Γενική θεώρηση του λόγου

1. Οι ρήτορες που συμβουλεύουν τη διεξαγωγή μιας πολεμικής επιχειρήσεως χρησιμοποιούν συνήθως τα εξής επιχειρήματα:
   α'. Ότι ο πόλεμος είναι δίκαιος και αμυντικός
   β'. Ότι μεγάλος είναι ο κίνδυνος, αν δεν επισπευσθεί
   γ'. Ότι ο αντίπαλος είναι κατώτερος
   δ'. Ότι η δύναμη της πόλεως του ρήτορα είναι ανώτερη
   ε'. Τα αγαθά που θα προκύψουν από την επιχείρηση
   ς'. Η προαιώνια έχθρα με τον αντίπαλο
   ζ'. Η διαβολή των φιλειρηνικών πολιτικών αντιπάλων.
   Ποια από τα επιχειρήματα αυτά χρησιμοποιεί ο Δημοσθένης και σε ποια σημεία του λόγου;
2. Αν το 351 π.Χ. παρακολουθούσατε και σεις ως Αθηναίοι πολίτες τη συνεδρίαση αυτή της Εκκλησίας του Δήμου, θα είχατε πεισθεί ή όχι από τα επιχειρήματα του Δημοσθένη; Να εξηγήσετε τους λόγους.
   
3. Μπορείτε να συντάξετε το σχέδιο ενός λόγου που θ' απαντούσε στον λόγο του Δημοσθένη; Για να διευκολυνθείτε μπορείτε ν' ακολουθήσετε τη διάρθρωση του λόγου του όπως εκτίθεται στην εισαγωγή.
4. Διαβάζοντας τον λόγον αυτόν σχηματίσατε την εντύπωση ότι ο Δημοσθένης είναι δημοκράτης, γιατί είναι πατριώτης ή πατριώτης, γιατί είναι δημοκράτης; Μήπως δεν μπορεί να τεθεί ένα τέτοιο δίλημμα;
   
5. Είναι ο Δημοσθένης φιλοπόλεμος πολιτικός;
6. Οι Αθηναίοι, όπως γνωρίζουμε, δεν ακολούθησαν τη συμβουλή του Δημοσθένη και η εκστρατεία στη Ρόδο δεν έγινε. Υπάρχουν ενδείξεις στο κείμενο πως ο Δημοσθένης γνώριζε από πριν ότι ο λόγος του δεν θα είχε το προσδοκώμενο αποτέλεσμα (βλ. σχετικό σχόλιο στην §34). Τον ίδιον απελπισμένον αγώνα διεξήγαγε μέχρι το τέλος της ζωής του κατά του Φιλίππου και των Μακεδόνων. Πώς εξηγείτε τη στάση αυτή; Είναι απλώς ισχυρογνωμοσύνη, δονκιχωτισμός ή πώς θα μπορούσε να δικαιωθεί υπό τις προϋποθέσεις αυτές ο αγώνας μιας ολόκληρης ζωής;
   
7. Με την τρομπέτα του ο Λούις Άρμστρονγκ συνόδεψε μια διασκευή λόγων του Γερμανού διανοούμενου Μάρτιν Νίμελερ που αφορούσαν την αδράνεια της «σιωπηλής πλειοψηφίας» την εποχή του Γ' Ράιχ:
   «Κάποτε ήρθανε και πιάσαν τους Εβραίους· εσιώπησα, γιατί δεν ήμουνα Εβραίος. Ύστερα πιάσαν τους επαναστάτες· δεν μίλησα γιατ' ήμουν φιλήσυχος πολίτης. Ήρθαν μετά και πήραν τους Χριστιανούς· πάλι δεν μίλησα· ποιος νοιάζεται για θρησκείες και άλλα τέτοια! Στο τέλος ήρθανε και πήρανε κι εμένα. Εσιώπησα, δεν φώναξα, έσκυψα το κεφάλι. Δεν ζήτησα βοήθεια, γιατί τότε που ήταν να κραυγάσω, να διαμαρτυρηθώ, να παλέψω, συνέχιζα αδιάφορος τη σκυφτή μου ζωή».
   Πού και για ποιο θέμα εκφράζει ο Δημοσθένης μια παρόμοια άποψη; Νομίζετε πως είναι αυτό ένα πολιτικό μήνυμα που μας αφορά σήμερα;
   

Η Ελλάς το 362 π.Χ. (Εκδοτ. Αθηνών)

Η Αρχαία Μεσσηνία το 369 π.Χ. (Εκδ. Αθηνών)