Κοινωνική και Πολιτική Αγωγή Στ' Δημοτικού - Βιβλίο Μαθητή

Κεφάλαιο 5ο: Το ελληνικό Σύνταγμα

Το ελληνικό Σύνταγμα

Ο συνταγματάρχης Καλλέργης μπροστά της 3ης Σεπτεμβρίου (λιθογραφία) στα ανάκτορα

Εικόνα «Τη νύχτα της 3ης Σεπτεμβρίου 1843 πλήθος λαού, καθώς και επαναστατημένες μονάδες του τακτικού στρατού, συγκεντρώθηκαν μπροστά στα ανάκτορα, ζητώντας από το βασιλιά Όθωνα να παραχωρήσει Σύνταγμα. Δηλαδή, γραπτούς νόμους που να καθορίζουν τη μορφή του πολιτεύματος, την οργάνωση και λειτουργία του κράτους και τη σχέση του κράτους με τους πολίτες».

Ιστορία του ελληνικού έθνους, τόμος ΙΓ΄, Εκδοτική Αθηνών, Αθήνα 1978, σσ. 91-92

«Δεν ήθελα χρήματα και βιο, ήθελα σύνταμα δια την πατρίδα μου να κυβερνηθεί με νόμους και όχι με το έτζι θέλω».
Μακρυγιάννη απομνημονεύματα, (εισ., σχόλια), Σπ. Ι. Ασδραχά, εκδ. Α. Καραβία, Αθήνα 1977, σ. 320
Εικόνα Εικόνα Συζητάμε και γράφουμε τους λόγους, για τους οποίους ο στρατηγός Μακρυγιάννης ήθελε Σύνταγμα. Πώς σχετίζεται το Σύνταγμα με την αγάπη του για την Πατρίδα;
Εικόνα Γνωρίζετε κάποιο άλλο ευρωπαϊκό κράτος όπου ο λαός αγωνίστηκε για την απόκτηση Συντάγματος;

2η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ
Το άτομο και η πολιτεία

ΕΝΟΤΗΤΑ Α': Κράτος και πολίτευμα

Εικόνα Το Σύνταγμα είναι ο ανώτερος νόμος του κράτους, στον οποίο πρέπει να στηρίζονται όλοι οι νόμοι της πολιτείας. Το Ελληνικό Σύνταγμα αποτελείται από 120 άρθρα και:
ΕικόναΚαθορίζει τη μορφή του πολιτεύματος και τις πρωταρχικές υποχρεώσεις της πολιτείας, όπως ο σεβασμός και η προστασία της αξίας του ανθρώπου, η επιδίωξη ειρήνης, δικαιοσύνης και ανάπτυξης φιλικών σχέσεων με άλλα κράτη και λαούς.
ΕικόναΡυθμίζει την οργάνωση και τις λειτουργίες της πολιτείας.
ΕικόναΚατοχυρώνει τα ατομικά, κοινωνικά και πολιτικά δικαιώματα των πολιτών και καθορίζει τις υποχρεώσεις τους.
Οι νόμοι που ψηφίζονται από τη Βουλή πρέπει να είναι σύμφωνοι με το Σύνταγμα, ώστε να μη θεωρούνται αντισυνταγματικοί.

  ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ  

Διαβάζουμε δύο παραγράφους από το τελευταίο άρθρο του Συντάγματος

Άρθρο 120

2. Ο σεβασμός στο Σύνταγμα και τους νόμους και η αφοσίωση στην Πατρίδα και τη Δημοκρατία συνιστούν θεμελιώδη υποχρέωση όλων των Ελλήνων.
4. H τήρηση του Συντάγματος επαφίεται στον πατριωτισμό των Eλλήνων, που δικαιούνται και υποχρεούνται να αντιστέκονται με κάθε μέσο εναντίον οποιουδήποτε επιχειρεί να το καταλύσει με τη βία.
ΕικόναΧωριζόμαστε σε δυο ομάδες και η κάθε μια αναλαμβάνει να γράψει σύντομα τη σημασία των παραπάνω παραγράφων του Συντάγματος.
ΕικόναΚάθε ομάδα ανακοινώνει στην τάξη ό,τι έγραψε.

  ΜΕ ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ  
Το Σύνταγμα της χώρας μας ορίζει τη μορφή του πολιτεύματος, την οργάνωση και τις λειτουργίες της Πολιτείας, τα ατομικά, κοινωνικά και πολιτικά δικαιώματα των πολιτών. Στο Σύνταγμα στηρίζονται όλοι οι νόμοι του κράτους.
Ανακεφαλαίωση

Κάθε κράτος ορίζεται από το έδαφος που καταλαμβάνει, τον λαό που ζει σε αυτό και τον τρόπο με τον οποίο ασκείται η εξουσία. Ο τρόπος με τον οποίο οργανώνεται και ασκείται η εξουσία ενός κράτους ονομάζεται πολίτευμα. Οι πιο γνωστές μορφές πολιτευμάτων είναι η μοναρχία, η ολιγαρχία και η δημοκρατία. Σήμερα τα περισσότερα κράτη έχουν δημοκρατικό πολίτευμα.
Το πολίτευμα της Ελλάδας είναι η Προεδρευόμενη Κοινοβουλευτική Δημοκρατία και αρχηγός του κράτους είναι ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας.
Στα δημοκρατικά κράτη η κρατική εξουσία ασκείται με τρεις διαφορετικές λειτουργίες: τη νομοθετική (Βουλή και Πρόεδρος της Δημοκρατίας), την εκτελεστική (Κυβέρνηση και Πρόεδρος της Δημοκρατίας) και τη δικαστική (δικαστήρια).
Κάθε σύγχρονο δημοκρατικό κράτος έχει το δικό του Σύνταγμα. Το Σύνταγμα είναι ο ανώτερος νόμος του κράτους, ο οποίος καθορίζει το πολίτευμα της χώρας, ρυθμίζει την οργάνωση και τις λειτουργίες της πολιτείας, κατοχυρώνει τα δικαιώματα των πολιτών και καθορίζει τις βασικές τους υποχρεώσεις.