Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας (Α΄ Λυκείου) - Βιβλίο Μαθητή (Εμπλουτισμένο)

Άνθη ευλαβείας

Άνθη Ευλαβείας  Άνθη ευλαβείας [πηγή: Δημώδης Γραμματεία ΚΕΓ]  Άνθη Ευλαβείας [πηγή: Βικιπαίδεια]

Η ελληνική παροικία της Βενετίας ήταν από τα σημαντικότερα κέντρα του ελληνισμού της διασποράς στην περίοδο της τουρκοκρατίας. Στη Βενετία Έλληνες έμποροι, ναυτικοί, κληρικοί και διανοούμενοι ίδρυσαν Ελληνική Αδελφότητα το 1498. Το σωματείο αυτό έχτισε τον Ορθόδοξο ναό του Αγίου Γεωργίου των Ελλήνων και ανέπτυξε πλούσια δράση για την εθνική και πνευματική αφύπνιση του υπόδουλου ελληνισμού ιδρύοντας σχολεία στην Ανατολή και επιχορηγώντας εκδόσεις βιβλίων.

Στη Βενετία με κληροδότημα του Θωμά Φλαγγίνη ιδρύθηκε το 1665 η Φλαγγίνειος Σχολή (ή Φλαγγινιανό Ελληνομουσείο), όπου σπούδαζαν νέοι από τα Επτάνησα, την Κρήτη και την Κύπρο και διορίζονταν μετά την αποφοίτησή τους σε ανώτερες εκκλησιαστικές θέσεις στην Ανατολή.

Μαθητές της Φλαγγινείου Σχολής παρουσίασαν τα Άνθη Ευλαβείας, μια συλλογή στιχουργικών γυμνασμάτων στα ελληνικά, ιταλικά και λατινικά, που τυπώθηκε το 1708 στη Βενετία. Όλα τα ποιήματα της συλλογής είναι αφιερωμένα στη μετάσταση, την κοίμηση δηλαδή, της Θεοτόκου. Ανάμεσα τους υπάρχουν και τέσσερα σονέτα σε νεοελληνική γλώσσα. Το σονέτο του Φραγκίσκου Κολομπή που ακολουθεί είναι από τα καλύτερα της συλλογής.

Ιστορία της ορθόδοξης κοινότητας της Βενετίας (αγγλικά) [πηγή: Ελληνικό Ινστιτούτο Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Σπουδών Βενετίας]

Εις την Μετάστασιν της
ΠΑΝΑΓΝΟΥ

Σαν εις άρμα λαμπρόν, στα χρυσωμένα
των Αγγέλων φτερά, επέτα η θεία
μητέρα του Θεού, εις την οποίαν
ήτον όλα τα κάλλη μαζωμένα.
 
Τούτα βλέπουσ' η Γη με πικραμένα
μάτια, με στεναγμούς, είπε: Μαρία
που μ' αφήνεις εδώ στην ερημίαν,
ή πώς να ζήσω γω χωρίς εσένα.
 
Είναι πολεμικός νόμος να σέρνει
πίσω τ' ο νικητής τους νικημένους,
όταν θριαμβικήν δόξαν λαβαίνει.
 
Και με και τους υιούς μου υποκειμένους
έκαμες Μαριάμ, λοιπόν τυχαίνει
να μας σύρεις αυτού γλυκιά δεμένους.

 


νόμος: έθιμο, συνήθεια.
υποκείμενος: αιχμάλωτος, σκλάβος.
λοιπόν τυχαίνει: υπολείπεται, απομένει.
γλυκιά: (επίρρ.) γλυκά.

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ

  1. Η παράσταση της Θεοτόκου στο σονέτο του Κολομπή είναι διαφορετική από τις βυζαντινές απεικονίσεις της. Μπορείτε να βρείτε τη διαφορά;
  2. Ποιος είναι ο «νόμος» που αναφέρεται στην τρίτη στροφή και ποιοι τον καθιέρωσαν;
  3. Ποιες επιδράσεις παρατηρείτε στο περιεχόμενο του ποιήματος και πώς τις δικαιολογείτε; Να στηρίξετε την απάντησή σας στις δύο προηγούμενες απαντήσεις.
  4. Ξέρουμε ότι το κύριο νόημα του σονέτου υπάρχει στην τελευταία στροφή. Να επισημάνετε στο σονέτο του Φρ. Κολομπή: α) το κύριο νόημά του και β) τον εκφραστικό τρόπο με τον οποίο αποδίδεται.

Α. Στρατηγός, «Ότι ο θάνατος της Θεομήτορος εστάθη θεϊκή αγάπη»

Το εμβλημά των «Αβλαβών» (1708), αποφοίτων του Φλαγγινιανού Ελληνομουσείου της Βενετίας

Το έμβλημα των «Αβλαβών» (1708), αποφοίτων του
Φλαγγινιανού Ελληνομουσείου της Βενετίας