4.3 Κάπνισμα – Oινόπνευμα

Συνέπειες του καπνίσματος στην υγεία (εξάρτηση) – Ενεργητικό και παθητικό κάπνισμα – Λόγοι που οδηγούν στο κάπνισμα – Μέτρα πρόληψης

Μια από τις πιο διαδεδομένες συνήθειες που προκαλεί σοβαρές συνέπειες στην υγεία είναι το κάπνισμα.

Τον καπνό (Nicotiana Tabacum) τον έφεραν από την Αμερική στην Ευρώπη πσπανοί εξερευνητές στις αρχές του 16ου αιώνα. Εκείνος, όμως, που διέδωσε τον καπνό στις χώρες της Ευρώπης ήταν ο Γάλλος πρεσβευτής Ζαν Νικό (Jean Nicot), από τον οποίο πήρε το όνομά της η νικοτίνη. Το 1604 ο βασιλιάς της Αγγλίας πάκωβος επέβαλε δασμό στην εισαγωγή των τσιγάρων και επεσήμανε τις αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία. Από το 1950 γίνονται μεγάλες έρευνες που αποδεικνύουν ότι το κάπνισμα βλάπτει σοβαρά την υγεία.

Σύμφωνα με την ευρωπαϊκή νομοθεσία, δεν επιτρέπεται το κάπνισμα στο σχολείο, στo χώρο εργασίας και στα μέσα μαζικής μεταφοράς. Το κάπνισμα σε κλειστό χώρο είναι επικίνδυνο και επιβαρύνει την υγεία τόσο των καπνιστών όσο και των μη καπνιστών, που εισπνέουν τον καπνό των άλλων (παθητικοί καπνιστές).

Εικ. 4.6 Το κάπνισμα έχει θεωρηθεί υπεύθυνο
για το θάνατο πολλών ανθρώπων σε ολόκληρο το πλανήτη

O καπνός των τσιγάρων περιέχει περίπου 4700 επικίνδυνες ουσίες, όπως μονοξείδιο του άνθρακα, πίσσα, νικοτίνη κ.ά., που καθιστούν το κάπνισμα επικίνδυνο.

Σκοπός της οικογενειακής αγωγής είναι να συμβάλει:

• βρογχίτιδα
• καρδιαγγειακά και εγκεφαλικά επεισόδια
• πρόωρο θάνατο του εμβρύου
• ελλιποβαρή νεογνά από καπνίστριες μητέρες
• συχνότερες λοιμώξεις του αναπνευστικού συστήματος
• πεπτικό έλκος
• διάφορες μορφές καρκίνου, όπως καρκίνο του οισοφάγου, του στόματος, του πνεύμονα
• κιτρινισμένα δόντια και ρυτίδωση του δέρματος.

Oι σημαντικότεροι παράγοντες που οδηγούν τους νέους στο να αρχίσουν το κάπνισμα είναι: τα αυξημένα οικογενειακά και κοινωνικά προβλήματα, ο σύγχρονος τρόπος ζωής, η περιέργεια και η μίμηση, η διαφήμιση, η έλλειψη ενημέρωσης, η έλλειψη προσωπικών ενδιαφερόντων κ.ά. Η κάλυψη του ελεύθερου χρόνου με τον αθλητισμό, τη ζωγραφική, τη συμμετοχή σε πολιτιστικούς συλλόγους, περιβαλλοντικά προγράμματα, προγράμματα Αγωγής Υγείας κ.ά. μπορούν να βοηθήσουν τον έφηβο να αποκτήσει υγιείς και δημιουργικές συνήθειες. Η καλύτερη πρόληψη είναι η ενημέρωση και η αντικαπνιστική αγωγή των νέων από μικρή ηλικία, τόσο από την οικογένεια, όσο και από το σχολείο, την κοινότητα και τους ειδικούς.

Εικ. 4.7 To μήνυμα των νέων

Oινοπνευματώδη ποτά – Oινόπνευμα και υγεία – Αλκοολισμός και συνέπειες (εξάρτηση) – Προληπτικά μέτρα – Θεραπεία

Από τα πολύ παλιά χρόνια οι άνθρωποι έπιναν οινοπνευματώδη ποτά για να ικανοποιήσουν την πείνα τους, να ξεχάσουν τα προβλήματά τους και να διασκεδάσουν.

