| ΚΡ. |
Παῦσαι, πρὶν ὀργῆς κἀμὲ μεστῶσαι λέγων,
μὴ ᾽φευρεθῇς ἄνους τε καὶ γέρων ἅμα
Λέγεις γὰρ οὐκ ἀνεκτά, δαίμονας λέγων
πρόνοιαν ἴσχειν τοῦδε τοῦ νεκροῦ πέρι.
Πότερον ὑπερτιμῶντες ὡς εὐεργέτην |
280 |
|
ἔκρυπτον αὐτόν, ὅστις ἀμφικίονας
ναοὺς πυρώσων ἦλθε κἀναθήματα
καὶ γῆν ἐκείνων καὶ νόμους διασκεδῶν;
ἢ τοὺς κακοὺς τιμῶντας εἰσορᾷς θεούς;
Οὐκ ἔστιν· ἀλλὰ ταῦτα καὶ πάλαι πόλεως |
285 |
|
ἄνδρες μόλις φέροντες ἐρρόθουν ἐμοί,
κρυφῇ κάρα σείοντες, οὐδ᾽ ὑπὸ ζυγῷ
λόφον δικαίως εἶχον, ὡς στέργειν ἐμέ.
Ἐκ τῶνδε τούτους ἐξεπίσταμαι καλῶς
παρηγμένους μισθοῖσιν εἰργάσθαι τάδε. |
290 |
|
Οὐδὲν γὰρ ἀνθρώποισιν οἷον ἄργυρος
κακὸν νόμισμ᾽ ἔβλαστε· τοῦτο καὶ πόλεις
πορθεῖ, τόδ᾽ ἄνδρας ἐξανίστησιν δόμων,
τόδ᾽ ἐκδιδάσκει καὶ παραλλάσσει φρένας
χρηστὰς πρὸς αἰσχρὰ πράγμαθ᾽ ἵστασθαι βροτῶν |
295 |
|
πανουργίας δ᾽ ἔδειξεν ἀνθρώποις ἔχειν
καὶ παντὸς ἔργου δυσσέβειαν εἰδέναι. |
300 |
| |
Ὅσοι δὲ μισθαρνοῦντες ἤνυσαν τάδε,
χρόνῳ ποτ᾽ ἐξέπραξαν ὡς δοῦναι δίκην.
Ἀλλ᾽, εἴπερ ἴσχει Ζεὺς ἔτ᾽ ἐξ ἐμοῦ σέβας, |
|
|
εὖ τοῦτ᾽ ἐπίστασ᾽, ὅρκιος δέ σοι λέγω,
εἰ μὴ τὸν αὐτόχειρα τοῦδε τοῦ τάφου
εὑρόντες ἐκφανεῖτ᾽ ἐς ὀφθαλμοὺς ἐμούς,
οὐχ ὑμὶν Ἅιδης μοῦνος ἀρκέσει, πρὶν ἂν
ζῶντες κρεμαστοὶ τήνδε δηλώσηθ᾽ ὕβριν, |
305 |
|
ἵν᾽ εἰδότες τὸ κέρδος ἔνθεν οἰστέον
τὸ λοιπὸν ἁρπάζητε καὶ μάθηθ᾽ ὅτι
οὐκ ἐξ ἅπαντος δεῖ τὸ κερδαίνειν φιλεῖν.
