗ ΕΝΩΣΗ

13

Α. Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο αντιπροσωπεύει τους πολίτες της Ένωσης και εκλέγεται άμεσα από αυτούς. Οι εκλογές για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο διεξάγονται από το 1979, κάθε πενταετία και δικαίωμα ψήφου έχουν όλοι οι πολίτες της Ε.Ε. που είναι εγγεγραμμένοι στους εκλογικούς καταλόγους. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο που προήλθε από τις εκλογές του Μαΐου 2014, εκφράζει τη δημοκρατική βούληση 507 εκατομμυρίων πολιτών της Ένωσης και εκπροσωπεί τα συμφέροντά τους στις συζητήσεις με τα άλλα θεσμικά όργανα (Επιτροπή, Συμβούλιο).

Οι βουλευτές στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο δεν ανήκουν σε εθνικές ομάδες, αλλά σε επτά πανευρωπαϊκές πολιτικές ομάδες. Η κατανομή των ομάδων αυτών στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για την περίοδο 2014-2019 είναι η ακόλουθη:

φωτ.13.6 Οι εγκαταστάσεις του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.

φωτ.13.6 Οι εγκαταστάσεις του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.

Την πρώτη εβδομάδα κάθε μήνα το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο συνεδριάζει σε Ολομέλεια στο Στρασβούργο. Οι συνεδριάσεις γίνονται στις επίσημες γλώσσες της Κοινότητας (20 γλώσσες το 2005), με ταυτόχρονη διερμηνεία.

εικόναΝα συζητήσετε στην τάξη την ανάγκη γνώσης ευρωπαϊκών γλωσσών, για την καλύτερη αξιοποίηση των ευκαιριών που μας παρέχει η Ενωμένη Ευρώπη.

 

πίνακας 13.2. Κατανομή πολιτικών ομάδων στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο το 2004.

πίνακας 13.2. Κατανομή πολιτικών ομάδων στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο το 2004

 

Η εκπροσώπηση των κρατών μελών της ΕΕ στο Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο Yπουργών και την Επιτροπή φαίνεται στον παρακάτω πίνακα:

ΕΥΡΩΠΑΙΚΗ ΕΝΩΣΗ

13

ΟΙ ΕΔΡΕΣ ΣΤΑ ΟΡΓΑΝΑ ΤΗΣ Ε.Ε.

α/α Χώρα Πληθυσμός Ευρωπαϊκό
Κοινοβούλιο		 Ευρωπαϊκή
Επιτροπή		 Συμβούλιο
Υπουργών
1   Γερμανία 82.038.000 96 1 29
2   Ην. Βασίλειο 59.247.000 73 1 29
3   Γαλλία 58.966.000 74 1 29
4   Ιταλία 57.612.000 73 1 29
5   Ισπανία 39.394.000 54 1 27
6   Ολανδία 15.760.000 26 1 13
7   Ελλάδα 10.533.000 21 1 12
8   Βέλγιο 10.213.000 21 1 12
9   Πορτογαλία 9.980.000 21 1 12
10   Σουηδία 8.854.000 20 1 10
11   Αυστρία 8.082.000 18 1 10
12   Δανία 5.313.000 13 1 7
13   Φιλανδία 5.160.000 13 1 7
14   Ιρλανδία 3.744.000 11 1 7
15   Λουξεμβούργο 429.000 6 1 4
Νέα κράτη-μέλη (2004-2013)
16   Πολωνία 38.667.000 54 1 27
17   Ρουμανία 22.489.000 32 1 14
18   Τσεχία 10.290.000 21 1 12
19   Ουγγαρία 10.092.000 21 1 12
20   Βουλγαρία 8.230.000 17 1 10
21   Σλοβακία 5.393.000 13 1 7
22   Λιθουανία 3.701.000 11 1 7
23   Λεττονία 2.439.000 8 1 4
24   Σλοβενία 1.978.000 8 1 4
25   Εσθονία 1.446.000 6 1 4
26   Κύπρος 752.000 6 1 4
27   Μάλτα 379.000 6 1 3
28   Κροατία 4.260.700 11 1 7
Σύνολο 507.000.000 751 28 352

Πίνακας 13.3 Πηγή Ε.Ε.

Οι κύριες αρμοδιότητες του Κοινοβουλίου είναι τρεις:

  • Ασκεί μαζί με το Συμβούλιο Yπουργών τη νομοθετική εξουσία. Ως άμεσα εκλεγμένο όργανο εξασφαλίζει το δημοκρατικό χαρακτήρα της ευρωπαϊκής νομοθεσίας.
  • Ασκεί έλεγχο στα άλλα εκλεγμένα όργανα της Ε.Ε. (π.χ. εγκρίνει ή απορρίπτει το διορισμό Επιτρόπων).
  • Έχει αρμοδιότητες σχετικές με τη μελέτη και έγκριση του προΰπολογισμού και επομένως επηρεάζει καθοριστικά τις δαπάνες της Ένωσης.

