Γλώσσα Γ΄ Δημοτικού - Βιβλίο Μαθητή (Εμπλουτισμένο)
Εικόνα

. . . . . Ιστορίες του χειμώνα . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Εικόνα
  1. Ο χιονάνθρωπος και το κορίτσι

  2. Κάτω απ' το χιόνι

  3. Ο εγωιστής Γίγαντας

Εικόνα

Διαβάζουμε χειμωνιάτικες ιστορίες. Βρίσκουμε τι απασχολεί τους ήρωες μιας ιστορίας και πώς δίνουν λύσεις στα προβλήματά τους. Φανταζόμαστε τη συνέχεια μιας ιστορίας και γινόμαστε συγγραφείς!


Εικόνα

. . . . . Ο χιονάνθρωπος και το κορίτσι . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Χειμώνας σε μια πλατεία. Χιονίζει σιωπηλά. Την ησυχία του τοπίου διαταράσσουν φωνές και γέλια παιδιών. Μπαίνουν στη σκηνή τρία παιδιά: τα δίδυμα, ο Θανούλης και ο Φανούλης, και η αδελφή τους η Μαριάννα.

Θανούλης: Κρύο που κάνει!
Μαριάννα: Κοίτα! Κοίτα την ανάσα μου! Γίνεται αχνός*!
Φανούλης: (Παίρνει μια χούφτα χιόνι.) Όμορφο που ’ναι!
Μαριάννα: Σαν κρέμα σαντιγί!
Θανούλης: Τι γρήγορα που το ’στρωσε! […]
Μαριάννα: Τι λέτε; Φτιάχνουμε χιονάνθρωπο;
Φανούλης: Ναι! Έναν όμορφο! Έναν κούκλο!
Θανούλης: Έναν απίθανο χιονάνθρωπο!

Εικόνα

(Αρχίζουν να μαζεύουν χιόνι και να φτιάχνουν ένα χιονάνθρωπο τραγουδώντας.)

Θανούλης: Έτοιμος!
Μαριάννα: Όμορφος είναι!
Φανούλης: Πώς να τον λέμε;
Μαριάννα: Τουρτούρι! (Στο χιονάνθρωπο) Τουρτούρι σε λένε!
Θανούλης: Καλημέρα, Τουρτούρι!
Φανούλης: Καλημέρα! […]

(Ακούγεται μια φωνή από τα παρασκήνια*.)

Φωνή: Θανούλη! Φανούλη! Μαριάννα!
Φανούλης: Μας φωνάζει η μαμά! Ερχόμαστε!

(Τα δίδυμα βγαίνουν τρέχοντας. Η Μαριάννα κάνει να φύγει. Κοντοστέκεται. Κοιτάζει το χιονάνθρωπο, που έχει ύφος θλιμμένο).

Μαριάννα: Δε θέλεις να σ’ αφήσουμε μόνο σου, ε;
Τουρτούρι: (Κουνάει το κεφάλι του καταφατικά.)*
Μαριάννα: Πες μου κάτι! Σ’ αρέσει που σε φτιάξαμε;
Τουρτούρι: Αμέ!
Μαριάννα: Τουρτούρι…
Τουρτούρι: Ναι!
Μαριάννα: Θα μου κάνεις μια χάρη;
Τουρτούρι: Τι χάρη;
Μαριάννα: Να μη λιώσεις ποτέ! Να ζήσεις για πάντα!
εικόναΤουρτούρι: Πάντα; Πόσο μεγάλο είναι ένα «πάντα»;
Μαριάννα: (Ανοίγει τα χέρια της και του δείχνει). Τόοοσο!
Τουρτούρι: Ωραία! Θα ζήσω για πάντα! Δε θα λιώσω ποτέ!
Μαριάννα: Έτσι μπράβο! Θέλεις να σου χαρίσω κάτι;
Τουρτούρι: Γιατί; Έχω κιόλας τα γενέθλιά μου;
Μαριάννα: Όχι! Αλλά πάρε! (Βγάζει από το δάχτυλό της ένα ψεύτικο δαχτυλιδάκι.) Ορίστε!
Τουρτούρι: Τι ωραίο δαχτυλίδι!
Μαριάννα: Έχει δυο ψεύτικες γαλάζιες πετρούλες!
Τουρτούρι: Ναι! Γαλάζιες είναι!... Σαν τα μάτια σου! Ευχαριστώ!
Μαριάννα: Έτσι μου ’ρχεται να σε φιλήσω! Θέλεις;
Τουρτούρι: Θέλω λέει!...

