Ανθολόγιο Λογοτεχνικών Κειμένων (Ε΄ & ΣΤ΄ Δημοτικού) - Βιβλίο Μαθητή (Εμπλουτισμένο)

Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα

Η καλόγρια η τσιγγάνα

image262

Βουνά και σύγνεφα μακριά
σ' όλα τα γύρω σιγαλιά

Κάμποι και δέντρα μες στη ζέστη
και τα τοιχιά* μες στον ασβέστη

Σ' ένα αχερόχρωμο πανί*
κεντά η καλόγρια η μικρή

Άχου τι όμορφα κεντάει
το χεράκιτης πώς πάει

Βάνει πουλιά βάνει δεντρά
βάνει και τ' άστρα τα χρυσά

Βάνει στις τέσσερις τις κόχες
τέσσερις αγριομολόχες

Σ' ένα αχερόχρωμο πανί
κεντά η καλόγρια η μικρή

Μα κάθε τόσο αναστενάζει
και κάτι με το νου της βάζει

Λίγο το χέρι σταματά
μες στον αέρα και κοιτά

Στα μάτια της που ανοιγοκλειούν
δυο καβαλάρηδες περνούν

Κι ύστερα πάλι στο πανί
κεντά η καλόγρια η μικρή

Τι ποτάμια! Τι χορτάρια!
Τι λιοτρόπια*! Τι φεγγάρια!

Πλάσματα της αρεσιάς της*
της ονειροφαντασιάς της

μετάφραση: Οδυσσέας Ελύτης

image263

Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα, Η τσιγγάνα καλόγρια (Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα, Σχέδια, 1987)

*τα τοιχιά (το τοιχί): οι τοίχοι * αχερόχρωμο πανί: κιτρινωπό πανί, πανί που το χρώμα του είναι ίδιο με του άχυρου * λιοτρόπια (το λιοτρόπι): το ηλιοτρόπιο, δηλαδή το φυτό ήλιος, που μοιάζει με τεράστια μαργαρίτα * της αρεσιάς της (η αρεσιά): του γούστου της

Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής

image45Ερωτήσεις - Δραστηριότητες: 

  1. Ποια στοιχεία μάς δίνει ο ποιητής για το κέντημα της καλόγριας; Υπάρχει κάτι που να προκαλεί την προσοχή της; Πώς θα χαρακτηρίζατε την ψυχική της κατάσταση;
  2. Εσείς τι θα κεντούσατε ή τι θα ζωγραφίζατε σ' ένα πανί ή σ' ένα μαντίλι; Δοκιμάστε να σκιτσάρετε μερικά «πλάσματα» της δικής σας «ονειροφαντασιάς».
  3. Στο σχέδιο Η τσιγγάνα καλόγρια ο Λόρκα ζωγράφισε την ηρωίδα του ποιήματος. Ο ίδιος είπε για τα σχέδιά του: «Αισθάνομαι άνετα, χαρούμενος, παιδί, όταν τα φιλοτεχνώ». Παρατηρήστε το σχέδιο και δώστε στοιχεία για την ενδυμασία της καλόγριας, το χώρο στον οποίο βρίσκεται, και τα χρώματα που χρησιμοποιεί ο ποιητής.

image265

Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα  Φεδερίκο Γκαρθία Λόρκα [πηγή: Βικιπαίδεια]

(Federico Garcia Lorca, Ισπανία 1898-1936)

Έγραψε ποιήματα και θεατρικά έργα. Κατά τη διάρκεια της σύντομης ζωής του εκδήλωσε μεγάλο και πολύπλευρο ταλέντο στη λογοτεχνία, στη ζωγραφική και στη μουσική. Βρήκε βίαιο θάνατο, δολοφονημένος από τους Ισπανούς εθνικιστές, λίγο μετά το ξέσπασμα του εμφύλιου πολέμου στην Ισπανία. Στο έργο του επηρεάστηκε από τη λαϊκή παράδοση της πατρίδας του και τη μουσική των τσιγγάνων. Εμπνέεται από τη φύση και τον έρωτα, και προβληματίζεται από την ιδέα του θανάτου. Ποιητικά έργα του: Τσιγγάνικο Ρομανθέρο, Ποιητής στη Νέα Υόρκη κ.ά. Θεατρικά: Ο ματωμένος γάμος, Γιέρμα, Το σπίτι της Μπερνάρντα Άλμπα κ.ά.

image266