Έκφραση Έκθεση (Γ΄ Λυκείου) - Βιβλίο Μαθητή (Εμπλουτισμένο)
Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής
 
ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ ▶
Να δώσετε τη σημασία των παρακάτω λέξεων προσέχοντας τη σύνθεσή τους. Στη συνέχεια χρησιμοποιώντας πέντε από τις λέξεις αυτές να σχηματίσετε προτάσεις. Ορθολογισμός, ευθυκρισία, απόρροια, απότοκος, προσεταιρισμός, πειθαναγκασμός, στρεψοδικία, δειγματοληψία, εμπαιγμός, συμπαιγνία, ραδιούργος, ευλογοφανής, αυτόδηλος, χειραγωγώ, δημαγωγώ ▶
Να βρείτε λέξεις και φράσεις με τις οποίες διατυπώνουμε τη βεβαιότητα ή την αβεβαιότητά μας για κάποιο θέμα, π.χ. αναμφίβολα, με απόλυτη βεβαιότητα, ενδέχεται, υπάρχει αμυδρή πιθανότητα. ▶
Να συνδυάσετε τη λέξη επιχείρημα με κατάλληλα επίθετα, ουσιαστικά, ρήματα, π.χ. ακαταμάχητο επιχείρημα, έλλειψη επιχειρημάτων, προβάλλω επιχειρήματα. ▶
Να βρείτε τα συνώνυμα των λέξεων απόδειξη, αποτέλεσμα, απάτη και να σχηματίσετε φράσεις αφού συνδυάσετε τις λέξεις με τα κατάλληλα ουσιαστικά, επίθετα, ρήματα, π.χ. Υπάρχουν αδιάσειστες αποδείξεις για τη συμμετοχή του σε αξιόποινες πράξεις. ▶
Οι παρακάτω λέξεις και φράσεις χαρακτηρίζουν ένα επίσημο ύφος λόγου. Προσπαθήστε να τις αποδώσετε με ύφος πιο ανεπίσημο και οικείο: •μεταστροφή της κοινής γνώμης, προσηλυτισμός, φενάκη, εξύφανση δόλου, παρείσφρηση λάθους, βολιδοσκόπηση, παραχάραξη της αλήθειας •εγκεφαλικός άνθρωπος, αναιρέσιμο επιχείρημα, χειροπιαστή απόδειξη •κατά μείζονα λόγο, κατά τις ενδείξεις •εκλαμβάνω ως πιθανό, βαυκαλίζομαι, περιγράφω αδρομερώς, απορρέει το συμπέρασμα, εικάζω ότι..., εκλαϊκεύω, μηχανορραφώ, εμπλέκω σε πλεκτάνη, υπονομεύω, χρησιμοποιώ στρεψοδικίες. ▶
Να βρείτε αντώνυμα των παρακάτω λέξεων ή φράσεων: •συμβιβάζεται με τη λογική •παραδέχομαι ως έγκυρο •εκλαμβάνω ως πιθανό •διατηρώ αμφιβολίες •ίσως (μάλλον, πολύ πιθανό) •ατράνταχτο επιχείρημα •ορθός συλλογισμός •επαρκής απόδειξη •προβλεπόμενο συμπέρασμα ▶
Να δώσετε την κυριολεκτική σημασία των παρακάτω μεταφορικών λέξεων και φράσεων: •ενεδρεύω •αποκοιμίζω •αφιονίζω •πέφτω σε παγίδα/ενέδρα •πέφτω θύμα απάτης/πλεκτάνης •μαλλιάζει η γλώσσα μου •χρησιμοποιεί αλχημείες για να πείσει •με κάρφωσε πισώπλατα •μου έριξε στάχτη στα μάτια •η πράξη του έγινε δούρειος ίππος για τους άλλους •το βασάνισα στο μυαλό μου •είναι φαύλος κύκλος •αποκρυστάλλωση γνώμης •πλαστογράφηση της αλήθειας •χαλκευμένες ειδήσεις •ιδού η Ρόδος, ιδού και το πήδημα •φωνή βοώντος εν τη ερήμω ▶
Να σχηματιστούν φράσεις με τις παρακάτω λέξεις και να επισημανθεί - αν υπάρχει - η εννοιολογική διαφορά των συνώνυμων λέξεων:
▶
Να γράψετε ένα κείμενο 100 - 150 λέξεων με το οποίο να επιχειρηματολογείτε πάνω σε συγκεκριμένο θέμα, π.χ. "Η κατάργηση της θανατικής ποινής". Να χρησιμοποιήσετε για το σκοπό αυτό και ορισμένες από τις παρακάτω λέξεις / φράσεις: αποδεικτική πορεία, ντοκουμέντο, ενδεικτικό σημείο, τεκμηριωμένη απόδειξη, αποστομωτικό επιχείρημα (πειστικό, σοβαρό, ακαταμάχητο, ανεδαφικό, κακόπιστο , παραπλανητικό), απόλυτη ακρίβεια, καταφανές σφάλμα/λάθος, άστοχος συλλογισμός, επαγωγικός συλλογισμός, έλεγχος της αλήθειας, απλή εικασία, πόρισμα, συμπέρασμα, αβασάνιστο συμπέρασμα, άρση παρεξηγήσεων. ▶
Να συμπληρώσετε τα κενά των παρακάτω φράσεων επιλέγοντας σε κάθε περίπτωση μια από τις ακόλουθες λέξεις (περισσεύουν δύο λέξεις): •Η ......................... της αλήθειας αποτελεί μόνιμη μέθοδο, για να παρουσιάζει τα πράγματα, έτσι ώστε τελικά κανείς να μην τον πιστεύει. •Ο μάρτυρας ......................... μια αλυσίδα αλληλοσυγκρουόμενων ......................... που οι συνήγοροι του αντιδίκου ......................... πολύ εύκολα. •Δε χρησιμοποιείς ......................... αποδείξεις. Έτσι η συλλογιστική σου πορεία δεν οδηγεί σε ακλόνητο συμπέρασμα. •Είναι ......................... και ......................... Αντί να προβάλλει σοβαρά επιχειρήματα, μεταχειρίζεται συνεχώς ......................... . •Οι άστοχοι χειρισμοί τον οδήγησαν σε ......................... ......................... και μερικές φορές σε ......................... . •Μετά τον έλεγχο των στοιχείων και την εξακρίβωση του λάθους, οφείλεις να ......................... την αλήθεια. •Αυτά που ισχυρίζεται δεν αποτελούν αυταπόδεικτη αλήθεια. Είναι απλές ......................... . •Είναι εγκεφαλικός τύπος και διακρίνεται για τον ......................... του. •Αντιμετωπίζει τα προβλήματά του με ......................... λογική, χωρίς ιδιαίτερους συναισθηματισμούς. •Η παιδεία δεν πρέπει να στηρίζεται στον πειθαναγκασμό και τη ......................... γιατί το ......................... αποτέλεσμα μιας τέτοιας διαπαιδαγώγησης είναι η δημιουργία ανελεύθερων και άβουλων ατόμων. •Τα δικτατορικά καθεστώτα χρησιμοποιούν ως ισχυρό μέσο πίεσης την προπαγάνδα, για να ......................... την κοινή γνώμη. •Είναι άνθρωπος ......................... που μηχανορραφεί ασύστολα και ......................... σε ......................... τα θύματά του. |