(Ακούγεται η φωνή της μαμάς από τα παρασκήνια.)

Φωνή: Μαριάννα! Πού είσαι Μαριάννααα;
Μαριάννα: (Βιαστικά). Πρέπει να φύγω! Αύριο θα ξανάρθω και θα σου πω όλα τα μυστικά μου! Όλα! Περίμενε εδώ! Εντάξει;
Τουρτούρι: Εντάξει!... Αλλά πες μου…

(Ακούγεται πάλι η φωνή της μαμάς από τα παρασκήνια.)

Φωνή: Μαριάννα!
Μαριάννα: Έρχομαι!

(Η Μαριάννα βγαίνει από τη σκηνή.)

Τουρτούρι: (Μονολογεί.) Πάει… (Απογοητευμένος) Έφυγε… (Στους θεατές) Θα την ξαναδώ άραγε ποτέ; Θα με ξαναφιλήσει; Τι λέτε;

Αποσπάσματα από το θεατρικό του Ευγένιου Τριβιζά
Το μεγάλο ταξίδι του Τουρτούρι, εκδ. Καστανιώτη


* αχνός: ατμός
* παρασκήνια: το πίσω μέρος της σκηνής, που δεν το βλέπουν οι θεατές
* κουνάει το κεφάλι του καταφατικά: συμφωνεί

Ο χιονάνθρωπος που δεν ήθελε να λιώσει [πηγή: Μικρός Αναγνώστης]

Σωκράτης

Ξεκλειδώνω το κείμενο

  1. Σε τι χρησιμεύουν οι λέξεις και οι φράσεις του κειμένου που είναι σε παρένθεση;
  2. Συζήτησε με την ομάδα σου τι θα χρειαστείτε για να παρουσιάσετε το έργο αυτό σε μια σχολική γιορτή.
    Προετοιμασία θεατρικής παράστασης [Αισθητική Αγωγή: Θεατρική Αγωγή Ε΄-ΣΤ τάξεων]
  3. Στο απόσπασμα του θεατρικού έργου που διάβασες η πραγματικότητα ενώνεται με τη φαντασία. Ποια στοιχεία της ιστορίας είναι φανταστικά;
  4. Τι απασχολεί το χιονάνθρωπο; Συζήτησε με το διπλανό σου ή τη διπλανή σου τι άλλο νομίζετε ότι θα πρέπει να τον απασχολήσει σοβαρά.

    Παρατηρώ και μαθαίνω

    Θέλεις να σου χαρίσω κάτι;

    Έτσι μου ’ρχεται να σε φιλήσω!

    Η Μαριάννα απευθύνεται στον Τουρτούρι χωρίς να λέει το όνομά του.

    Εύρης
    Σοφούλα

    Καταλαβαίνουμε ότι μιλάει σ’ αυτόν από τις λέξεις: σου, σε. Η Μαριάννα θα μπορούσε να πει: Θέλεις να χαρίσω κάτι σε εσένα;
    Η λέξη μου αναφέρεται στη Μαριάννα. «Έτσι μου ’ρχεται», δηλαδή, έτσι έρχεται σε εμένα.


    Τις λέξεις που χρησιμοποιούμε αντί για ονόματα, για να δείξουμε σε ποιον αναφερόμαστε, τις λέμε προσωπικές αντωνυμίες. Τις έχουμε συναντήσει και στην κλίση των ρημάτων, αλλά με διαφορετική μορφή: εγώ, εσύ, αυτός, εμείς, εσείς, αυτοί. Οι σύντομες μορφές (μου, σου, του, με, σε, … ) λέγονται αλλιώς και αδύνατοι τύποι των προσωπικών αντωνυμιών.

