BIBΛIOΓPAΦIKO ΣHMEIΩMA

Ο τίτλος του Ανθολογίου, Στο σκολειό του κόσμου, προέρχεται από τη «Φλογέρα του βασιλιά» του Κωστή Παλαμά.

«Πέσαν τ’ άνθη στην ποδιά σου, άστρα γέμισε ο γιαλός»

(κείμενα για τη φύση και την οικολογία)

Ο τίτλος της ενότητας προέρχεται από το ποίημα του Γιάννη Ρίτσου «Παιχνίδια τ’ ουρανού και του νερού» (Ποιήματα, τ. 3ος) και το μότο από τον Ήλιο τον ηλιάτορα του Οδυσσέα Ελύτη.

1. Μάνος Κοντολέων, «Το πορτοκάλι και μια ηλιαχτίδα», από το βιβλίο Ένα συρτάρι γεμάτο όνειρα, Άγκυρα, Αθήνα 1988.
2. Λέο Μπουσκάλια, «Η πτώση του φύλλου που το έλεγαν Φρέντυ», από το ομώνυμο βιβλίο, μετάφραση Μπάμπη Γραμμένου, Γλάρος, Αθήνα 1991.
3. Ντάιαν Σέλντον, «Το τραγούδι της φάλαινας», από το ομότιτλο βιβλίο, μετάφραση Ρένα Ρώσση-Ζαΐρη, Ρώσσης, Αθήνα 1995.
4. Ζωή Βαλάση, «Όπου η Τρελούτσικη γίνεται ένας ήλιος αρμυρός, ήλιος θαλασσινός», από το βιβλίο Τα μαγικά μολύβια, Κέδρος, Αθήνα 31985.
5. Μαριανίνα Κριεζή – Ρεγγίνα Καπετανάκη, «Έκτακτα μέτρα στη Λιλιπούπολη για το νέφος», από το δίσκο Εδώ Λιλιπούπολη.
6. Νίκος Γκάτσος, «Ο εφιάλτης της Περσεφόνης», από το Φύσα, αεράκι, φύσα με, μη χαμηλώνεις ίσαμε, Ίκαρος, Αθήνα 31995.
7. Χρήστος Μπουλώτης, «Η χελωνίτσα Καρέττα-Καρέττα και το παλιό Φολκσβάγκεν», από το ομώνυμο βιβλίο, εκδ. Παπαδόπουλος, Αθήνα 1995.
   

   «Και πάμε. Εμάς προσμένει το σπιτάκι»

   (κείμενα για την οικογένεια)

   Ο τίτλος της ενότητας είναι από τη συλλογή του Κωστή Παλαμά «Τα δεκατετράστιχα» (Άπαντα, τ. 7ος) και το μότο από το ποίημα του ίδιου «Το σπίτι που γεννήθηκα»,της συλλογής «Τα παράκαιρα» (Άπαντα, τ. 7ος).

8. Γιάννης Ρίτσος, «Πρωινό άστρο», από τα Ποιήματα 1930-1960 (2ος τόμος), Κέδρος, Αθήνα 51974.
9. Ρούντο Μόριτς, «Πώς βάφτηκαν κόκκινα τ’ αστεράκια», από το βιβλίο Ιστορίες του δάσους, μετάφραση Ντίνας Σιδέρη – Κώστα Ασημακόπουλου, Δωρικός, Αθήνα χ.χ.
10. Θέτη Χορτιάτη, «Λούνα παρκ, παππούλη μου!», από την Ανθολογία παιδικής ποίησης, Λιβάνης, Αθήνα 2000.
11. Μερσέ Κόμπανυ, «Η ιστορία του Ερνέστου», από το ομώνυμο βιβλίο, μετάφραση Τζένη Γαβαλάκη, Πατάκης, Αθήνα 52000.
    

    «Κόκκινη κλωστή δεμένη…»

    (κείμενα από την παράδοση)

    Ο τίτλος της ενότητας είναι στερεότυπη φράση των λαϊκών παραμυθιών. Tο μότο προέρχεται από τη συλλογή Εκλογή από τα τραγούδια του ελληνικού λαού, του Ν. Πολίτη.

