Μάρω Δούκα

Εδώ Πολυτεχνείο…

Tο μυθιστόρημα της Μάρως Δούκα Η αρχαία σκουριά αναφέρεται σε πρόσφατα ιστορικά γεγονότα της πατρίδας μας. Το απόσπασμα που ακολουθεί, σχολιάζει την εξέγερση του Πολυτεχνείου το Νοέμβριο του 1973. Φοιτητές, εργάτες και μαθητές είχαν κλειστεί μέσα στο κτίριο του Πολυτεχνείου ζητώντας να πέσει το δικτατορικό καθεστώς που είχε επιβληθεί στην Ελλάδα από το 1967. Το βράδυ της 17ης Νοεμβρίου η στρατιωτική κυβέρνηση, για να τους διαλύσει,

Α κούστηκαν οι σειρήνες του νοσοκομειακού. Ήρθε και στάθηκε μπροστά στην καγκελόπορτα. Το σημάδευαν στα λάστιχα, απ’ την οδό Πολυτεχνείου η Αστυνομία, απ’ το Ακροπόλ Παλάς οι ελεύθεροι σκοπευτές, τα επίλεκτα Σώματα Ασφαλείας. Μεταφέραν σε πρόχειρα φορεία τους τραυματίες. Ανοίγαμε χώρο και τους κοιτάζαμε. Μια κοπέλα δίπλα μου έμπηξε τα κλάματα, φώναζε ότι δεν μπορεί να βλέπει αίματα. Έν’ αγόρι την παραμέρισε, κι αυτή συνέχιζε ότι πώς βρέθηκε εδώ μέσα δεν το κατάλαβε. Κατέβηκε, λέει, τ’ απόγεμα να δει τι γίνεται. Βούιξε η Αθήνα και κατέβηκε. Βλέπει τη συμμαθήτριά της την Πούλια, και μπήκε στον αυλόγυρο. Κι όσο να πουν τα νέα τούς αρχινούν οι αστυνομικοί τα δακρυγόνα, πού να φύγει. Περίμενε να ησυχάσουν τα πράγματα, αντ’ αυτού, χειροτέρευαν. Και να σου την τώρα εδώ μέσα, άγρια μεσάνυχτα. Θα πεθάνουν οι γονιοί της απ’ την αγωνία τους. Ένα δίσκο τούς είχε πει πως κατεβαίνει ν’ αγοράσει. Αλλά πού ’ν’ την τώρα;

Πήγαινε να σκάσει σοβαρή και φοβισμένη· όσο την καλοκοίταζα, τόσο τη συμπονούσα. Έδειχνε αποσβολωμένη μ’ όλα που γίνονταν μπρος στα μάτια της. Την αγκάλιασα και της λέω: μη φοβάσαι, εδώ μέσα είσαι ασφαλής. Έρχεται και τ’ αγόρι από κοντά. Την παρηγορεί ότι περιφρουρούμε γερά τα κάγκελα – είμαστε μια μεραρχία ψυχωμένοι που δε θα τους αφήσουμε να περάσουν.

Έχομε πληροφορηθεί ότι άρχισαν να κινούνται τανκς με κατεύθυνση το Πολυτεχνείο, ωστόσο πιστεύουμε ότι πρόκειται για εκφοβισμό και τρομοκρατία.

Από επέτειο της εξέγερσης του Πολυτεχνείου (φωτογραφία)

Τ’ ασφυξιογόνα που έριξαν ήταν η απόδειξη πως έχουν χάσει την ψυχραιμία τους. Ήθελαν να πανικοβάλουν και να διαλύσουν τις χιλιάδες του κόσμου που μας παραστέκονταν. Με την έκταση που πήρε η κατάληψη, την απήχηση που έχει, θα ’ναι σαν να σκάβουν το λάκκο τους, αν μας επιτεθούν. Και γενικά καθήκον μας, αυτήν τη νύχτα, να ελπίζουμε. Απόψε πεθαίνει ο φασισμός και το πιστεύομε.

Δεν μπορούσα ώρα 11.30΄ να φανταστώ το τέλος αυτής της νύχτας. Ψάλλουν τον Εθνικό Ύμνο. Τ’ αυτοκίνητα του Ερυθρού Σταυρού δυσκολεύονται απ’ τους πυροβολισμούς να σταματήσουν μπροστά στην πόρτα. Ψηλά, στο ταρατσάκι του θυρωρείου υπάρχουν ακόμη παιδιά.

Στον αυλόγυρο του Πολυτεχνείου (φωτογραφία)

Δραστηριότητες

Πώς νιώθουν το αγόρι και η κοπέλα που βρίσκονται μέσα στο Πολυτεχνείο;
Αν η κοπέλα μπορούσε να επικοινωνήσει με τη μητέρα της στο τηλέφωνο, τι θα της έλεγε;
Συνεχίζουμε το κείμενο. Τι φαντάζεστε ή τι ξέρετε ότι έγινε μετά;
Βρίσκουμε από άλλα λογοτεχνικά κείμενα και καταγράφουμε διάφορα σημαντικά γεγονότα που βοήθησαν στους αγώνες για την ελευθερία. (Μπορούμε να παρουσιάσουμε τα γεγονότα αυτά, χρησιμοποιώντας και φωτογραφικό υλικό).

Μάρω Δούκα (Χανιά 1947)

Σύγχρονη πεζογράφος. Σπούδασε αρχαιολογία. Τα θέματα των βιβλίων της τα αντλεί από το ιστορικό παρελθόν και από τη σύγχρονη πραγματικότητα. Μερικά έργα της είναι: Η αρχαία σκουριά, Οι λεύκες ασάλευτες, Ένας σκούφος από πορφύρα, Η πηγάδα, Πού ’ναι τα φτερά.

Προτάσεις για διάβασμα

Βούλα Μάστορη, Κάτω απ’ την καρδιά της, εκδ. Πατάκη.
Μαρία Καλογεράκη, Μαμά τι συνέβη στο Πολυτεχνείο, εκδ. Ελληνικά Γράμματα.