    Σοφούλα
    Οι προσωπικές αντωνυμίες
    Ενικός αριθμός
    α’ πρόσωπο εγώ εμένα (μου, με)
    β’ πρόσωπο εσύ εσένα (σου, σε)
    γ’ πρόσωπο
    αυτός -ή -ό
    αυτού, αυτής,
    αυτόν -ήν -ό
    (τος, τη, το, του, της,
    τον, την)
    Πληθυντικός αριθμός
    α’ πρόσωπο εμείς εμάς (μας)
    β’ πρόσωπο εσείς εσάς (σας)
    γ’ πρόσωπο αυτοί -ές -ά αυτών, αυτούς, αυτές (τοι, τες, τα, τους, τις)

    Βίντεο για τις αντωνυμίες, α΄ μέρος [πηγή: Εκαιδευτική Τηλεόραση] Για τις προσωπικές αντωνυμίες δες στο παράρτημα της Γραμματικής στο τέλος του βιβλίου

    Αρίστος

    Παίζω με τις λέξεις

  5. Ο Τουρτούρι φοβάται μη τυχόν αλλάξει ο καιρός και λιώσει. Διαβάζει λοιπόν προσεκτικά το δελτίο καιρού και συμβουλεύεται το χάρτη, που το συνοδεύει. Μερικές λέξεις και φράσεις τις ακούει για πρώτη φορά. Τις καταλαβαίνει άραγε σωστά;
    Λογισμικό Παιδαγωγικού Ινστιτούτου Γ-Δ τάξεων-Εργασία-Μετεωρολόγος [πηγή: Παιδαγωγικό Ινστιτούτο]

    Ο καιρός αύριο

    Εικόνα

    Σταδιακή επιδείνωση του καιρού αναμένεται από αύριο.

    Οι ισχυροί βόρειοι άνεμοι θαενισχυθούν στα πελάγη.

    Στα νότια θα εκδηλωθούν βροχές και καταιγίδες κατά τόπους ισχυρές.

    Στην κεντρική Ελλάδα θα εκδηλωθεί παγετός.

    Στη βόρεια Ελλάδα και στην Αττική θα εκδηλωθούν σφοδρές χιονοπτώσεις.

    Εικόνα από εφηµ. ΤΑ ΝΕΑ


    Βάλε ένα σημάδι [] στη στήλη που πρέπει, για να δείξεις στον Τουρτούρι αν κατάλαβε σωστά ή λάθος.

    Τι διάβασε Τι κατάλαβε ΣΩΣΤO ΛAΘΟΣ
    Σταδιακή επιδείνωση του καιρού  αναμένεται από αύριο. Από αύριο ο καιρός θα αρχίσει σιγά-σιγά να χαλάει.    
    Οι βόρειοι άνεμοι θα ενισχυθούν στα πελάγη. Θα σταματήσουν οι δυνατοί βόρειοι άνεμοι στη θάλασσα.    
    Στα δυτικά θα εκδηλωθούν καταιγίδες κατά τόπους ισχυρές. Στη δυτική Ελλάδα θα πέσουν λίγες βροχές.    
    Στη βόρεια Ελλάδα θα εκδηλωθούν σφοδρές χιονοπτώσεις. Στη βόρεια Ελλάδα θα ρίξει πολύ χιόνι.    
  6. Με ένα συμμαθητή σου διαβάστε το δελτίο καιρού δείχνοντας στο χάρτη τις πληροφορίες που δίνουν οι λέξεις με τα έντονα γράμματα.
    Αρίστος
  7. Λύσε το σταυρόλεξο:

    Λύσε το σταυρόλεξο ψηφιακά [πηγή: Παιδαγωγικό Ινστιτούτο]

    Σταυρόλεξο

    Οριζόντια

    1. Έτσι γίνεται η ανάσα της Μαριάννας.
    2. Το έδωσε η Μαριάννα στο μάγουλο του χιονάνθρωπου.
    3. Το χάρισε η Μαριάννα στο χιονάνθρωπο.
    4. Το όνομα του χιονάνθρωπου.