Το έργο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου βοηθείται από τις 17 μόνιμες Κοινοβουλευτικές Επιτροπές. Αυτές εκφράζουν τη γνώμη τους για τα θέματα που πρόκειται να συζητήσει το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.

φωτ. 13.7 Μέγαρο Μαυρομιχάλη, Αμαλίας 8, Αθήνα, έδρα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στην Ελλάδα.

φωτ. 13.7 Μέγαρο Μαυρομιχάλη, Αμαλίας 8, Αθήνα, έδρα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στην Ελλάδα.

Η Συνθήκη της Νίκαιας (2000) καθόρισε ένα σύστημα κατανομής των εδρών στη διευρυμένη «Ευρώπη των 27». Με το σύστημα αυτό δεν υπάρχει απόλυτη αναλογία πληθυσμού και εδρών, γιατί κάτι τέτοιο θα ήταν άδικο για τα μικρότερα κράτη. Κάθε έδρα αντιπροσωπεύει πληθυσμό από 72.000 (Λουξεμβούργο) έως 826.000 (Γερμανία) κατοίκους. (βλ. και πίνακα 13.3). Το θέμα της ισοτιμίας θα συζητηθεί στην περίπτωση που η ΕΕ προχωρήσει σε έναν τύπο Ομοσπονδίας και το Κοινοβούλιο θα αποτελεί το νομοθέτη της.

φωτ.13.8 To Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο οργανώνει κάθε χρόνο το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο Νέων.

φωτ.13.8 To Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο οργανώνει κάθε χρόνο το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο Νέων.

εικόναΜπορείτε να ενημερωθείτε για το πρόγραμμα από το Ίδρυμα Μαραγκοπούλου ή την ΕΕ (www.europarl.gr) και να προετοιμάσετε τη συμμετοχή και του δικού σας σχολείου.

φωτ. 13.9 Το Αττικό Μετρό στην Αθήνα. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, συγχρηματοδότησε την κατασκευή του (www.metro.gr).

φωτ. 13.9 Το Αττικό Μετρό στην Αθήνα. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, συγχρηματοδότησε την κατασκευή του (www.metro.gr).

ΕΥΡΩΠΑΙΚΗ ΕΝΩΣΗ

13

Βασικές έννοιες μαθήματος

Εικόνα

 

 

Β. Ευρωπαϊκό Συμβούλιο

Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο αποτελείται από τους Αρχηγούς των κρατών ή των Κυβερνήσεων των κρατών-μελών της Ένωσης. Συνεδριάζει μία φορά κάθε τρίμηνο και καθορίζει τους γενικούς προσανατολισμούς και προτεραιότητες της Ε.Ε.

 

Γ. Συμβούλιο Yπουργών της Ευρωπαϊκής Ένωσης

Το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι το κύριο όργανο αποφάσεων της Ε.Ε. Ενώ το Κοινοβούλιο εκπροσωπεί τους πολίτες, το Συμβούλιο εκπροσωπεί τα κράτη-μέλη. Στις συνεδριάσεις του παρευρίσκεται ένας υπουργός για κάθε κράτος-μέλος της Ε.Ε., ανάλογα με το θέμα συζήτησης (π.χ. υπουργοί εργασίας, εάν συζητούνται θέματα ανεργίας). Ο κάθε υπουργός με την ψήφο του, ως μέλος του Συμβουλίου, εκφράζει την Κυβέρνησή του και είναι υπεύθυνος απέναντι στο εθνικό του Κοινοβούλιο.

Οι αποφάσεις λαμβάνονται με πλειοψηφία. Ο υπουργός κάθε χώρας εκπροσωπεί ψήφους ανάλογες με τον πληθυσμό της (βλ. πίν. 13.3). Για τις αποφάσεις του Συμβουλίου απαιτούνται τουλάχιστον 260 ψήφοι σε σύνολο 352 των 28 κρατών. Απαιτείται δηλαδή μια ευρεία συναίνεση. Το Συμβούλιο είναι νομοθετικό όργανο της Κοινότητας. Για ένα μεγάλο μέρος της νομοθεσίας, το Συμβούλιο «συναποφασίζει» με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.

Το Συμβούλιο παίρνει αποφάσεις σε θέματα που αφορούν:Το Συμβούλιο παίρνει αποφάσεις σε θέματα που αφορούν:

  • το συντονισμό της οικονομικής πολιτικής των κρατών μελών (ανάπτυξη, ανεργία, επενδύσεις),
  • την Κοινή Εξωτερική Πολιτική και Πολιτική Ασφάλειας της Ε.Ε. (ΚΕΠΠΑ, βλ.13.3).