Ἐκ τῶν γὰρ αἰσχρῶν λημμάτων τοὺς πλείονας
ἀτωμένους ἴδοις ἂν ἢ σεσωσμένους. |
310 |
| ΦΥ. |
Εἰπεῖν δὲ δώσεις, ἢ στραφεὶς οὕτως ἴω; |
315 |
| ΚΡ. |
Οὐκ οἶσθα καὶ νῦν ὡς ἀνιαρῶς λέγεις; |
|
| ΦΥ. |
Ἐν τοῖσιν ὠσὶν ἢ ᾽πὶ τῇ ψυχῇ δάκνῃ; |
|
| ΚΡ. |
τί δὲ ῥυθμίζεις τὴν ἐμὴν λύπην ὅπου; |
|
| ΦΥ. |
Ὁ δρῶν σ᾽ ἀνιᾷ τὰς φρένας, τὰ δ᾽ ὦτ᾽ ἐγώ. |
|
| ΚΡ. |
Οἴμ᾽, ὡς λάλημα δῆλον ἐκπεφυκὸς εἶ. |
320 |
| ΦΥ. |
Οὔκουν τό γ᾽ ἔργον τοῦτο ποιήσας ποτέ. |
|
| ΚΡ. |
Καὶ ταῦτ᾽ ἐπ᾽ ἀργύρῳ γε τὴν ψυχὴν προδούς. |
|
| ΦΥ. |
Φεῦ·
ἦ δεινὸν ᾧ δοκεῖ γε καὶ ψευδῆ δοκεῖν. |
|
| ΚΡ. |
Κόμψευέ νυν τὴν δόξα· εἰ δὲ ταῦτα μὴ |
|
| |
φανεῖτέ μοι τοὺς δρῶντας, ἐξερεῖθ᾽ ὅτι
τὰ δειλὰ κέρδη πημονὰς ἐργάζεται. |
325 |
| ΦΥ. |
Ἀλλ᾽ εὑρεθείη μὲν μάλιστ᾽· ἐὰν δέ τοι
ληφθῇ τε καὶ μή, τοῦτο γὰρ τύχη κρινεῖ,
οὐκ ἔσθ᾽ ὅπως ὄψει σὺ δεῦρ᾽ ἐλθόντα με. |
|
| |
Καὶ νῦν γὰρ ἐκτὸς ἐλπίδος γνώμης τ᾽ ἐμῆς
σωθεὶς ὀφείλω τοῖς θεοῖς πολλὴν χάριν. |
330 |
| 280 |
παῦσαι (προστ. αορ. του
ρ. παύομαι) |
πάψε |
| |
πρίν.......μεστώσαι (= πρὶν
καὶ με μεστῶσαι ὀργῆς) |
προτού με γεμίσεις με θυμό |
| |
μεστόω -ῶ>μεστός |
γεμίζω |
| |
λέγων (τροπ. μτχ.) |
με τα λόγια σου |
| |
ἄνους (‹ἀ + νοῦς) |
άμυαλος, αστόχαστος |
|
καὶ γέρων ἅμα (= καίπερ
γέρων —ενν. ὤν—) |
αν και είσαι γέρος |
|
ἴσχω (ισχυρότερο του
ἔχω) πρόνοιαν |
προνοώ, έχω έγνοια |
|
τοῦδε τοῦ νεκροῦ πέρι |
γι' αυτόν τον νεκρό |
|
πότερον (ερωτ. αντων.) |
ποιο από τα δύο |
|
ἔκρυπτον (ενν. γῇ) |
έθαπταν |
|
ἀμφικίονες (ἀμφί + κίων) ναοὶ |
περίστυλοι ναοί |
|
πυρώσων = καύσων (τελ. μτχ.) |
να πυρπολήσει, να βάλει φωτιά |
|
ἀναθήματα |
αφιερώματα |
|
καὶ γῆν.......διασκεδῶν
(= καὶ γῆν —ενν.
διαφθερῶν— καὶ
νόμους διασκεδῶν) |
να ρημώσει τη γη και να καταλύσει τους νόμους |
|
ἤ εἰσορᾷς θεοὺς
τιμῶντας (κτγρμ. μτχ.)