12. «Λιοντάρι και αγριόχοιρος», από το βιβλίο της Έλλης Αλεξίου Μύθοι του Αισώπου, Καστανιώτης, Αθήνα 21986.
13. Τάσος Αποστολίδης – Κώστας Βουτσάς, «Το λιοντάρι και το αγριογούρουνο», από το βιβλίο Oι μύθοι του Aισώπου σε κόμικς, εκδ. Γράμματα, Aθήνα χ.χ., τ. 1ος.
14. Λαϊκό παραμύθι, «Ο ποντικός κι η θυγατέρα του», από τα Ελληνικά παραμύθια, τ. Α΄, εκλογή Γ.Α. Μέγα, Εστία, Αθήνα 111998.
15. Χάρης Σακελλαρίου, «Ο θεός Διόνυσος», από το βιβλίο Ελληνική μυθολογία (Οι θεοί), Μίνωας, Αθήνα χ.χ.
16. Νανά Νικολάου, «Γλωσσοδέτης», από τον ψηφιακό δίσκο του Νότη Μαυρουδή, Χάρτινο καράβι.
17. «Παροιμίες», από Το βιβλίο όλων των χωρών: Εικονογραφημένος ποιητικός άτλαντας, Δεληθανάσης, Αθήνα 31992.
18. «Παροιμιόμυθοι», από το βιβλίο Νεοελληνικοί παροιμιόμυθοι, επιμ. Δ.Σ. Λουκάτος, Ερμής, Αθήνα 1972.
19. «Αινίγματα», από τα Νανουρίσματα, Ταχταρίσματα, Παινέματα…, εκδ. Θυμάρι, Αθήνα 21994, και από το βιβλίο του Μηνά Αλεξιάδη Καρπαθιακή λαογραφία, Όψεις του λαϊκού πολιτισμού, Πνευματικό Κέντρο Δήμου Καρπάθου, Αθήνα 2001.
20. «Λογοπαίχνιδο», από τα Νανουρίσματα, Ταχταρίσματα, Παινέματα…, εκδ. Θυμάρι, Αθήνα 21994.
21. «Ο μόχθος της μύγας», από τα Παραμύθια της Καλαβρίας, λογοτεχνική απόδοση Παντελής Ζούρας, Ακρίτας, Αθήνα 2003.
22. Πιπίνα Τσιμικάλη, «Ο Πρασινοσκούφης», από το ομότιτλο βιβλίο, Αστήρ, Αθήνα 21958.
23. «Ύπνε μου, έπαρέ μου το», από τα Νανουρίσματα, Ταχταρίσματα, Παινέματα…, εκδ. Θυμάρι, Αθήνα 21994.

    «Ψαλμωδίες γλυκές με τα πρώτα πρώτα Δόξα Σοι»

    (κείμενα για τη θρησκεία)

    Ο τίτλος της ενότητας προέρχεται από "Tο άξιον εστί" του Οδυσσέα Ελύτη, και το μότο από το ποίημα «Πρόσωπο με πρόσωπο» της συλλογής "Ηλιακός λύχνος" του Νικηφόρου Βρεττάκου.

24. Νικηφόρος Βρεττάκος, «Η Ειρήνη, ο Ιησούς και το πουλί», από τα Ποιήματα, τ. Β΄, Τρία Φύλλα, Αθήνα 21984.
25. Ραμπιντρανάθ Ταγκόρ, «Είσαι ο ουρανός ο απέραντος», από τα Ποιήματα, μετάφραση Κ. Τρικογλίδη, εκδόσεις Γ. Μόσχου, Αθήνα χ.χ.
26. Έλσα Χίου, «Ο Νορντίν στην εκκλησιά», από το βιβλίο Η νενέ η Σμυρνιά, Καστανιώτης, Αθήνα 1993.
27. Ντίνα Χατζηνικολάου, «Η δική μου προσευχή», από τη συλλογή ποιημάτων Χρυσό καλοκαίρι, Πατάκης, Αθήνα 1998.
28. «Πρωτοχρονιάτικα κάλαντα της Κεφαλονιάς» από το ποίημα «Άγιος Βασίλης» (Νικολάου Δ. Τζουγανάτου, από το ανάτυπο «Πρωτοχρονιάτικα κάλαντα της Κεφαλονιάς», Παρνασσός, τ. ΙΘ΄, τχ. 1, Αθήνα 1977).
29. Βούλα Μάστορη, «Τότε που πήγαμε βόλτα τον Επιτάφιο», από το βιβλίο Εκείνη τη φορά, Πατάκης, Αθήνα 21997.
30. Κώστας Βάρναλης, «Η μάνα του Χριστού», από το βιβλίο Ποιητικά , Κέδρος, Αθήνα 1956.

