Γραμματική Ε΄ και ΣΤ΄ Δημοτικού

Δ. Ανώμαλα ουσιαστικά

eikonaE06_58
Να και μερικά παράξενα ουσιαστικά...

α) Άκλιτα

Αυτά δεν αλλάζουν ποτέ! Διατηρούν σε όλες
τις πτώσεις την ίδια κατάληξη. Πρόκειται κυρίως
για λέξεις που προέρχονται από άλλες γλώσσες.

το Κιλκίς
η πλαζ, η σταρ, το ρεκόρ,
το καλοριφέρ, το μετρό,
το ραντεβού κ.ά.

β) Διπλόκλιτα – Ουσιαστικά με αλλαγή
γένους στον πληθυντικό
Αυτά αλλάζουν γένος στον πληθυντικό
αριθμό ακολουθώντας έτσι δυο κλίσεις.

ο βράχος → οι βράχοι και τα βράχια          
ο δεσμός → οι δεσμοί και τα δεσμά 
ο καπνός → οι καπνοί και τα καπνά
ο λαιμός → οι λαιμοί και τα λαιμά
ο λόγος → οι λόγοι και τα λόγια
ο πλούτος → τα πλούτη
ο χρόνος → οι χρόνοι και τα χρόνια
η νιότη → τα νιάτα κ.ά.

Τύποι από τα αρχαία ελληνικά
Ορισμένοι τύποι της αρχαίας ελληνικής διατηρούνται και σήμερα σε μερικές στερεότυπες
εκφράσεις:

Δόξα τω Θεώ, είμαι καλά.
Η εν λόγω κυρία είναι πασίγνωστη για τη φλυαρία της.
Είναι υφυπουργός παρά τω πρωθυπουργώ.
Αυτό έγινε εν απουσία μου και, εν συνεχεία, εξακολούθησε η ίδια κατάσταση.
Πρέπει να έρθεις πάση θυσία. Εν ανάγκη φέρε και την πεθερά σου.
Μου είπε επί λέξει: «Κόψε το λαιμό σου».
Αυτό δεν έγινε εν γνώσει μου.
Εν πάση περιπτώσει, φέρε μου ό,τι βρεις.
Εντάξει, θα πάω.
Εντέλει φτάσαμε στον προορισμό μας.
Πράγματι, περάσαμε απίθανα.

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 21
Αντιγράφω στο τετράδιό μου τις παρακάτω προτάσεις και συμπλη-
ρώνω τα κενά με την κατάλληλη έκφραση:
εν λόγω, εν ανάγκη, δόξα τω Θεώ, επί λέξει, εν συνεχεία

Α. Ο υπουργός εξέθεσε τις απόψεις του και ___________ απάντησε στις ερωτήσεις των δημοσιογράφων.
Β. Θα προσπαθήσουμε να χτίσουμε την καλύβα μόνοι μας και ελπίζω να τα καταφέρουμε.
________ φωνάζουμε και τον πατέρα του Νίκου, που ξέρει από μαστορέματα.
Γ. Αφού έπεσε από τον πρώτο όροφο και δεν έπαθε τίποτα, πάλι _______ να λες.
Δ. Εγώ προσπάθησα να τον μεταπείσω κι εκείνος μου είπε _________ «Άσε με ήσυχο,
δε με ενδιαφέρουν αυτά!» Άκου θράσος!
Ε. Προσπαθήσαμε να επικοινωνήσουμε με την _________ κυρία, αλλά δεν τα
καταφέραμε.