      Κάθετα

    5. Από αυτό φτιάχνονται οι χιονάνθρωποι.
    6. Όταν χιονίζει, πέφτει απαλά από τον ουρανό.
    7. Τέτοιο χρώμα είχαν οι πετρούλες στο δαχτυλίδι της Μαριάννας.
    8. Η εποχή που συμβαίνει η ιστορία.
    9. Η πρώτη λέξη που είπε η Μαριάννα.

Εικόνα

. . . . . . . Κάτω απ' το χιόνι . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Εικόνα

Σκέψου – τι πράματα γλυκά
κοιμούνται κάτωθε απ’ το χιόνι.
Κοιμάται ο σπόρος, μυστικά,
καθώς το φύτρο του φυτρώνει.

Κοιμούνται αμέτρητα σπαρτά
– κι όλο ονειρεύονται τα στάχυα.
Τ’ άγρια μπουμπούκια, σφαλιστά,
ύπνος τα παίρνει, μες στα βράχια.

Έχει όλ’ η πλάση κοιμηθεί
κάτω απ’ το κάτασπρο σεντόνι,
ωσότου να της πει στ’ αυτί
μια συλλαβή το χελιδόνι.

Και τότες! Ρόδα, γιασεμιά,
γλυκά κεράσια, χρυσά στάχυα,
κι η αγαπημένη η κυκλαμιά
«Ευχαριστώ» θα πει στα βράχια.

Τέλλος Άγρας, Ανθολόγιο για τα παιδιά
του Δημοτικού
, μέρος δεύτερο, ΟΕΔΒ


Σωκράτης

Ξεκλειδώνω το κείμενο

  1. Υπογράμμισε τους στίχους που έχουν την ίδια σημασία με τον τίτλο του ποιήματος.
  2. Ταξιδεύεις με τις αισθήσεις σου μέσα στο ποίημα. Τι ακούς; Τι βλέπεις;Τι αγγίζεις;
    Πώς νιώθω [Εικονογραφημένο Λεξικό Α-Β-Γ Δημοτικού]Λεξικά για το Δημοτικό [πηγή: Ψηφίδες για την Ελληνική Γλώσσα]
  3. Στο ποίημα η φύση συμπεριφέρεται όπως και ο άνθρωπος. Να αναφέρεις μερικούς τέτοιους στίχους.
  4. Τι συμβαίνει στις τρεις πρώτες στροφές και τι στην τέταρτη στροφή;

    Παρατηρώ και μαθαίνω

    ...ωσότου να της πει στο αυτί
    μια συλλαβή το χελιδόνι.

    ...κι η αγαπημένη η κυκλαμιά
    «Ευχαριστώ» θα πει στα βράχια.



    Πρόσεξε τους προηγούμενους στίχους του ποιήματος.

    Μα μιλάνε τα χελιδόνια και τα κυκλάμινα;

    ΕύρηςΣοφούλα

    Συχνά, σε ιστορίες και ποιήματα, τα πράγματα, τα ζώα και τα φυτά συμπεριφέρονται όπως ο άνθρωπος. Αυτό το φαινόμενο λέγεται προσωποποίηση.
    Άκουσε για τέτοια ιστορία [πηγή: bookbook.gr]


    «γλυκά – μυστικά, χιόνι – φυτρώνει»
    Ζευγάρωσα τις τελευταίες λέξεις της πρώτης στροφής οι οποίες έχουν όμοια κατάληξη και ακούγονται το ίδιο. Αυτό συμβαίνει σε όλες τις στροφές.

