Κοινωνική και Πολιτική Αγωγή Ε΄ Δημοτικού - Βιβλίο Μαθητή

Κεφάλαιο 3

Η ελληνική πολιτεία προστατεύει τα δικαιώματά μας


Στην Ελλάδα, όπως και σε άλλες χώρες, τα δικαιώματα του ατόμου προστατεύονται από το Σύνταγμα και τους νόμους.
Τα δικαιώματα αυτά διακρίνονται σε ατομικά, κοινωνικά, πολιτικά και αφορούν τους Έλληνες πολίτες. Τα δικαιώματα των αλλοδαπών προστατεύονται από τις διεθνείς συμβάσεις, αλλά και από άρθρα του Συντάγματος, όπως για παράδειγμα το Άρθρο 5 που απαγορεύει να γίνονται διακρίσεις, οι οποίες στηρίζονται σε φυλετικά, γλωσσικά ή θρησκευτικά κριτήρια.

Ατομικά Δικαιώματα
είναι αυτά που εξασφαλίζουν την ελεύθερη ανάπτυξη της προσωπικότητας κάθε ατόμου, όπως:

  • Η προσωπική ελευθερία
  • Η προσωπική ασφάλεια
  • Το άσυλο κατοικίας
  • Η ισότητα
  • Η θρησκευτική ελευθερία
  • Η ατομική ιδιοκτησία
  • Η ελευθερία του τύπου
 

Κοινωνικά Δικαιώματα
είναι οι παροχές που είναι υποχρεωμένη η πολιτεία να εξασφαλίζει στους πολίτες, έτσι ώστε όλοι να απολαμβάνουν τα στοιχειώδη αγαθά, όπως:

  • Δικαίωμα για εκπαίδευση
  • Δικαίωμα για εργασία
  • Προστασία της μητρότητας, της υγείας, του περιβάλλοντος
  • Δικαίωμα για κοινωνική ασφάλιση, για κατοικία
 

Πολιτικά Δικαιώματα
είναι αυτά που εξασφαλίζουν τη συμμετοχή του πολίτη στην άσκηση της κρατικής εξουσίας, όπως:

  • Να εκλέγει τους αντιπροσώπους του (βουλή, δήμο, ευρωβουλή, νομαρχία)
  • Να εκλέγεται σε αυτά τα όργανα
  • Να ιδρύει και να συμμετέχει σε πολιτικά κόμματα
  • Να διορίζεται σε δημόσιες υπηρεσίες
  • Να είναι ένορκος στα δικαστήρια

Να επιλέξετε ένα δικαίωμα ατομικό, ένα κοινωνικό και ένα πολιτικό. Να γράψετε ποια είναι η υποχρέωση για τον πολίτη και για το κράτος, σύμφωνα με το παράδειγμα:


Δικαίωμα Υποχρέωση
  Ατομική Κρατική
Ισότητα Να μην αποκλείω κανέναν από την εργασία Όλοι είμαστε ίσοι απέναντι στους νόμους
     
     
     

Εικόνα

Εικόνα

Εικόνα

Ο Συνήγορος του Πολίτη, σε συνεργασία με ειδικούς επιστήμονες, ερεύνησε την κατάσταση των πεζοδρομίων της πόλης μας. Από την έρευνα που έκανε διαπίστωσε την κακή κατάσταση των πεζοδρομίων και ότι εμποδίζεται η ελεύθερη πρόσβαση των πεζών στα πεζοδρόμια.
Έτσι, λοιπόν, κάλεσε τον Δήμο, την τροχαία και το αρμόδιο υπουργείο (ΠΕΧΩΔΕ):

  • να φροντίσουν για τη συντήρηση και την επισκευή των πεζοδρομίων,
  • να κατασκευάσουν ράμπες στα πεζοδρόμια, όπου δεν υπάρχουν,
  • να ενημερώσουν και να κινήσουν το ενδιαφέρον των πολιτών για τα προβλήματα που δημιουργούνται σε βάρος των πεζών, εξαιτίας της παράνομης στάθμευσης των αυτοκινήτων,
  • να γίνονται συχνοί έλεγχοι και να επιβάλλονται οι ανάλογες ποινές για τα αυτοκίνητα που σταθμεύουν πάνω στα πεζοδρόμια.