 

Δ. Ευρωπαϊκή Επιτροπή

Η Επιτροπή είναι το πολιτικά ανεξάρτητο όργανο, που εκπροσωπεί τα συμφέροντα της Ένωσης. Είναι η κινητήρια δύναμη του «θεσμικού τριγώνου»: προτείνει νομοθεσία, προγράμματα δράσης και πολιτικές στο Συμβούλιο Yπουργών και το Κοινοβούλιο και είναι υπεύθυνη για την πραγμάτωση των αποφάσεών τους.

φωτ. 13.10 Η Συνεδρίαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου το 2003 στη Θεσσαλονίκη.

φωτ. 13.10 Η Συνεδρίαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου το 2003 στη Θεσσαλονίκη.

Το Συμβούλιο της Ε.Ε. δεν πρέπει να συγχέεται με το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, το οποίο αποτελείται από όλους τους αρχηγούς των κρατών-μελών. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο καθορίζει τις γενικές πολιτικές, με τις οποίες τα θεσμικά όργανα (Κοινοβούλιο, Συμβούλιο της Ε.Ε. και Επιτροπή) διαμορφώνουν τη νομοθεσία. Συνεδριάζει κάθε τρίμηνο στις χώρες που προεδρεύουν. Το 2016 στην Ολλανδία, Σλοβενία και Μάλτα αντίστοιχα.

εικόναΜπορείτε να αντλήσετε πληροφορίες και υλικό για το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και το Συμβούλιο Yπουργών από το διαδίκτυο (www.ee.gr από το σύνδεσμο «όργανα») και να τα παρουσιάσετε στην τάξη.

φωτ.13.11

φωτ.13.11 Συνεδρίαση της Επιτροπής 2000. Λέγεται συχνά ότι οι αποφάσεις της Ε.Ε. λαμβάνονται από όργανα που είναι απομακρυσμένα από τους απλούς πολίτες, οι οποίοι και δύσκολα ενημερώνονται γι' αυτές. Αυτό αποτελεί δημοκρατικό έλλειμμα, δηλαδή έλλειψη δημοκρατικότητας. Για τη μείωση αυτού του φαινομένου, η Ε.Ε. βελτιώνει την ενημέρωση των πολιτών μέσω του διαδικτύου, απλοποιεί τη νομοθεσία και ενισχύει την κοινωνία πολιτών.

ΕΥΡΩΠΑΙΚΗ ΕΝΩΣΗ

13

Τα μέλη της, οι επίτροποι, ένας για κάθε κράτος μέλος (μετά την εφαρμογή του ευρωπαϊκού Συντάγματος 13 επίτροποι), διορίζονται από τις Κυβερνήσεις των κρατών και εγκρίνονται από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για πέντε χρόνια.

Οι αρμοδιότητές της Επιτροπής είναι να:

  • προτείνει νομοθεσία στο Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο,
  • διαχειρίζεται τον προΰπολογισμό της Ένωσης,
  • εξασφαλίζει, μαζί με το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, την εφαρμογή της νομοθεσίας σε όλα τα κράτη,
  • εκπροσωπεί την ΕΕ στη διεθνή σκηνή.

 

Ε. Ευρωπαϊκό Δικαστήριο

Σκοπός του Δικαστηρίου των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων είναι να εξασφαλίζει την ομοιόμορφη εφαρμογή της ευρωπαϊκής νομοθεσίας και του Συντάγματος σε όλα τα κράτη μέλη. Σε αυτό συμμετέχει ένας δικαστής από κάθε κράτος μέλος και είναι αρμόδιο για την επίλυση διαφορών μεταξύ κρατών μελών, μεταξύ οργάνων της ΕΕ και μεταξύ επιχειρήσεων και πολιτών. Στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο ανήκει και το Ευρωπαϊκό Πρωτοδικείο, το οποίο εκδικάζει υποθέσεις που αφορούν την προστασία πολιτών της ΕΕ.

Τα πέντε αυτά θεσμικά όργανα συμπληρώνονται από άλλα όργανα, όπως το Ελεγκτικό Συνέδριο, το οποίο ελέγχει τη νόμιμη διαχείριση του οικονομικού προΰπολογισμού της ΕΕ και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, αρμόδια για τη νομισματική πολιτική και το ευρώ. Συμβουλευτικά όργανα είναι η Επιτροπή Περιφερειών και η Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή. Εξάλλου, προβλέπεται και ο Ευρωπαίος Διαμεσολαβητής, ο οποίος ασχολείται με καταγγελίες πολιτών για κακοδιοίκηση.

