Κεφάλαιο 44: Κύπρος: Το φυσικό περιβάλλον

Δ΄ Ενότητα Ελληνισμός εκτός συνόρων
Eικόνα 44 α. Η Μονή του Σινά Eικόνα 44 γ. Αγία Σοφία, Κωνσταντινούπολη	Eικόνα 44 β. Αμάσεια

Στην ενότητα αυτή θα μάθετε για:
εικόνα

το φυσικό περιβάλλον και τους κατοίκους της Κύπρου
εικόνα

τον Ελληνισμό της Διασποράς
εικόνα

τις ελληνικές εστίες της αρχαιότητας

Kεφάλαιο 44ο

Κύπρος: το φυσικό περιβάλλον

για τη γεωγραφική θέση και τα κυριότερα
γεωμορφολογικά στοιχεία της Κύπρου

Εικόνα 44.1: Χάρτης παραμεσόγειων χωρών

Παρατηρήστε τον παραπάνω χάρτη και προσδιορίστε τη θέση της Κύπρου ως προς την Ελλάδα. Μπορεί να θεωρηθεί η θέση της τόπος συνάντησης λαών από διαφορετικές ηπείρους; Σε ποιες ηπείρους είναι κοντά η Κύπρος;

Η Κύπρος βρίσκεται στην Ανατολική Μεσόγειο και είναι το τρίτο μεγαλύτερο νησί της μετά τη Σικελία και τη Σαρδηνία.

Το μεγαλύτερο μέρος του εδάφους της Κύπρου είναι ορεινό. Νοτιοδυτικά υψώνεται η οροσειρά Τρόοδος με ψηλότερο βουνό τον Κυπριακό Όλυμπο. Βορειοανατολικά υψώνεται η οροσειρά του Πενταδάκτυλου. Ανάμεσα στις δύο αυτές οροσειρές εκτείνεται η πεδιάδα της Μεσαορίας (Μεσαριάς). Yπάρχουν και άλλες μικρές πεδιάδες και εύφορες κοιλάδες στο νησί.

Παρατηρήστε το χάρτη της εικόνας 44.2 και βρείτε μεταξύ ποιων κόλπων εκτείνεται η πεδιάδα της Μεσαορίας.

Kεφάλαιο 44ο

Εικόνα 44.2: Γεωμορφολογικός χάρτης της Κύπρου

Ο οριζόντιος διαμελισμός της Κύπρου αποτελείται από πολλούς κόλπους, μία μεγάλη χερσόνησο και πολλές άλλες μικρές. Εντοπίστε τα στοιχεία αυτά στο χάρτη. Δείξτε και τις δύο μεγάλες οροσειρές της.

Το ποτάμιο σύστημα της Κύπρου αποτελείται από πολλά μικρά ποτάμια, τα περισσότερα από τα οποία έχουν τις πηγές τους στην οροσειρά του Τροόδους. Κατά μήκος των ποταμών οι Κύπριοι έχουν κατασκευάσει μικρά φράγματα και τεχνητές λίμνες, για να χρησιμοποιούν το νερό για ύδρευση και άρδευση.

Εντοπίστε τα ποτάμια της Κύπρου στο χάρτη της εικόνας 44.2 και βρείτε ποια από αυτά εκβάλλουν στον κόλπο της Μόρφου, της Αμμοχώστου και της Λεμεσού.

Το κλίμα της Κύπρου είναι μεσογειακό με θερμό, ξηρό καλοκαίρι και ήπιο χειμώνα.

Οι στίχοι του ποιητή Μαλένη παρουσιάζουν
και μερικά στοιχεία που χαρακτηρίζουν
το κλίμα της Κύπρου. Ας βρούμε τα στοιχεία
αυτά, για να συμπληρώσουμε τα
χαρακτηριστικά του κυπριακού κλίματος.

Γη του ξεραμένου λιβαδιού,
Γη της πικραμένης Παναγιάς,
Γη του λίβα, τ’ άδικου χαμού,
τ’ άγριου καιρού των Ηφαιστείων,
χρυσοπράσινο φύλλο ριγμένο στο Πέλαγος

Kεφάλαιο 44ο

Το κλίμα της Κύπρου ευνοεί την ανάπτυξη του κυπριακού δάσους, που είναι το σπουδαιότερο μέρος της χλωρίδας του νησιού. Τα δάση επιδρούν ευεργετικά στο έδαφος, ενισχύουν την οικονομική ανάπτυξη του τόπου και συμβάλλουν στην ψυχαγωγία των κατοίκων. Τα δέντρα που αναπτύσσονται είναι το άγριο πεύκο, ο κυπριακός κέδρος (ενδημικό είδος), ο πλάτανος, η λεύκα, ο ασπάλαθος, το κυπαρίσσι, η αγριοκουμαριά, η λυγαριά κ.ά.

Στα κυπριακά δάση και ιδιαίτερα στο δάσος της Πάφου ζει το αγρινό ή μουφλόν, χαρακτηριστικό είδος της κυπριακής πανίδας. Είναι ένα ενδημικό είδος αγριοπρόβατου, που προστατεύεται αυστηρά από το Τμήμα Δασών της Κυβέρνησης της Κύπρου.

Εικόνα 44.3: Το αγρινό της Κύπρου

Oμαδική δραστηριότητα (προαιρετική)

Χωρισμένοι σε δύο ομάδες ας συγκεντρώσουμε περισσότερες πληροφορίες για την πλούσια χλωρίδα και την πολύ ενδιαφέρουσα πανίδα της Κύπρου. (Μη ξεχάσουμε το Αγρινό ή Μουφλόν).

Aν θέλεις, διάβασε κι αυτό...

Κερύνεια, πόλη αγαπημένη…

Το θέαμα είναι μοναδικό. Ένας ζωγραφικός πίνακας ανεπανάληπτης τέχνης απλώνεται μπροστά στα μάτια μας. Όλα λούζονται στο φως του μαγιάτικου ήλιου. Η γαλάζια θάλασσα, τα δαντελωτά ακρογιάλια της Λάμπουσας και της Γλυκιώτισσας, οι καταπράσινοι κάμποι με τις ελιές, τις χαρουπιές και τις λεμονιές, οι βουνοπλαγιές με τα αγριολούλουδα, όλα ένα αρμονικό σύνολο χρωμάτων και σχημάτων. Και στο βάθος όνειρο γλυκύτατο, ξαπλωμένη ήρεμα στ’ ακρογιάλι, η αιθέρια λεπτοκαμωμένη πόλη του Πράξανδρου μας περιμένει…

Επιτροπή Δασκάλων Λεμεσού
«Δεν ξεχνώ και αγωνίζομαι», σ. 193-194