Γραμματική Ε΄ και ΣΤ΄ Δημοτικού

ΣΤ. Ελλειπτικά, απρόσωπα & ανώμαλα ρήματα

Ελλειπτικά ρήματα

eikonaE10_52

Μερικά ρήματα δε σχηματίζουν όλους τους τύπους. Συνήθως,
τους λείπουν οι συνοπτικοί τύποι. Αυτά είναι τα:

ανήκω, είμαι, οφείλω, περιμένω, τρέμω, χρωστώ, ξέρω, μάχομαι,
έχω, ευθύνομαι κ.ά.

 

Απρόσωπα ρήματα

Έχουν μόνο Γ' πρόσωπο ενικού και υποκείμενό τους δεν είναι κάποιο πρόσωπο, ζώο, πράγ-
μα κτλ. (Ονοματική Φράση) αλλά μια ολόκληρη πρόταση:

πρέπει
πρόκειται

[να ψήσουμε τις πατάτες σε σιγανή φωτιά]
[να πάω διακοπές τον Αύγουστο]

 

Μερικά προσωπικά ρήματα χρησιμοποιούνται ως απρόσωπα όταν δηλώνουν καιρικά ή φυσικά
φαινόμενα. Στην περίπτωση αυτή δεν έχουν υποκείμενο:

βρέχει, νυχτώνει, χιονίζει, φέγγει, χαράζει, χειμωνιάζει, βροντάει, φυσάει

 

Ανώμαλα ρήματα

Το ρήμα είμαι κλίνεται ως εξής:

To ρήμα είμαι
Οριστική Υποτακτική
Ενεστώτας Παρατατικός Μέλλοντας    
είμαι
είσαι
είναι
είμαστε
είστε/είσαστε
είναι
ήμουν(α)
ήσουν(α)
ήταν(ε)
ήμαστε/ήμασταν
ήσαστε/ήσασταν
ήταν(ε)
θα είμαι
θα είσαι
θα είναι
θα είμαστε
θα είστε/είσαστε
θα είναι
να είμαι
να είσαι
να είναι
να είμαστε
να είστε/είσαστε
να είναι
να ήμουν(α)
να ήσουν(α)
να ήταν(ε)
να ήμαστε/ήμασταν
να ήσαστε/ήσασταν
να ήταν(ε)

Ορισμένα ρήματα σχηματίζονται με τρόπο που δεν μπορούμε να προβλέψουμε. Για τα ρήμα-
τα αυτά βλέπω τον πίνακα ανώμαλων ρημάτων στο παράρτημα του βιβλίου μου.

 

 


eikonaE09_22

Τι θα θυμάμαι για... τα ρήματα

  1. Τα ρήματα έχουν πρόσωπο, αριθμό, χρονική βαθμίδα, ποι-
    όν ενεργείας, χρόνο
    και φωνή.
  2. Τα ρήματα μπορεί να είναι μεταβατικά, αμετάβατα ή συν-  
    δετικά
    .
  3. Το έχω λέγεται βοηθητικό ρήμα γιατί μας βοηθάει να σχη- 
    ματίσουμε τους συντελεσμένους χρόνους.
  4. Ανάλογα με τον τρόπο κλίσης τους, τα ρήματα χωρίζονται
    σε δύο συζυγίες (Α' και Β' συζυγία).

Τι να θυμάμαι όταν γράφω

eikonaE10_53
  • -είστε, -ήστε, -ίστε
    Tο B' πληθυντικό πρόσωπο του ενεστώτα παθητικής φωνής των
    ρημάτων B' συζυγίας – Tάξης 2 γράφεται με ει (θεωρείστε).
    Tο B' πληθυντικό πρόσωπο συνοπτικής προστακτικής ενεργητικής
    φωνής των ρημάτων B' συζυγίας – Tάξης 1 γράφεται με η
    (αγαπήστε).
    Tο B' πληθυντικό πρόσωπο συνοπτικής προστακτικής ενεργητικής
    φωνής των ρημάτων Α' συζυγίας – Tάξης 4 (σε -ίζω) γράφεται με
    ι
    (δροσίστε).
  • άγω, βάλλω
    Tα ρήματα που έχουν ως βάση το αρχαίο ρήμα άγω σχηματίζουν
    τους εξακολουθητικούς – επαναλαμβανόμενους τύπους από το
    θέμα αγ- και τους συνοπτικούς – στιγμιαίους τύπους από το θέμα
    αγαγ-
    .
    Tα ρήματα που έχουν ως βάση το αρχαίο ρήμα βάλλω σχηματί-
    ζουν τους εξακολουθητικούς – επαναλαμβανόμενους τύπους από
    το θέμα βαλλ- και τους συνοπτικούς – στιγμιαίους τύπους από το
    θέμα βαλ-.