φωτ. 13.12 Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο.

φωτ. 13.12 Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο.

Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο εκδικάζει προσφυγές της Επιτροπής κατά κράτους μέλους, ή μεταξύ κρατών μελών, προσφυγές κατά παραλείψεων των τριών βασικών οργάνων της ΕΕ. Επίσης εκδίδει αποφάσεις μετά από αίτηση των εθνικών Δικαστηρίων για ερμηνεία του κοινοτικού δικαίου.

εικόναΜπορείτε να επισκεφτείτε τις ιστοσελίδες της Ε.Ε (www.ee.gr) και να αντλήσετε πληροφορίες για το Ευρ. Δικαστήριο και τα άλλα όργανα. Να τις παρουσιάσετε στην τάξη.

φωτ.13.13 O Νικηφόρος Διαμαντούρος είναι ο Ευρωπαίος Διαμεσολαβητής.

φωτ.13.13 O Νικηφόρος Διαμαντούρος ήταν ο Ευρωπαίος Διαμεσολαβητής.

Στον Ευρωπαίο Διαμεσολαβητή μπορούν να γίνουν καταγγελίες κακοδιοίκησης από όλους τους πολίτες της ΕΕ.

εικόναΠληροφορίες μπορείτε να πάρετε από την ανοιχτή γραμμή πληροφόρησης της ΕΕ (δωρεάν) 00800.6.7.8.9.10.11 και από το διαδίκτυο, στη διεύθυνση:
www.europa.eu.int/institutions/ombudsman/index_el.htm

Βασικές έννοιες μαθήματος

Εικόνα

ΕΥΡΩΠΑΙΚΗ ΕΝΩΣΗ

13

13.3 Βασικές πολιτικές

Οι βασικές πολιτικές της ΕΕ καθορίζονται από τις Ιδρυτικές Συνθήκες (Παρισίων, Ρώμης, Μάαστριχτ, Άμστερνταμ, Νίκαιας) και περιέχονται στο Σύνταγμα της Ευρώπης. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο χαράσσει τις γενικές κατευθύνσεις για συγκεκριμένες πολιτικές αποφάσεις. Στη συνέχεια, τα βασικά όργανα, που μελέτησες στην προηγούμενη ενότητα, διαμορφώνουν, με βάση τις παραπάνω κατευθύνσεις, τους συγκεκριμένους κανονισμούς και οδηγίες που δεσμεύουν τα κράτη-μέλη, τα οποία οφείλουν να εναρμονίσουν∗ τις πολιτικές τους με τις πολιτικές της ΕΕ. Ειδικότερα:

1. Οικονομική και Νομισματική Πολιτική (ΟΝΕ)

Με τη Συνθήκη του Μάαστριχτ (1991) αποφασίζεται η Οικονομική και Νομισματική Ένωση των κρατών-μελών, που προβλέπει την είσοδο κοινού νομίσματος, του ευρώ. Το ευρώ είναι μέχρι σήμερα το επίσημο νόμισμα σε 19 από τα 28 κράτη μέλη της ΕΕ. Εκτός ΟΝΕ είναι Δανία, Ηνωμένο Βασίλειο, Βουλγαρία, Ρουμανία, Ουγγαρία, Τσεχία, Πολωνία και Σουηδία.

Η ΟΝΕ προΰποθέτει τη στενή οικονομική συνεργασία των κρατών-μελών. Τα όργανα της ΕΕ διαμορφώνουν κάθε χρόνο γενικούς προσανατολισμούς οικονομικής πολιτικής που αποστέλλουν στα κράτη-μέλη. Η ΕΕ ελέγχει την εφαρμογή αυτών των οικονομικών προσανατολισμών και στις κυβερνήσεις που δεν τους τηρούν απευθύνει συστάσεις και επιβάλλει πρόστιμα. Σε περίπτωση που κράτος-μέλος αντιμετωπίζει σοβαρές οικονομικές δυσκολίες, η ΕΕ μπορεί να δώσει χρηματική ενίσχυση.

2. Κοινωνική Πολιτική

Με την ψήφιση του Χάρτη Θεμελιωδών Κοινωνικών Δικαιωμάτων στη Συνθήκη του Άμστερνταμ (1997), η ΕΕ διαμορφώνει μιαν ενιαία ευρωπαϊκή κοινωνική πολιτική. Οι βασικοί στόχοι της είναι η προώθηση μιας κοινωνίας για όλα τα άτομα και η προετοιμασία όλων για τον κόσμο της εργασίας που μεταβάλλεται σε μιαν εποχή παγκοσμιοποίησης και τεχνολογικής αλλαγής.