    Εύρης

    Το ποίημα αυτό έχει ομοιοκαταληξία. Πρόσεξες όμως και κάτι άλλο; Οι λέξεις που ακούγονται όμοια στην κατάληξη τονίζονται και στην ίδια θέση.
    γλυ – κά, μυ – στι – κά: τονίζονται και οι δυο στη λήγουσα, δηλαδή στην τελευταία συλλαβή.
    χιό – νι, φυ – τρώ – νει: τονίζονται και οι δυο στην παραλήγουσα, δηλαδή στην προτελευταία συλλαβή.   
    Υπάρχουν και λέξεις που τονίζονται στην προπαραλήγουσα, δηλαδή στην τρίτη συλλαβή από το τέλος. Π.χ. α – μέ – τρη – τα.
    Πρέπει, βέβαια, να ξέρεις να χωρίζεις σωστά τις λέξεις σε συλλαβές.
    Για τον χωρισμό των λέξεων σε συλλαβές δες στο παράρτημα της Γραμματικής στο τέλος του βιβλίου

    Σοφούλα

    Αρίστος

    Γράφω σωστά

  5. Μια χιονοστιβάδα μπέρδεψε τις λέξεις του ποιήματος. Ξεχώρισέ τες και βάλε τους τόνους.
Εικόνα

     

....................... ........................

....................... ........................

....................... ........................

....................... ........................

....................... ........................

Εικόνα

. . . . . . . Ο εγωιστής Γίγαντας . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Σωκράτης

Σήμερα την ιστορία θα σας τη διαβάσει ο δάσκαλος.


Κάθε απόγευμα γυρίζοντας απ’ το σχολείο, τα παιδιά συνήθως πήγαιναν να παίξουν στον κήπο του Γίγαντα.

Ήταν ένας τεράστιος πανέμορφος κήπος, με μαλακό πράσινο γρασίδι. Εδώ κι εκεί στο γρασίδι ξεπρόβαλλαν υπέροχα λουλούδια, σαν αστέρια, και υπήρχαν και δώδεκα ροδακινιές που την άνοιξη φούντωναν από λεπτοκαμωμένα ροζ και λευκά λουλουδάκια, και το φθινόπωρο ήταν φορτωμένες νόστιμα φρούτα. Τα πουλιά κάθονταν πάνω στα δέντρα και τραγουδούσαν τόσο γλυκά, που τα παιδιά συνήθιζαν να σταματούν το παιχνίδι τους για να τ’ ακούσουν. «Πόσο ευτυχισμένα είμαστε εδώ!» φώναζαν με χαρά το ένα στο άλλο.

Εικόνα

Μια μέρα, ο Γίγαντας γύρισε. Είχε πάει να επισκεφτεί το φίλο του, το Δράκο της Κορνουάλης, κι είχε μείνει μαζί του εφτά ολόκληρα χρόνια. Όταν πέρασαν τα εφτά χρόνια, είχε πει όλα όσα είχε να πει, μιας και οι κουβέντες του ήταν μετρημένες, κι έτσι αποφάσισε να γυρίσει στο δικό του κάστρο. Μόλις έφτασε, είδε τα παιδιά να παίζουν στον κήπο.

«Τι κάνετε εκεί πέρα;» φώναξε με τραχιά* φωνή, και τα παιδιά σκόρπισαν μακριά.

«Ο κήπος μου είναι κήπος μου» είπε ο Γίγαντας «και βάλτε καλά στο μυαλουδάκι σας πως δε σκοπεύω να αφήσω κανένα να παίζει εδώ εκτός από τον εαυτό μου». Κι έτσι έχτισε ολόγυρα έναν πανύψηλο τοίχο, κι έβαλε μια πινακίδα που έλεγε:

ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ
Η ΕΙΣΟΔΟΣ ΣΕ ΟΛΟΥΣ


Ήταν στ’ αλήθεια ένας πολύ εγωιστής Γίγαντας.

Τα καημένα τα παιδιά δεν είχαν πια πού να παίξουν. Προσπάθησαν να παίξουν στο δρόμο, όμως ο δρόμος ήταν πολύ σκονισμένος και γεμάτος τραχιές πέτρες και δεν τους άρεσε. Συνήθιζαν να σκαρφαλώνουν στον ψηλό τοίχο, όταν τελείωναν τα μαθήματά τους, και να μιλούν για τον όμορφο κήπο. «Τι όμορφα που ήταν τότε» έλεγαν μεταξύ τους.  