O Διόνυσος ήταν θεός του αμπελιού και του κρασιού. O πρώτος που έδωσε οδηγίες για τον αλκοολισμό ήταν ο Ιπποκράτης, ενώ αργότερα ο Γαληνός ανέλυσε τις ολέθριες συνέπειες της υπερβολικής κατανάλωσης αλκοόλ.

Εικ. 4.8 Προσοχή στο αλκοόλ, σκοτώνει πάντα με μέτρο

Oινοπνευματώδη ή αλκοολούχα ποτά είναι αυτά που περιέχουν αιθανόλη. Η αιθανόλη ή αιθυλική αλκοόλη (οινόπνευμα) (CH3-CH2-0H) ανήκει σε μια οικογένεια χημικών ενώσεων που λέγονται αλκοόλες.

Τo αλκοόλ κατά τη διαδρομή του στο σώμα απορροφάται από τα τοιχώματα του στομάχου και του εντέρου και με την κυκλοφορία του αίματος διοχετεύεται σε όλο το σώμα.

Η μέτρια ή μικρή κατανάλωση οινοπνεύματος (περίπου 15-40 γραμμάρια την ημέρα για τους ενήλικες άνδρες και 10-30 γραμμάρια την ημέρα για τις ενήλικες γυναίκες) έχει κάποιες θετικές επιδράσεις στον οργανισμό. Αντίθετα, η τακτική και αυξημένη κατανάλωση αλκοόλ δημιουργεί προβλήματα και ανεπανόρθωτες βλάβες στην υγεία μας.

Τα μέρη του σώματος που διατρέχουν κίνδυνο από την υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ είναι:

• ο εγκέφαλος: διαταραχές στη μνήμη, στην όραση, στην ακοή, τραυλισμός
• το συκώτι: κίρρωση του ήπατος
• το δέρμα: υποθερμία
• η καρδιά: βλάβη του μυϊκού ιστού (καρδιομυοπάθεια).

Το αλκοόλ συντελεί, επίσης, στην παχυσαρκία -ένα γραμμάριο αλκοόλ δίνει 7 θερμίδες- προκαλεί διάφορες μορφές καρκίνου και νευρικές διαταραχές. Επίσης, αποτελεί αιτία των περισσότερων αυτοκινητιστικών ατυχημάτων.

Εικ. 4.9 Η υπερβολική κατανάλωση
αλκοόλ είναι αιτία των περισσότερων
αυτοκινητιστικών ατυχημάτων

Τα κυριότερα αίτια που οδηγούν τους νέους στην κατανάλωση αλκοόλ είναι:

• τα προβλήματα με την οικογένεια
• τα προβλήματα της εφηβείας
• η μη τακτική φοίτηση στο σχολείο
• η ύπαρξη αλκοολικού ατόμου στο στενό περιβάλλον
• η επίδραση των συνομηλίκων
• τα πρότυπα των γονέων και των φίλων
• η διαφήμιση.

Μέτρα πρόληψης: Να αποφεύγεις το ποτό πριν την οδήγηση. Να μην πίνεις με κενό στομάχι. Να μην πίνεις όταν εργάζεσαι. Να μην καταναλώνεις ποτό μαζί με φάρμακα. θετικές σκέψεις Να μην παρασύρεσαι από τους άλλους. Να έχεις αυτοσεβασμό και αυτοεκτίμηση.

Εικ. 4.10 Δραστηριότητες Αγωγής Yγείας – «Στηρίζομαι στα Πόδια μου»(άμυνα για το κάνισμα και το αλκοόλ)

Το αλκοόλ πρέπει να καταναλώνεται με μέτρο γιατί η υπερβολική κατανάλωση οδηγεί σε εθισμό και εξάρτηση.

O αλκοολικός δημιουργεί προβλήματα στην υγεία του, στην οικογένειά του, στην εργασία του και στον κοινωνικό του περίγυρο. Για να αποτοξινωθεί χρειάζεται ειδική θεραπεία σε κέντρα αποτοξίνωσης.

O αλκοολικός αποτελεί κοινωνικό πρόβλημα και η Πολιτεία αναλαμβάνει μέτρα για την αντιμετώπισή του.