Οι βασικές δράσεις της ΕΕ περιλαμβάνουν την επιμόρφωση, κατάρτιση και προσανατολισμό των νέων και των ανέργων, τα θετικά μέτρα για την απασχόληση των γυναικών και των ατόμων με ειδικές ανάγκες, τη δημιουργία θέσεων εργασίας στον κοινωνικό τομέα (εθελοντισμός), τη βελτίωση των υπηρεσιών περίθαλψης παιδιών και ηλικιωμένων.

∗Εναρμόνιση: Προσαρμογή. Τα κράτη μέλη οφείλουν να προσαρμόζουν τις αποφάσεις και τις εθνικές πολιτικές τους με τις βασικές πολιτικές της ΕΕ. Γι' αυτό και βοηθούνται με οδηγίες και ελέγχονται για την εφαρμογή τους (επιτροπές ελέγχου, πρόστιμα, παραπομπή σε Ευρωπαϊκό Δικαστήριο).

φωτ. 13.14 Το ευρώ.

φωτ. 13.14 Το ευρώ.

Το ευρώ εισάγεται στα κράτη-μέλη της ΟΝΕ το 2002 και οι πολίτες 19 χωρών της ΕΕ απολαμβάνουν τα πλεονεκτήματα του κοινού εθνικού νομίσματος. Τέτοια πλεονεκτήματα είναι η κατάργηση του συναλλάγματος, πράγμα που βοηθά το εμπόριο και τις συναλλαγές μεταξύ των χωρών αλλά και ενθαρρύνει τους ανθρώπους να ταξιδεύουν και να πραγματοποιούν αγορές σε άλλες χώρες της ΟΝΕ. Σε παγκόσμιο επίπεδο, το ευρώ αυξάνει την επιρροή της ΕΕ, καθώς είναι το δεύτερο σημαντικότερο διεθνές νόμισμα μετά το δολάριο ΗΠΑ. Την οικονομική σταθερότητα στις χώρες της ΟΝΕ αναλαμβάνει η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ).

 

 

crisis

Η παγκόσμια οικονομική κρίση το 2008 προκάλεσε έντονα προβλήματα σε χώρες της ΟΝΕ. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα την αντίδραση της ΕΕ και της ΕΚΤ ώστε να διασφαλιστούν οι καταθέσεις, να υπάρξει οικονομική σταθερότητα και να εφαρμοστεί ένα καλλίτερο σύστημα διακυβέρνησης στο μέλλον για αποφυγή παρόμοιων προβλημάτων.

ΕΥΡΩΠΑΙΚΗ ΕΝΩΣΗ

13

3. Κοινή Εξωτερική Πολιτική και Πολιτική Ασφάλειας (ΚΕΠΠΑ)

Τα κράτη-μέλη συνεργάζονται με στόχο τον καθορισμό μιας κοινής αμυντικής πολιτικής, που μελλοντικά θα μπορούσε να οδηγήσει σε κοινή ευρωπαϊκή άμυνα (ευρωπαϊκός στρατός). Εξάλλου, για την εξασφάλιση της ασφάλειας και της ελευθερίας στον ευρωπαϊκό χώρο, προβλέπεται η συνεργασία των δικαστικών και αστυνομικών αρχών των κρατών μελών με τα αντίστοιχα ευρωπαϊκά όργανα την Europol και την Eurojust, τα οποία έχουν ως στόχο την πάταξη του οργανωμένου εγκλήματος (λαθρεμπόριο, ναρκωτικά, σωματεμπορία, «ξέπλυμα χρήματος»).

 

Εικόνα

 

Βασικές έννοιες μαθήματος

Εικόνα

ΕΥΡΩΠΑΙΚΗ ΕΝΩΣΗ

13

13.4 Πολίτης και Ευρωπαϊκή Ένωση

Μισό περίπου δισεκατομμύριο πολίτες ευρωπαϊκών κρατών έχουν σήμερα μια δεύτερη ταυτότητα, την ταυτότητα του ευρωπαίου πολίτη. Αυτή η ταυτότητα σημαίνει ότι, χωρίς να παύουν να είναι πολίτες του εθνικού τους κράτους και φορείς της εθνικής γλώσσας, παράδοσης και πολιτισμού, αποκτούν και την ιθαγένεια της ΕΕ, που δεν αντικαθιστά, αλλά προστίθεται στην εθνική τους ιθαγένεια∗ (π.χ. ελληνική, ιταλική, βελγική).