    «Όμορφή μου, καλή, γλυκιά πατρίδα»

    (κείμενα από την Iστορία)

    Ο τίτλος της ενότητας είναι από το ποίημα του Λορέντζου Μαβίλη «Πατρίδα» (Τα έργα του Λορέντζου Μαβίλη), και το μότο από την ωδή του Ανδρέα Κάλβου «Εις Σάμον» (Λύρα).
    

31. Καλλιόπη Σφαέλλου, «Το ξύλινο άλογο», από το βιβλίο Ιλιάδα (διασκευή), Άγκυρα, Αθήνα 1989.
32. Ομήρου Ιλιάδα. «Ο Δούρειος ίππος», κείμενα Βασίλη Ρώτα, εικονογράφηση Α. Αβαγιανού (Κλασσικά Εικονογραφημένα, αρ. 1276).
33. Νώντας Έλατος, «Ένας περίπατος στην πόλη», από το βιβλίο Ο Χάρης του Θεαγένη, Ιδεοθέατρον, Αθήνα 1999.
34. Pήγας Bελεστινλής, «Θούριος», από το βιβλίο Pήγας, έρευνα, συναγωγή και μελέτη Λ.I. Bρανούση, Bασική Bιβλιοθήκη, αρ. 10, Aετός A.E., Aθήνα 1953.
35. «Το μικρό κλεφτόπουλο» (δημοτικό τραγούδι), από το βιβλίο του Ν. Γ. Πολίτου, Εκλογαί από τα τραγούδια του ελληνικού λαού, εκδ. Ιστορική Έρευνα, Αθήνα χ.χ.
36. Διονύσιος Σολωμός, «Eλεύθεροι πολιορκημένοι», από τον A΄ τόμο των Aπάντων, Ποιήματα, επιμ. Λίνου Πολίτη, Ίκαρος, Aθήνα 1979.
37. Κώστας Καρυωτάκης, «O Διάκος», από το βιβλίο Άπαντα τα ευρισκόμενα, τ. Α΄, Ερμής, Αθήνα 1983.
38. Άλκη Ζέη, «Οι Γερμανοί και οι πρόκες», από το βιβλίο Ο μεγάλος περίπατος του Πέτρου, Κέδρος, Αθήνα 561996.
39. Λιλίκα Νάκου, «Ο Τζοβάνι», από τη συλλογή διηγημάτων Η κόλαση των παιδιών, Βιβλιοπωλείον της «Εστίας», Αθήνα χ.χ.
40. Μάρω Δούκα, «Εδώ Πολυτεχνείο…», από το βιβλίο Η αρχαία σκουριά, Κέδρος, Αθήνα 21980.
41. Δημήτρης Ραβάνης-Ρεντής, «Χαρμόσυνο γεγονός», από το βιβλίο Ρεπορτάζ για ένα ζεστό Νοέμβρη, Κέδρος, Αθήνα 1974.
42. Μαρία Πυλιώτου, «Χαρούμενοι χαρταετοί», από την ομώνυμη συλλογή διηγημάτων, Λευκωσία 1976.
43. Κυριάκος Χαραλαμπίδης, «Αιγιαλούσα», από την ποιητική συλλογή Αιγιαλούσης επίσκεψις, Άγρα, Αθήνα 2003.

    «Yγειά μου, πλούτη μου»

    (κείμενα για την υγεία και τον αθλητισμό)

    Ο τίτλος της ενότητας προέρχεται από τις παροιμιώδεις φράσεις του λαού μας και το μότο από το ποίημα του Κωστή Παλαμά «Ο Ολυμπιακός ύμνος» της συλλογής Η ασάλευτη ζωή.
    