Ώσπου ήρθε η Άνοιξη, και στη χώρα, απ’ άκρη σ’ άκρη, ξεπρόβαλαν μικρά μπουμπούκια και πουλιά. Μονάχα στον κήπο του εγωιστή Γίγαντα δεν έλεγε να τελειώσει ο χειμώνας.

Εικόνα

Τα πουλιά δεν ήθελαν να τραγουδούν σ’ αυτόν, μιας και δεν υπήρχαν παιδιά, και τα λουλούδια ξεχνούσαν ν’ ανθίσουν. Κάποτε, ένα όμορφο λουλουδάκι έβγαλε το κεφάλι του από το γρασίδι, σαν είδε όμως την απαγορευτική πινακίδα τόσο λυπήθηκε για τα παιδιά, που γλίστρησεκαι πάλι στη γη κι αποκοιμήθηκε ξανά. Οι μόνοι που χαίρονταν ήταν το Χιόνι κι η Παγωνιά. «Πάει, τον ξέχασε η Άνοιξη τούτον εδώ τον κήπο» ξεφώνιζαν «κι έτσι θα ζήσουμε εδώ όλο το χρόνο». Το Χιόνι σκέπασε το χορτάρι με την τεράστια λευκή του κάπα, κι η Παγωνιά έβαψε όλα τα δέντρα ασημιά. Κι ύστερα προσκάλεσαν και τον Βοριά να τους κάνει συντροφιά, κι ήρθε κι αυτός. Ήταν κουκουλωμένος με γουναρικά ως τ’ αυτιά, κι όλη μέρα βρυχόταν στον κήπο και πετούσε τα καπάκια από τις καπνοδόχους χάμω. «Σπουδαίο μέρος ετούτο» είπε. «Θα ’πρεπε να πούμε και στο Χαλάζι να μας επισκεφτεί». Κι έτσι ήρθε και το Χαλάζι. Κάθε μέρα, επί τρεις ώρες, σφυροκοπούσε τη στέγη του κάστρου, ώσπου έσπασε τα περισσότερα κεραμίδια, κι ύστερα όρμησε στον κήπο και τριγυρνούσε όσο πιο γοργά μπορούσε. Ήταν ντυμένο στα γκρίζα κι η ανάσα του ήταν παγωμένη.

«Δεν μπορώ να καταλάβω γιατί αργεί τόσο η Άνοιξη φέτος» είπε ο εγωιστής Γίγαντας, που καθόταν στο παράθυρό του κι έβλεπε τον κατάλευκο παγωμένο κήπο του. «Μακάρι ν’ αλλάξει λίγο ο καιρός».

Όμως ποτέ δεν ήρθε η Άνοιξη, ούτε το Καλοκαίρι. Το Φθινόπωρο έφερε χρυσαφένιους καρπούς σ’ όλους τους κήπους. Αλλά στου Γίγαντα τον κήπο ούτε έναν δεν έφερε. «Είναι πολύ εγωιστής» είπε. Κι έτσι ήταν πάντα Χειμώνας εκεί. Βοριάς και Χαλάζι, Χιόνι και Παγωνιά χόρευαν αδιάκοπα ανάμεσα στα δέντρα.
Οι εποχές [Εικονογραφημένο Λεξικό Α-Β-Γ Δημοτικού]Λεξικά για το Δημοτικό [πηγή: Ψηφίδες για την Ελληνική Γλώσσα]

Ένα πρωί που ο Γίγαντας ήταν ξαπλωμένος στο κρεβάτι του, άκουσε μια υπέροχη μελωδία. Τόσο γλυκά χάιδεψε τ’ αυτιά του, που για μια στιγμή νόμισε πως ήταν οι μουσικοί του Βασιλιά που περνούσαν από τα μέρη του. Ήταν ένας μικρούλης σπίνος που τραγουδούσε έξω από το παραθύρι του. Είχε όμως τόσον καιρό ν’ ακούσει πουλί να κελαηδάει στον κήπο του, που του φάνηκε πως ήταν η πιο γλυκιά μελωδία στον κόσμο. Εκείνη την ώρα το Χαλάζι έπαψε να χορεύει πάνω από το κεφάλι του κι ο Βοριάς έπαψε να βρυχάται, κι ένα υπέροχο μεθυστικό άρωμα ξεχύθηκε από το ανοιχτό παραθυρόφυλλο. «Μου φαίνεται πως επιτέλους ήρθε η Άνοιξη» είπε ο Γίγαντας. Πετάχτηκε από το κρεβάτι του και κοίταξε έξω. Και τι να δει;