τοὺς κακοὺς |
ή μήπως βλέπεις οι θεοί να τιμούν τους κακούς |
|
οὐκ ἔστιν |
δεν είναι δυνατό |
|
ταῦτα |
τη διαταγή μου |
|
καὶ πάλαι |
από την πρώτη στιγμή της βασιλείας μου |
|
μόλις φέροντες ταῦτα |
που με δυσκολία υπέφεραν τη διαταγή μου |
|
ροθέω -ῶ |
θορυβώ, μουρμουρίζω |
| 290 |
ἐρρόθουν ἐμοί |
σιγομουρμούριζαν εναντίον μου |
| |
κάρα σείοντες |
κουνώντας το κεφάλι |
| |
ὑπὸ ζυγῷ........εἶχον |
ούτε έβαζαν υπάκουα τον τράχηλο κάτω από τον ζυγό |
| |
ὡς........ἐμὲ (συμπερ. πρότ.) |
ώστε να πειθαρχήσουν σε μένα |
| |
ἐξεπίσταμαι καλῶς (πλέον.) |
γνωρίζω πολύ καλά |
| |
παράγομαι ἔκ τινος |
παρασύρομαι από κάποιον |
| |
μισθοῖσι (δοτ. μέσου) |
με χρήματα |
| |
εἰργάσθαι τάδε |
ότι έκαναν αυτά |
| |
οἷον ἄργυρος |
σαν το χρήμα |
| |
νόμισμα |
θεσμός, έθος |
| |
βλαστάνω (πρβλ. βλάστηση) |
φυτρώνω |
| |
πορθέω -ῶ (πρβλ. πορθητής) |
κυριεύω |
| |
ἐξανίστημι δόμων |
ξεσπιτώνω |
| |
ἐκδιδάσκω |
καθοδηγώ |
| |
παραλλάσσει φρένας
χρηστὰς βροτῶν |
διαστρέφει τις δίκαιες γνώμες των ανθρώπων |
| |
πρὸς αἰσχρὰ πράγματα
ἵστασθαι |
να στρέφονται σε αισχρές πράξεις |
| |
ἔδειξε (γνωμ. αόρ.) |
δείχνει |
| 300 |
πανουργίας ἔχειν |
να κάνουν πανουργίες |
| |
καὶ παντός....εἰδέναι
(= πᾶν ἔργον
δυσσεβὲς εἰδέναι) |
και κάθε ανόσιο έργο να γνωρίζουν |
| |
μισθαρνέω -ῶ (‹μισθός +
ἄρνυμαι) |
εργάζομαι με μισθό, πληρώνομαι |
| |
ἀνύω ή ἀνύτω |
φέρνω κάτι σε πέρας |
| |
ὅσοι.....τάδε |
όσοι όμως πληρώθηκαν και έκαναν αυτά |
| |
χρόνῳ ποτ' |
αργά ή γρήγορα |
| |
ἐξέπραξαν |
πέτυχαν, κατάφεραν |
| |
ὡς δοῦναι δίκην |
ώστε να τιμωρηθούν |
| |
εἴπερ Ζεύς.......σέβας; |
αν τιμώ και σέβομαι τον Δία |
| |
ὅρκιος (επιρρ. κατηγ.) |
με όρκο σου το λέω |
| |
ὁ, ἡ αὐτόχειρ |
ο αυτουργός, ο δράστης |
| |
εἰ μὴ εὐρόντες
(χρον. μτχ.) ἐκφανεῖτε |
αν δε βρείτε και παρουσιάσετε |
| |
Ἅιδης (σχ. συνεκδ.) |
ο θάνατος |
| |
οὐκ ἀρκέσει ὑμῖν (αντικ.) |
δε θα είναι αρκετός για σας |
| |
πρὶν ἄν ζῶντες......ὕβριν
(χρον. υποθ. πρότ.) |
πριν ζωντανοί στην κρεμάλα φανερώσετε αυτή την παρανομία |
| 310 |
εἰδότες (χρον. μτχ.) |
αφού μάθετε |
| |
ἔνθεν οἰστέον (ρημ. επίθ.)