Όπως ήδη γνωρίσαμε (βλ. Κεφ.8.3), οι σχέσεις των πολιτών με το κράτος, οι υποχρεώσεις και τα δικαιώματά τους καθορίζονται από το Σύνταγμα. Τον Οκτώβριο του 2004 στη Ρώμη οι 25 ηγέτες των κρατών μελών της ΕΕ ενέκριναν και υπέγραψαν τη Συνθήκη για τη θέσπιση Συντάγματος. Το Σύνταγμα περιλαμβάνει τον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ ο οποίος εγκρίνεται και ισχύει με τη Συνθήκη της Λισαβόνας το 2009. Ο Χάρτης, στα 54 άρθρα του, καθορίζει τις υποχρεώσεις και τα δικαιώματα των πολιτών της ΕΕ και τις σχέσεις τους με την Ένωση και οι διατάξεις του δεσμεύουν όλα τα κράτη-μέλη. Όλοι οι πολίτες των κρατών-μελών της ΕΕ, είναι και πολίτες της Ένωσης και για το λόγο αυτό έχουν:

  • Το δικαίωμα ελεύθερης κυκλοφορίας και διαμονής στο έδαφος των κρατών-μελών. Αυτό σημαίνει ότι μπορούν να εγκατασταθούν σε οποιοδήποτε κράτος-μέλος για να σπουδάσουν, να εργασθούν ή να συνταξιοδοτηθούν, όπως ακριβώς και οι πολίτες του κράτους.
  • Το δικαίωμα να εκλέγουν και να εκλέγονται στις εκλογές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου καθώς και στις δημοτικές εκλογές στο κράτος-μέλος που κατοικούν, με τους ίδιους όρους που ισχύουν για τους πολίτες του συγκεκριμένου κράτους.
  • Το δικαίωμα να απολαμβάνουν στο έδαφος τρίτης χώρας, στην οποία το κράτος τους δεν εκπροσωπείται, την προστασία των διπλωματικών αρχών άλλης χώρας-μέλους της ΕΕ, η οποία διαθέτει Πρεσβεία ή προξενείο, στο έδαφος της τρίτης χώρας.
  • Το δικαίωμα να υποβάλλουν αναφορά στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, καταγγελία στον Ευρωπαίο Διαμεσολαβητή και το δικαίωμα να προσφεύγουν στο Δικαστήριο, σε περίπτωση καταπάτησης των δικαιωμάτων τους ως πολιτών της Ε.Ε.

φωτ. 13.16 Ρώμη 29.10.2004 Ο Πρωθυπουργός της Ελλάδας υπογράφει τη Συνθήκη για το Σύνταγμα της Ευρώπης.

φωτ. 13.16 Ρώμη 29.10.2004 Ο Πρωθυπουργός της Ελλάδας υπογράφει τη Συνθήκη για το Σύνταγμα της Ευρώπης.

εικόναΝα επισκεφτείτε τις ιστοσελίδες της ΕΕ (www.europa.eu.int/hellas) και να αντλήσετε πληροφορίες για το Σύνταγμα της Ευρώπης.

φωτ. 13.17 Συνοριακός έλεγχος πηγή ΕΕ.

φωτ. 13.17 Συνοριακός έλεγχος πηγή ΕΕ.

Πριν το 1985, ταξιδιώτες και φορτηγά περίμεναν ώρες για να ελεγχθούν σε κάθε εθνικό σύνορο που περνούσαν. Ένα από τα μεγαλύτερα επιτεύγματα της Ε.Ε. ήταν η διαμόρφωση ενός χώρου χωρίς σύνορα, μέσα στον οποίο μπορούν να διακινούνται ελεύθερα οι άνθρωποι, τα αγαθά, οι υπηρεσίες και τα κεφάλαια. Οι χώρες του Σένγκεν, παίρνοντας το όνομα από την πόλη του Λουξεμβούργου στην οποία υπογράφτηκε η Συμφωνία το 1985, περιλαμβάνουν σήμερα τη Νορβηγία, την Ισλανδία, την Ελβετία και όλες τις χώρες της ΕΕ εκτός της Μ. Βρετανίας, Ιρλανδίας, Βουλγαρίας, Ρουμανίας, Κροατίας και Κύπρου. Οι χώρες αυτές συμφώνησαν να μην απαιτείται έλεγχος ή θεωρήσεις για την είσοδο και έξοδο των πολιτών της Ε.Ε.

∗Ιθαγένεια: ο νομικός δεσμός του πολίτη με το κράτος του.