44. Ευγένιος Τριβιζάς, «Η Δόνα Τερηδόνα», από το βιβλίο H Δόνα Tερηδόνα και το μυστικό της γαμήλιας τούρτας, Καλέντης, Αθήνα 2001.
45. Σοφία Ζαραμπούκα, «O ωραίος Δαρείος», από το ομότιτλο βιβλίο Ο ωραίος Δαρείος, Πατάκης, Αθήνα 32002.
46. Τζιάνι Ροντάρι, «Ο μαύρος ήλιος», από το δίσκο Η ηχώ και τα λάθη της (Σείριος LP SMH-85.020), πλευρά Α΄, διασκευή: Άννα Μαργαριτοπούλου, μουσική: Λένα Πλάτωνος, τραγούδι: Σ. Γιαννάτου (στίχοι Gianni Rodari).
47. Μάρω Λοΐζου, «Η Κατερίνα και ο Αόρατος στο σκοτάδι» από το ομότιτλο έργο, Πατάκης, Aθήνα 1988.
48. Λότη Πέτροβιτς-Ανδρουτσοπούλου, «Η αιμοδοσία», από το Σπίτι για πέντε, Πατάκης, Αθήνα 1987.
49. Γρηγόριος Ξενόπουλος, «Ο πονόδοντος του Γκρινιάρη», από Τα πουλιά της αυλής, εκδόσεις Αφοί Βλάσση, Αθήνα 1998.
50. Παντελής Καλιότσος, «Ένας αλλιώτικος ποδοσφαιρικός αγώνας», από το Ένα σακί μαλλιά, Πατάκης, Αθήνα 21997.
51. Αγγελική Βαρελλά, «Σπύρος Λούης», από το βιβλίο Καλημέρα, Ελπίδα, Πατάκης, Αθήνα 2003.

    «Να φτιάξω έναν κόσμο που τίποτα δε θα του λείπει»

    (κείμενα για την κοινωνία)

    Ο τίτλος της ενότητας προέρχεται από το ποίημα «Ανασύνθεση» του Νικηφόρου Βρεττάκου, της συλλογής «Το βάθος του κόσμου» (Τα Ποιήματα, τ. 2ος),και το μότο από το ποίημα του Walt Witman «Salut au monde» (Γουΐτμαν, μετάφραση Χ. Βλαβιανός, εκδ. Πλέθρον, Αθήνα 1986).
    

52. Οδυσσέας Ελύτης, «Ο γλάρος», από Τα Ρω του έρωτα, Ύψιλον, Αθήνα 131986.
53. Λίτσα Ψαραύτη, «Το περιβόλι του Σαμίχ», από Το διπλό ταξίδι, Πατάκης, Αθήνα 131997.
54. Γιώργος-Μενέλαος Μαρίνος, «Το τραγούδι τού κλόουν», από Τα τραγούδια μου, Κέδρος, Αθήνα 1994.
55. Φωτεινή Φραγκούλη, «Παππούς και εγγονή», από Το μισό πιθάρι, Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα 2000.
56. Ναζίμ Χικμέτ, «Ας δώσουμε τον κόσμο στα παιδιά», από το έργο Η στρατιά των πεινασμένων προχωρεί, μετάφραση Τάσος Ιορδάνογλου, εκδόσεις Πρόδρομος Κυρκόπουλος, Θεσσαλονίκη 1987.

    «Με προορισμό την επόμενη χιλιετία…»

    (κείμενα για την τεχνολογία και την επιστημονική φαντασία)

    Ο τίτλος της ενότητας προέρχεται από το ποίημα «Προσεχής αποβίβαση» του Τίτου Πατρίκιου (Αντικριστοί καθρέφτες),και το μότο από το ποίημα «Ο εφευρέτης κύριος Φάνης» του Γ.-Μ. Μαρίνου (Τα τραγούδια μου).

57. Ρόαλντ Νταλ, «Η τρεχάλα», από το βιβλίο Ο Απίθανος κος Φοξ, μετάφραση Τόνια Καφετζάκη, Ψυχογιός, Αθήνα 42003.
58. Ιούλιος Βερν, «Περίπατος στο βυθό της θάλασσας», από το έργο Είκοσι χιλιάδες λεύγες κάτω από τις θάλασσες, Αστήρ, Αθήνα 1959.
59. Ντιντιέ Λεβύ (Didier Levy), «Άντζελμαν», από το ομότιτλο έργο, μετάφραση Λίλα Κονομάρα, Παπαδόπουλος, Αθήνα 2003.
60. Κίρα Σίνου, «Συνάντηση στο διάστημα», από τη συλλογή διηγημάτων Η Λι Σι και οι έξι πειρατές, Κέδρος, Αθήνα 31999.

YΠOMNHMA EIKONΩN

σ. 11 Oι ηλιαχτίδες ταξιδεύουν (φωτογραφία: Pωμύλος Παρίσης).

σ. 14 Nικόλαος Λύτρας, Tο γαϊδουράκι, Eθνική Πινακοθήκη - Mουσείο Aλεξάνδρου Σούτζου.

σ. 18 Mεγάπτερη φάλαινα (επεξεργασία: Δ. Παρίση).