Κάθε υπηρεσία στον τομέα της Διοίκησης, δεσμεύτηκε να ακολουθήσει τις προτάσεις του Συνήγορου του Πολίτη και να βελτιώσει την ποιότητα της ζωής των πολιτών.


επίσκεψη στην τάξη

εικόνα εικόνα

Τα παιδιά ρωτούν... Ο Συνήγορος του Παιδιού απαντά...
Πώς μαθαίνει ο Συνήγορος του Παιδιού ότι παραβιάζονται τα δικαιώματά μας; Εξετάζω καταγγελίες παιδιών και ενηλίκων για παραβιάσεις δικαιωμάτων του παιδιού.
Επισκέπτομαι σχολεία και ιδρύματα, συναντώ τα παιδιά και ακούω τις απόψεις τους. Επικοινωνώ με εκπαιδευτικούς και άλλους επαγγελματίες που ασχολούνται με τα παιδιά. Σε ορισμένες περιπτώσεις, όταν το κρίνω απαραίτητο, επεμβαίνω χωρίς να το ζητήσουν οι πολίτες.
Και όταν διαπιστώνει ο Συνήγορος ότι παραβιάζονται τα δικαιώματα του παιδιού τι κάνει; Προτείνω προς τη διοίκηση και τα αρμόδιαυπουργεία μέτρα για την προστασία των δικαιωμάτων του παιδιού.

1. Να δώσετε απαντήσεις στις ερωτήσεις του Συνήγορου του Παιδιού:


Ο Συνήγορος του Παιδιού ρωτά... Τα παιδιά απαντούν...
Ποια δικαιώματά σας γνωρίζετε;



 
Τι κάνετε όταν αυτά παραβιάζονται;


 

Εικόνα


Το τηλεοπτικό αυτό μήνυμα εγκρίθηκε από το Εθνικό Συμβούλιο Ραδιοτηλεόρασης και προβάλλεται από τους τηλεοπτικούς σταθμούς της χώρας.

Σύμφωνα με το Σύνταγμα της Ελλάδας, το Εθνικό Συμβούλιο Ραδιοτηλεόρασης, (Ε.Σ.Ρ.), μια άλλη Ανεξάρτητη Αρχή, έχει στόχο να ελέγχει τη λειτουργία του ραδιοφώνου και της τηλεόρασης σύμφωνα με τους νόμους. Επίσης, προστατεύει τα παιδιά και τους νέους ως προς το περιεχόμενο των προγραμμάτων αυτών των μέσων ενημέρωσης, στέλνοντας τις κατάλληλες οδηγίες.

2. Αφού διαβάσετε ένα μικρό απόσπασμα από μια οδηγία του Ε.Σ.Ρ. προς τους ραδιοτηλεοπτικούς σταθμούς να απαντήσετε στις ερωτήσεις:


  • Απαγορεύεται στους τηλεοπτικούς σταθμούς η μετάδοση διαφημίσεων παιδικών παιχνιδιών από τις 7.00 μ.μ. έως τις 10.00 μ.μ..
  • Απαγορεύεται η διαφήμιση πολεμικών παιχνιδιών.
  • Η ραδιοτηλεοπτική διαφήμιση δεν πρέπει να προκαλεί κίνδυνο ηθικής ή σωματικής βλάβης στους ανηλίκους.

  • Για ποιο λόγο πιστεύετε ότι έστειλε το Ε.Σ.Ρ. αυτή την οδηγία;
  • Ποια δικαιώματα των παιδιών προστατεύει;
  • Γιατί το Ε.Σ.Ρ. ενδιαφέρεται ιδιαίτερα για τα παιδιά;


Μάθαμε ότι...

Μερικές φορές η Διοίκηση, δηλαδή τα υπουργεία, οι δήμοι και οι κοινότητες, οι οργανισμοί κοινής ωφέλειας, όπως η Δ.Ε.Η. και η Ε.Υ.Δ.Α.Π., μπορεί με τις ενέργειές τους να θίγουν τα δικαιώματα των πολιτών.

Για να προστατευθούν λοιπόν οι πολίτες και τα δικαιώματά τους, η πολιτεία δημιούργησε με νόμους τις ανεξάρτητες αρχές.

Σε αυτές τις αρχές μπορούν να απευθυνθούν όλοι. Σε ορισμένες περιπτώσεις οι ανεξάρτητες αρχές επεμβαίνουν από μόνες τους, για να προστατεύσουν τους πολίτες.