Ιστορία (Β΄ Λυκείου) - Βιβλίο Μαθητή (Εμπλουτισμένο)

3. Η Βυζαντινή πολιτισμική παράδοση στους
Βαλκανικούς λαούς και τη Ρωσία

Mε τον εκχριστιανισμό τους οι Βούλγαροι, οι Σέρβοι και οι Ρώσοι, κατά τον 9ο και 10ο αιώνα, γνώρισαν το βυζαντινό πολιτισμό και επηρεάστηκαν σημαντικά από αυτόν, Την περίοδο αυτή μεταφράστηκε στη σλαβική και τη βουλγαρική γλώσσα το μεγαλύτερο μέρος της βυζαντινής υμνογραφίας, καθώς και βυζαντινά νομικά κείμενα. Πάντως, όπως φαίνεται από τα ρωσικά ιστορικά κείμενα, τα Χρονικά, οι Ρώσοι

εμφανίζονται να έχουν ιδιαίτερη πολιτισμική ταυτότητα και να είναι αποστασιοποιημένοι από τα βυζαντινά πρότυπα.

Στο χώρο της τέχνης, Βούλγαροι, Σέρβοι και Ρώσοι επέδειξαν σχετικά νωρίς καλλιτεχνική ευαισθησία και αξιόλογες κατασκευαστικές ικανότητες. Στα έργα της τέχνης τους διασταυρώνονται η βυζαντινή παράδοση, η πολιτισμική

Ο Ενταφιασμός του Χριστού, Άγιος Παντελεήμων, Νέρεζι, 12ος αι. Η έκφραση του πάθους και της οδύνης αποτελεί καινοτομία της εποχής, όχι μόνο για τη βυζαντινή, αλλά και για την ευρωπαϊκή ζωγραφική" (Μ. Χατζηδάκης, I.E.Ε., Θ', σελ. 405).

Ο Ενταφιασμός του Χριστού, Άγιος Παντελεήμων, Νέρεζι, 12ος αι. «Η έκφραση του πάθους και της οδύνης αποτελεί καινοτομία της εποχής, όχι μόνο για τη βυζαντινή, αλλά και για την ευρωπαϊκή ζωγραφική» (Μ. Χατζηδάκης, I.E.Ε., Θ', σελ. 405).

Η Παναγία του Βλαδιμίρ, η πιο δημοφιλής ρωσική εικόνα και αριστούργημα της βυζαντινής ζωγραφικής, 12ος αι. (Μόσχα, Πινακοθήκη Τρετιάκοφ).

Η Παναγία του Βλαδιμίρ, η πιο δημοφιλής ρωσική εικόνα και αριστούργημα της βυζαντινής ζωγραφικής, 12ος αι. (Μόσχα, Πινακοθήκη Τρετιάκοφ).

Ο Ευαγγελισμός. Η μία πλευρά αμφυπρόσωπης βυζαντινής εικόνας, γύρω στα 1295, τέμπερα σε ξύλο, Αχρίδα, Εθνικό Μουσείο. (Η εικόνα προέρχεται από την Κωνσταντινούπολη).

Ο Ευαγγελισμός. Η μία πλευρά αμφυπρόσωπης βυζαντινής εικόνας, γύρω στα 1295, τέμπερα σε ξύλο, Αχρίδα, Εθνικό Μουσείο. (Η εικόνα προέρχεται από την Κωνσταντινούπολη).

Βυζάντιο και Ρωσία

Δεχόμενοι τη βυζαντινή Ορθοδοξία, οι Ρώσοι θεώρησαν ως δεδομένα τα δόγματα και τους κανόνες, αλλά έμαθαν επίσης από τους Έλληνες ότι τα δόγματα είναι δυνατόν να εκφραστούν σε λειτουργικό κάλλος, σε μουσική, σε πλαστικές τέχνες και σε πρότυπα ασκητικής συμπεριφοράς. Τις πλευρές αυτές του Χριστιανισμού τις αγάπησαν πάνω απ' όλα και τις ανέπτυξαν από πολύ νωρίς με το δικό τους εντόπιο τρόπο.

I. Μέγιερντορφ, Βυζάντιο και Ρωσία, σελ. 56.

Αντρέι Ρουμπλιόφ, Η Αγία Τριάδα, φορητή εικόνα, γύρω στα 1422-1427, Μόσχα, Πινακοθήκη Τρετιάκοφ. Το μόνο έργο που με βεβαιότητα ανήκει στον Ρουμπλιόφ. Ο ζωγράφος ταυτίζει την Αγία Τριάδα με το θέμα της φιλοξενίας τον Αβραάμ. Ο Ρουμπλιόφ έχει ήδη απομακρυνθεί από τη βυζαντινή τέχνη και κατακτήσει το προσωπικό του ύφος.

Αντρέι Ρουμπλιόφ, Η Αγία Τριάδα, φορητή εικόνα, γύρω στα 1422-1427, Μόσχα, Πινακοθήκη Τρετιάκοφ. Το μόνο έργο που με βεβαιότητα ανήκει στον Ρουμπλιόφ. Ο ζωγράφος ταυτίζει την Αγία Τριάδα με το θέμα της φιλοξενίας τον Αβραάμ. Ο Ρουμπλιόφ έχει ήδη απομακρυνθεί από τη βυζαντινή τέχνη και κατακτήσει το προσωπικό του ύφος.

Η Αγία Σοφία του Κιέβου, 1045-1050.

Η Αγία Σοφία του Κιέβου, 1045-1050.Εξωτερικός Σύνδεσμος

τους ιδιαιτερότητα, δυτικές επιδράσεις, όσον αφορά τους Σέρβους, και ανατολικές, όσον αφορά τους Ρώσους. Κατά τον 11ο αιώνα στη σερβική Αχρίδα κτίστηκαν εντυπωσιακοί ναοί με θαυμάσιες τοιχογραφίες, ενώ το σημαντικότερο ρωσικό μνημείο είναι η Αγία Σοφία του Κιέβου, που διακοσμήθηκε με ψηφιδωτά και τοιχογραφίες από βυζαντινούς καλλιτέχνες.

Ο σημαντικότερος από αυτούς ήταν ο Θεοφάνης ο Έλληνας, ο οποίος, όπως προαναφέρθηκε, ανέπτυξε κατά το 14ο αιώνα καλλιτεχνική δραστηριότητα στη Ρωσία, όπου πρόσφερε πολλά στη διαμόρφωση της ρωσικής ζωγραφικής και είχε μαθητή τον Αντρέι Ρουμπλιόφ, κορυφαίο ρώσο ζωγράφο.Εξωτερικός Σύνδεσμος

Ερωτήσεις

Ποια η επίδραση της βυζαντινής ζωγραφικής στην εξέλιξη της ρωσικής με βάση και το σχετικό παράθεμα;