Μπροστά στα μάτια του παρουσιάστηκε το πιο υπέροχο θέαμα. Μέσα από μια μικρή σχισμή στον τοίχο είχαν ξεγλιστρήσει τα παιδιά στον κήπο και κάθονταν πάνω στα κλαδιά του δέντρου. Σε κάθε δέντρο, όσο έβλεπε το μάτι του, καθόταν κι ένα μικρό παιδάκι. Και τα δέντρα έκαναν τέτοιες χαρές που είχαν γυρίσει πίσω τα παιδιά, που γέμισαν μπουμπούκια και κουνούσαν τα κλαδιά τους τρυφερά πάνω από τα παιδικά κεφαλάκια. Τα πουλιά φτερούγιζαν ολόγυρα κελαηδώντας ευτυχισμένα, και τα λουλούδια ανασήκωναν τα κεφάλι τους ανάμεσα στο πράσινο γρασίδι και γελούσαν. Ήταν μια υπέροχη σκηνή, μονάχα που σε μια γωνιά του κήπου ήταν ακόμα χειμωνιά. Ήταν η πιο απομακρυσμένη γωνιά του κήπου, κι εκεί καθόταν ένα μικρό αγοράκι. Ήταν τόσο μικρό, που δεν έφτανε να σκαρφαλώσει στα κλαδιά του δέντρου, κι έκανε κύκλους γύρω από αυτό, κλαίγοντας πικρά. Το δέντρο το καημένο ήταν ακόμα σκεπασμένο από χιόνι και παγωνιά, κι ο Βοριάς φυσούσε μανιασμένα πάνω του. «Σκαρφάλωσε, μικρό αγόρι!» έλεγε το Δέντρο, κι έγερνε τα κλαδιά του όσο πιο χαμηλά μπορούσε. Άδικος κόπος, το αγόρι ήταν πολύ μικροκαμωμένο.

Κοιτάζοντας έξω, ο Γίγαντας ένιωσε την καρδιά του να ραγίζει. «Τι εγωιστής που ήμουν!» είπε. «Τώρα καταλαβαίνω γιατί δεν ερχόταν η Άνοιξη εδώ. Θ’ ανεβάσω τούτο το αγοράκι πάνω στο δέντρο κι ύστερα θα γκρεμίσω τον τοίχο, κι ο κήπος μου θα ’ναι για πάντα ο παιχνιδότοπος των παιδιών». Στ’ αλήθεια, είχε πολύ στενοχωρηθεί για ό,τι είχε κάνει.

Κι έτσι, κατέβηκε τις σκάλες, άνοιξε απαλά την πόρτα και βγήκε στον κήπο. Όμως, σαν τον είδαν τα παιδιά φοβήθηκαν τόσο πολύ, που έτρεξαν μακριά και στον κήπο ξαναγύρισε ο Χειμώνας. Μονάχα το μικρό αγόρι δεν έτρεξε να σωθεί, γιατί τα μάτια του ήταν τόσο γεμάτα δάκρυα, που δεν είδε το Γίγαντα που πλησίαζε. Ο Γίγαντας ζύγωσε στα κλεφτά, το πήρε τρυφερά στο χέρι του και το ακούμπησε πάνω στο δέντρο. Κι ευθύς το δέντρο άνθισε και τα πουλιά ήρθαν να κελαηδήσουν στα κλαδιά του, και το μικρό αγόρι άνοιξε τα δυο του χέρια, αγκάλιασε το λαιμό του Γίγαντα και τον φίλησε. Και τ’ άλλα παιδιά, σαν είδαν πως ο Γίγαντας δεν ήταν πια κακός, γύρισαν πίσω τρέχοντας και μαζί τους γύρισε κι η Άνοιξη. «Δικός σας είναι πια τούτος ο κήπος, παιδιά μου» είπε ο Γίγαντας, και μ’ ένα τεράστιο τσεκούρι γκρέμισε τον τοίχο. Και το καταμεσήμερο, που πήγαιναν οι άνθρωποι στην αγορά, είδαν το Γίγαντα να παίζει με τα παιδιά στον πιο όμορφο κήπο που είχαν δει ποτέ τους.