ΕΥΡΩΠΑΙΚΗ ΕΝΩΣΗ

13

Εκτός από τα παραπάνω δικαιώματα των ευρωπαίων πολιτών, ο Χάρτης Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης κατοχυρώνει και τα δικαιώματα των πολιτών στην ισότητα και τις ατομικές ελευθερίες. Η κατοχύρωση αυτών των δικαιωμάτων του ευρωπαίου πολίτη από την ΕΕ οδήγησε στην αναθεώρηση πολλών διατάξεων του ελληνικού Συντάγματος το 2001, ώστε να εναρμονιστεί με το Χάρτη. Παράδειγμα τέτοιων αναθεωρήσεων αποτελούν η προσθήκη του δικαιώματος συμμετοχής στην κοινωνία της ηλεκτρονικής πληροφορίας, το δικαίωμα στην προστασία των προσωπικών δεδομένων, η υποχρέωση των δημοσίων υπηρεσιών να πληροφορούν τους πολίτες, η υποχρέωση του κράτους να προστατεύει το περιβάλλον στο πλαίσιο της αρχής της «αειφόρου ανάπτυξης» που ακολουθεί η ΕΕ, τα θετικά μέτρα για τις ευάλωτες κοινωνικές ομάδες∗, ( Βλ. κεφ. 12.2 και 12.5).

 

φωτ. 13.18 Το διαδίκτυο ως μέσο μάθησης.

φωτ. 13.18 Το διαδίκτυο ως μέσο μάθησης.

Το πρόγραμμα eEurope είναι ένα πρόγραμμα που εφαρμόζει από το 2000 η ΕΕ στα κράτη-μέλη με στόχο την προώθηση του διαδικτύου. Το πρόγραμμα περιλαμβάνει τα επιμέρους προγράμματα eLearning, με στόχο την εκπαίδευση μέσω του διαδικτύου, το eHealth με στόχο την παροχή ιατρικής βοήθειας μέσω του διαδικτύου, το eGovernment (ηλεκτρονική διακυβέρνηση) με στόχο την εξυπηρέτηση του πολίτη μέσω του διαδικτύου (π.χ. φορολογικές δηλώσεις, πληροφορίες, αιτήσεις) αλλά και την ηλεκτρονική συμμετοχή του πολίτη σε τοπικές αποφάσεις (ηλεκτρονική δημοκρατία).

εικόναNα συζητήσετε στην τάξη αυτά τα μέτρα.

 

φωτ.13.19

φωτ.13.19 Η ΕΕ οργανώνει προγράμματα α) εθελοντισμού για τους νέους της Ευρώπης.

εικόναΝα ενημερωθείτε γι' αυτά από τις ιστοσελίδες της ΕΕ και της Γ.Γ.Ν.Γ (www.neagenia.gr),

β) ευρωπαϊκά εκπαιδευτικά προγράμματα «Erasmus plus» για τα σχολεία της Ευρώπης.

εικόναΝα ενημερωθείτε (www.iky.gr) και να οργανώσετε πρόταση συμμετοχής και του δικού σας σχολείου.

 

Βασικές έννοιες μαθήματος

Εικόνα

∗Ευάλωτες κοινωνικές ομάδες: Οι κοινωνικές ομάδες που κινδυνεύουν με κοινωνικές διακρίσεις και αποκλεισμό.

ΕΥΡΩΠΑΙΚΗ ΕΝΩΣΗ

13

εικόνα

Εργασίες-δραστηριότητες

  • Να παρουσιάσετε στην τάξη πληροφορίες για την ιστορία, την πολιτική και τον πολιτισμό για τα 28 κράτη μέλη της ΕΕ μαζί με τις χώρες που βρίσκονται σε καθεστώς ένταξης ή καθεστώς διαπραγματεύσεων ((Τουρκία, Αλβανία, Δημοκρατία της Βόρειας Μακεδονίας). Πληροφορίες μπορείτε να αντλήσετε και από το δικτυακό χώρο της ΕΕ (www.europa.eu.int/hellas ή www.ee.gr). Ο κάθε μαθητής να παρουσιάσει μία χώρα σε μία κόλλα χαρτί Α3. Στη συνέχεια να αναρτήσετε όλο το υλικό στους πίνακες ανακοινώσεων της τάξης.
  • Αν και οι γυναίκες αποτελούν το 51% του συνολικού πληθυσμού των κρατών μελών της ΕΕ, η εκπροσώπησή τους στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο την περίοδο 1999-2004, ανερχόταν σε ποσοστό 30%. Να αναζητήσετε τα αντίστοιχα ποσοστά γυναικείας εκπροσώπησης στο ευρωπαϊκό και στο ελληνικό Κοινοβούλιο σήμερα. Να συγκρίνετε και να σχολιάσετε τις τυχόν διαφορές.
  • Κάθε χρόνο, ευρωπαϊκές πόλεις των κρατών μελών ορίζονται ως πολιτιστικές πρωτεύουσες της Ευρώπης. Σκοπός αυτού του θεσμού της ΕΕ είναι η προβολή των πολιτιστικών επιτευγμάτων αυτών των πόλεων και η συνειδητοποίηση από τους ευρωπαίους πολίτες της πλούσιας κληρονομιάς που μοιράζονται. Ποιες ελληνικές πόλεις έχουν επιλεγεί στο πλαίσιο αυτού του θεσμού μέχρι σήμερα; Nα σχολιάσετε τις θετικές συνέπειες του θεσμού γι' αυτές τις πόλεις.
  • Κάθε χρόνο η ΕΕ προβάλλει ένα θέμα, με εκδηλώσεις σε όλα τα κράτη-μέλη. Ποιο θέμα προβάλλει η ΕΕ την τρέχουσα χρονιά; Να συγκεντρώσετε πληροφορίες από τον τύπο ή το διαδίκτυο και τους τοπικούς φορείς για το θέμα αυτό.
  • Από την τοπική σας κοινότητα και τον τύπο, να συγκεντρώσετε πληροφορίες και υλικό για ένα ευρωπαϊκό πρόγραμμα που αφορά το περιβάλλον και εφαρμόζεται στη χώρα μας.