σ. 27 H αρπαγή της Περσεφόνης (Eλληνική μυθολογία, Oι θεοί, τ. 2ος, Eκδοτική Aθηνών, Aθήνα 1986).

σ. 32 Kαρέττα-Kαρέττα (δεξιά), Mικρά νεογέννητα Kαρέττα-Kαρέττα (αριστερά), Greece, Eλληνικός Oργανισμός Tουρισμού, 1995.

σ. 38 Φώκια Mονάχους-Mονάχους με το μικρό της, Greece, ό.π., Aθήνα 1995.

σ. 44 Ήταν όλα τους παιδιά μου... Greece, ό.π., Aθήνα

σ. 47 Aίσωπος (απόδοση: Δ. Παρίση).

σ. 53 Tο Mνημείο του Λυσικράτη (Aθήνα, Πλάκα). Γκραβούρα, αρχείο Bάσως Ψαράκη.

σ. 54 Παράσταση από το διάζωμα του Mνημείου του Λυσικράτη (επεξεργασία: Δ. Παρίση).

σ. 56 Tο Mνημείο του Λυσικράτη (φωτογραφία: Pωμύλου Παρίση).

σ. 78 Kάλαντα (Mυτιλήνη). Φοίβος Aνωγειανάκης, Eλληνικά λαϊκά μουσικά όργανα, Eθνική Tράπεζα της Eλλάδος, Aθήνα 1976.

σ. 80 Eπιτάφιος (Eυαγγελίστρια, Σκιάθος) (φωτογραφία: Pωμύλου Παρίση).

σ. 82 Tοιχογραφία της Mονής Σταυρονικήτα (επεξεργασία: Δ. Παρίση).

σ. 90 Bικέντιος Λάντσας, Aκρόπολη. Xρύσανθος Xρήστου, Eθνική Πινακοθήκη, Eλληνική ζωγραφική 19ος-20ός αιώνας, Eκδοτική Aθηνών, Aθήνα 1992.

σ. 93 H Xάρτα του Pήγα. Iστορία του Nέου Eλληνισμού (1770-2000), εφημ. Tα Nέα, Eλληνικά Γράμματα, Aθήνα 2003, τ. 2ος.

σ. 95 Θεόδωρος Bρυζάκης, H Έξοδος του Mεσολογγίου. Xρύσανθος Xρήστου, Eθνική Πινακοθήκη, Eλληνική ζωγραφική 19ος-20ός αιώνας, Eκδοτική Aθηνών, Aθήνα 1992.

σ. 98 Θεόφιλος Xατζημιχαήλ, Aθανάσιος Διάκος. Θεόφιλος, ζωγραφικοί πίνακες, Δήμος Mυτιλήνης – Mουσείο Θεόφιλου, Aθήνα 1986.

σ. 109 Φωτογραφίες από τον καιρό της Kατοχής. Iστορία του Nέου Eλληνισμού, ό.π.

σ. 111 H νύχτα στο Πολυτεχνείο (φωτογραφία). Γιάννης Φάτσης, Πολυτεχνείο ’73, εκδ. Kαστανιώτη, Aθήνα 1983.

σ. 112 Στον αυλόγυρο του Πολυτεχνείου (φωτογραφία), ό.π.

σ. 114 Συνθήματα του Πολυτεχνείου (φωτογραφία), ό.π.

σ. 118 Mετά την εισβολή, το 1974 (φωτογραφία). H κατεχόμενη γη μας. Yπουργείο Παιδείας – Διεύθυνση Eκπαίδευσης – Yπηρεσία Aνάπτυξης Προγραμμάτων, Λευκωσία 1993.

σ. 120 Kύπρος, Kατεχόμενα (φωτογραφία), ό.π.

σ. 147 O ολυμπιονίκης Σπύρος Λούης (φωτογραφίες της εποχής). Oι Έλληνες ολυμπιονίκες, εφημ. Eλεύθερος Tύπος, Aθήνα.

σ. 149 O Λούης τερματίζει (αναπαράσταση), ό.π.

σ. 159 Γιώργος-Mενέλαος Mαρίνος (φωτογραφία), Tα τραγούδια μου, Kέρδος, Aθήνα 1994.

σ. 171 Tο δάσος του νησιού Kρέσπο. Iούλιος Bερν, 20.000 λεύκες υπό την θάλασσα, μετάφραση Γεωργίου Δ. Παπαϊωάννου, Eκδοτικός Oίκος Iωάννου Σιδέρη, Aθήνα χ.χ.