Ρητορικά Κείμενα (Β΄ Λυκείου Ανθρωπιστικών Σπουδών) - Βιβλίο Μαθητή (Εμπλουτισμένο)

 

ΚείμενοΕικόνα

 

  
ΜΑΡΤΥΡΕΣ
  
    [18] Τῶν τοίνυν ἄλλων στρατειῶν καὶ φρουρῶν οὐδεμιᾶς ἀπελείφθην πώποτε, ἀλλὰ πάντα τὸν χρόνον διατετέλεκα μετὰ τῶν πρώτων μὲν τὰς ἐξόδους ποιούμενος, μετὰ τῶν τελευταίων δὲ ἀναχωρῶν. καίτοι χρὴ τοὺς φιλοτίμως καὶ κοσμίως πολιτευομένους ἐκ τῶν τοιούτων σκοπεῖν, ἀλλ᾽ οὐκ εἴ τις κομᾷ, διὰ τοῦτο μισεῖν· τὰ μὲν γὰρ τοιαῦτα ἐπιτηδεύματα οὔτε τοὺς ἰδιώτας οὔτε τὸ κοινὸν τῆς πόλεως βλάπτει, ἐκ δὲ τῶν κινδυνεύειν ἐθελόντων πρὸς τοὺς πολεμίους ἅπαντες ὑμεῖς ὠφελεῖσθε. [19] ὥστε οὐκ ἄξιον ἀπ᾽ ὄψεως, ὦ βουλή, οὔτε φιλεῖν οὔτε μισεῖν οὐδένα, ἀλλ᾽ ἐκ τῶν ἔργων σκοπεῖν· πολλοὶ μὲν γὰρ μικρὸν διαλεγόμενοι καὶ κοσμίως ἀμπεχόμενοι μεγάλων κακῶν αἴτιοι γεγόνασιν, ἕτεροι δὲ τῶν τοιούτων ἀμελοῦντες πολλὰ κἀγαθὰ ὑμᾶς εἰσιν εἰργασμένοι.
Το κριτήριο αξιολόγησης του πολίτη.
 

 

 

γλωσσικά σχόλιαΕικόνα

18 ἀπολείπομαί τινος παραμελώ, αφήνω κάτι, μένω πίσω από κάτι
  ποιοῦμαι ἐξόδους εκστρατεύω
  φιλοτίμως με φιλοτιμία, με φιλοδοξία
  κομάω, -ῶ τρέφω μακριά μαλλιά, περιποιούμαι, καλλωπίζω την κόμη μου
  ἐπιτήδευμα ασχολία, συνήθεια, επάγγελμα
  τὸ κοινὸν τῆς πόλεως οι αρχές της πόλεως, το δημόσιο
  ἐκ τῶν τοιούτων εμπρόθ. προσδ. της συμφωνίας
  μισεῖν τελικό απρμφ. υποκείμενο στο απρόσωπο χρή
  ἐκ τῶν ἐθελοντῶν εμπρόθ. προσδ. της προέλευσης
19 ἀπ΄ ὄψεως από την εξωτερική εμφάνιση (πρβλ. σε γνωρίζω από την όψη)
  ἀμπέχομαι (ἀμφί + ἔχω) ντύνομαι, καλύπτομαι, περιβάλλομαι
  μικρόν (με επιρρημ. σημασία) λίγο
  ἐργάζομαί τινά τι κάνω σε κάποιον κάτι

 

 

ερμηνευτικά σχόλιαΕικόνα

18 φρουρῶν πρόκειται για τη φύλαξη των φρουρίων της Αττικής και γενικά των οχυρών θέσεων.
  καίτοι χρή... ἐκ τῶν τοιούτων σκοπεῖν κατά τον ρήτορα η άψογη εκτέλεση των στρατιωτικών υποχρεώσεων από τον δοκιμαζόμενο πολίτη προεξοφλεί τη φιλοτιμία και κοσμιότητα στη διαχείριση των πολιτικών πραγμάτων.
  οὐκ εἴ τις κομᾷ, διὰ τοῦτο μισεῖν
Ε. Π. Παπανούτσος, Ο άνθρωπος και το φόρεμα		 ο Μαντίθεος και πολλοί αριστοκρατικοί νέοι της τάξεως των ιππέων έτρεφαν μακριά κόμη μιμούμενοι τους Λακεδαιμονίους. Αυτό όμως τους έκανε αντιπαθείς σε πολλούς δημοκρατικούς. Οι περισσότεροι ελεύθεροι Αθηναίοι της κλασικής περιόδου είχαν τα μαλλιά τους αρκετά κοντά, ήδη από την εφηβική ηλικία.
19 ὥστε οὐκ ἄξιον ἀπ᾽ ὄψεως... ἀλλ᾽ ἐκ τῶν ἔργων σκοπεῖν ο Μαντίθεος επισημαίνει ότι η ουσία της δοκιμασίας δεν είναι η εξωτερική εμφάνιση του δοκιμαζομένου, αλλά οι πράξεις του. Τα φαινόμενα συνήθως απατούν. Πολλοί πίσω από μια κόσμια εμφάνιση κρύβουν την κακότητα της ψυχής τους. Ενδιαφέρονται για το φαίνεσθαι και όχι για το εἶναι.

 

 

ΑσκήσειςΕικόνα

  1. Γιατί ο Μαντίθεος κάνει λόγο για την εξωτερική του εμφάνιση;
  2. Πιστεύετε ότι η εξωτερική εμφάνιση ενός ανθρώπου πρέπει να επηρεάζει την κρίση μας γι' αυτόν;
  3. διαλεγόμενοι, ἀμελοῦντες: α) να χαρακτηρισθούν συντακτικά οι μετοχές και να αναλυθούν· β) να γραφούν τα ομόρριζα της πρώτης μετοχής στη ν.ε. και να αντικατασταθεί η δεύτερη με το αντώνυμό της.
  4. Να αναγνωρίσετε συντακτικά τις γενικές του κειμένου.
  5. Να καλύψετε τα κενά με λέξεις του κειμένου.
    α. Οὐ πολλοῦ δέω χάριν ἔχειν, ...... ........... , τῷ κατηγόρῳ.
    β. Οἱ Πέρσαι τοῖς Ἕλλησι .......... .......... αἴτιοι γεγόνασι.
    γ. Ὁ δῆμος ................. τοὺς κοσμίως ........................
    δ. Πάντας χρὴ ἐκ τῶν ἔργων .....................
  6. ἀπ' ὄψεως, κἀγαθά: Να περιγράψετε το φθογγικό πάθος των λέξεων και να δημιουργήσετε ανάλογα πάθη στα ακόλουθα παραδείγματα.
    α. Οὐδείς μετὰ ὀργῆς ἀσφαλῶς βουλεύεται. β. Πρὸς τὴν ἀνάγκῃ πάντα τὰ ἄλλα ἐστὶ ἀσθενῆ.
    γ. Ἆρα οὐ δικαία γλῶσσα ἔχει κράτος μέγα; δ. Καὶ ἐγὼ πέμπω ὑμᾶς.

 

κωμικογράφημα
Κωμικογράφημα