εικόνα

Κριτήριο αυτοαξιολόγησης του μαθητή

Α. Τελειώνοντας τη μελέτη και συζήτηση του κεφαλαίου και αφού κατανόησες τις έννοιες, θα πρέπει να μπορείς να απαντήσεις στις παρακάτω ερωτήσεις. Όπου συναντάς δυσκολία, μπορείς να συμβουλευτείς το αντίστοιχο μάθημα.

1. 

Ποια είναι τα κοινά πολιτιστικά στοιχεία που συνδέουν την Ελλάδα με την Ευρώπη;

2. 

Ποια είναι τα βασικά έσοδα και έξοδα στον προΰπολογισμό της ΕΕ;

3. 

Συμπλήρωσε τις λέξεις που εξηγούν τα αρκτικόλεξα:

ΕΕ Ε                Ε                 
ΕΟΚ Ε                Ο                Κ               
ΟΝΕ Ο                Ν                Ε               

4. 


Μια ομάδα από τουρίστες, που αποτελείται από Ιταλούς, Σουηδούς, Άγγλους, Γάλλους, Γερμανούς και Δανούς, φτάνει στο αεροδρόμιο του ελληνικού. Ποιοι από αυτούς θα χρειαστεί να αλλάξουν τα εθνικά τους νομίσματα με ευρώ;

5. 

Ποιοι είναι οι δύο βασικοί στόχοι της ενιαίας ευρωπαϊκής κοινωνικής πολιτικής;

ΕΥΡΩΠΑΙΚΗ ΕΝΩΣΗ

13

Β. Να βάλεις σε κύκλο το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση:

1. Στο Συμβούλιο Yπουργών της ΕΕ συμμετέχει από κάθε κράτος:

α. ο αντίστοιχος με το θέμα που συζητείται Yπουργός

β. ένας ευρωβουλευτής

γ. ένας ειδικός στο θέμα που συζητείται επιστήμονας

2. Μεταξύ των χωρών που εντάχθηκαν στην ΕΕ με τη μεγάλη διεύρυνση του 2004, ήταν

α. Η Ρωσία και η Γεωργία

β. Η Μάλτα και η Τσεχία

γ. Η Σουηδία και η Αυστρία

Γ. Να γράψεις στο κενό αριστερά της Α′ Στήλης δεδομένων, το γράμμα των δεδομένων της Β′ Στήλης που ταιριάζει:

Α′ Στήλη Β′ Στήλη
           1957  α. ένταξη Ελλάδας στην ΕΟΚ
           1981  β. ίδρυση ΕΕ
           1992  γ. μεγάλη διεύρυνση της ΕΕ
           2002  δ. αντικατάσταση εθνικών νομισμάτων με το ευρώ
           2004  ε. ίδρυση ΕΟΚ

Δ. Τώρα, χαρακτήρισε τις παρακάτω προτάσεις σωστές ή λανθασμένες,

1. Οι επίτροποι της ΕΕ διορίζονται από τις Κυβερνήσεις των κρατών-μελών Σ Λ
2. Στον προΰπολογισμό της ΕΕ συμμετέχουν με ίσες εισφορές όλα τα κράτη-μέλη Σ Λ
3. Οι έλληνες ευρωβουλευτές στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο αποτελούν μιαν εθνική ομάδα Σ Λ
4. Τα κράτη-μέλη υποχρεούνται να ακολουθούν τους κανονισμούς και οδηγίες της ΕΕ Σ Λ
5. Ο συνοριακός έλεγχος για τους πολίτες της ΕΕ έχει καταργηθεί σε όλα τα κράτη-μέλη Σ Λ