τὸ κέρδος (ἐστίν) πλάγια ερώτ. |
από πού πρέπει να ζητάτε το κέρδος |
| |
τὸ λοιπὸν |
από δω και πέρα, στο εξής |
| |
ἐξ ἅπαντος |
από παντού |
| |
κερδαίνω |
κερδίζω |
| |
αἰσχρὰ λήμματα |
παράνομα κέρδη |
| |
ἴδοις ἄν (δυνητ. ευκτ.) |
μπορείς να δεις |
| |
ἀτωμένους ἢ σεσωσμένους
(κτγρμ. μτχ.) |
να καταστρέφονται παρά να έχουν σωθεί |
| |
δίδωμι εἰπεῖν |
επιτρέπω σε κάποιον να μιλήσει |
| |
ἴω (ἔρχομαι),
απορημ. υποτ. |
να φύγω |
| |
οὕτως |
χωρίς να πω τίποτε |
| |
καὶ νῦν ὡς (= ὡς καὶ νῦν) |
ότι και τώρα |
| |
ἀνιαρῶς (ἀνιαρὸς
‹ἀνιῶ ‹ἀνία) |
ενοχλητικά |
| |
δάκνομαι |
δαγκώνομαι, ερεθίζομαι, ενοχλούμαι |
| |
τί δὲ |
τι λοιπόν |
| |
τὴν ἐμὴν λύπην ὅπου
(πρόλ.) = ὅπου (ἐστὶ)
ἡ ἐμὴ λύπη |
πού είναι η λύπη μου, δηλ. αν έχει η λύπη εγκατασταθεί στ' αφτιά μου ή στη σκέψη μου |
| |
οἴμοι |
αλίμονο |
| 320 |
ὡς (επιφών.) λάλημα |
πόσο φλύαρος |
| |
ὡς δῆλον εἶ (= ὡς δῆλος εἶ) |
πόσο φαίνεσαι |
| |
ἐκπεφυκώς (ἐκφύομαι) |
ότι γεννήθηκες |
| |
οὔκουν...ποιήσας (εἰμὶ) ποτὲ |
σε καμιά περίπτωση δεν έχω κάνει αυτή την πράξη |
| |
καὶ ταῦτα |
και μάλιστα |
| |
προδίδωμι τὴν ψυχὴν
ἐπ' ἀργύρῳ (τελ. αίτιο) |
πουλώ την ψυχή μου για χρήματα |
| |
φεῦ (επιφών.) |
αλίμονο |
| |
ἦ (βεβαιωτ. μόριο) |
αλήθεια, βέβαια |
| |
δεινόν (ἐστι) δοκεῖν ψευδῆ |
είναι φοβερό να σχηματίζει εσφαλμένες αντιλήψεις |
| |
ᾦ δοκεῖ γε |
εκείνος που παίρνει αποφάσεις |
| |
κομψεύω |
κάνω κάτι κομψό, ευφυολογώ |
| |
κόμψευε τὴν δόξαν (αντικ.) |
κάνε τον έξυπνο με τη λέξη δόξα |
| |
ταῦτα τοὺς δρῶντας
(= τοὺς δρῶντας ταῦτα) |
τους δράστες αυτής της πράξης |
| |
εἰ δὲ μὴ φανεῖτέ μοι |
εάν δε μου αποκαλύψετε |
| |
ἐξερεῖθ(τε) (ἐξαγορεύω) |
θα διακηρύξετε, θα ομολογήσετε |
| |
τὰ δειλὰ κέρδη....ἐργάζεται |
τα ανέντιμα κέρδη φέρνουν συμφορές |
| |
ἀλλ' εὐρεθείη |
μακάρι να βρεθεί (ο δράστης) |
| |
μάλιστα |
και κάτι περισσότερο |
| |
οὐκ ἔσθ' ὅπως |
με κανένα τρόπο |
| |
σὺ ὄψει (μέλλ. του
ρ. ὁράω -ῶ) |
θα με δεις |
| |
ἐλθόντα δεῦρο
(κτγρμ. μτχ.) |
να ξανάρθω εδώ |
| 330 |
σῴζομαι ἐκτὸς ἐλπίδος
γνώμης τ' ἐμῆς |
σώζομαι χωρίς να το περιμένω και να το ελπίζω |
| |
χάρις (ἡ) |
η ευγνωμοσύνη |
14. Νικηφόρου Λύτρα, Η Αντιγόνη εμπρός στον νεκρό Πολυνείκη. 1865.
Ελαιογραφία. Εθνική Πινακοθήκη.
15. S.L.W. Norblin de la Gourdaine, Η Αντιγόνη συλλαμβάνεται, ενώ ρίχνει
χώμα στον νεκρό Πολυνείκη. 1825. Ελαιογραφία.
Παρίσι, Εθνική Σχολή Καλών Τεχνών.