Έπαιζαν όλη μέρα, και το απόγευμα έτρεξαν κοντά στο Γίγαντα για να τον αποχαιρετήσουν.
«Μα, πού είναι ο μικρός σας φίλος;» ρώτησε εκείνος. «Το αγόρι που απίθωσα στο δέντρο». Ο Γίγαντας το αγαπούσε για κείνο το γλυκό φιλί που του είχε δώσει.
«Δεν ξέρουμε» είπαν τα παιδιά «χάθηκε».
«Πρέπει να του πείτε να φροντίσει αύριο να είν’ εδώ» είπε ο Γίγαντας. Όμως τα παιδιά είπαν πως δεν ήξεραν πού ζούσε, και ποτέ στη ζωή τους δεν το είχαν ξαναδεί. Ο Γίγαντας ένιωσε απέραντη θλίψη.

Κάθε απόγευμα, όταν τέλειωναν το σχολείο, τα παιδιά έρχονταν κι έπαιζαν με το Γίγαντα. Όμως το μικρό αγόρι, που τόσο αγαπούσε ο Γίγαντας, δεν ξαναφάνηκε ποτέ. Ο Γίγαντας ήταν πολύ τρυφερός με όλα τα παιδιά, κι όμως νοσταλγούσε το μικρό του φίλο. «Πώς θα ’θελα να τον ξανάβλεπα!» έλεγε συχνά.

Τα χρόνια πέρασαν, κι ο Γίγαντας γέρασε κι έσβησε η δύναμή του. Δεν μπορούσε πια να παίξει, κι έτσι καθόταν σε μια τεράστια πολυθρόνα, έβλεπε τα παιδιά να παίζουν και θαύμαζε τον κήπο του. «Έχω τόσα όμορφα λουλούδια» είπε «κι όμως, τα παιδιά είναι τα πιο όμορφα απ’ όλα τα λουλούδια».

Ένα χειμωνιάτικο πρωινό, καθώς ντυνόταν, κοίταξε έξω από το παράθυρό του. Τώρα πια δε μισούσε το Χειμώνα, γιατί ήξερε πως ο Χειμώνας ήταν απλώς ο ύπνος της Άνοιξης, και πως τα λουλούδια ξεκουράζονταν. Ξάφνου, έτριψε κατάπληκτος τα μάτια του και κοίταξε, μην μπορώντας να πιστέψει αυτό που έβλεπε. Ήταν στ’ αλήθεια ένα υπέροχο θέαμα. Στην απομακρυσμένη γωνιά του κήπου ήταν ένα δέντρο φορτωμένο υπέροχα κατάλευκα λουλούδια. Τα κλαδιά του ήταν ολόχρυσα, κι ασημένια φρούτα κρέμονταν ανάμεσά τους. Κι από πάνω στεκόταν το μικρό αγόρι που είχε τόσο αγαπήσει. 

Ο Γίγαντας έτρεξε κάτω με απερίγραπτη χαρά και βγήκε στον κήπο. Διέσχισε βιαστικά το γρασίδι και πλησίασε το παιδί. Κι όταν έφτασε πολύ κοντά του, το πρόσωπό του φούντωσε από θυμό κι είπε: «Ποιος τόλμησε να σε πληγώσει;». Στα χέρια του παιδιού ήταν τα σημάδια από δυο καρφιά και στα μικρά ποδαράκια πάλι σημάδια από καρφιά.

«Ποιος τόλμησε να σε πληγώσει;» φώναξε ο Γίγαντας. «Πες μου, κι εγώ θα βγάλω το μεγάλο μου σπαθί και θα τον μακελέψω».
«Όχι! Μη!» απάντησε το παιδί «αυτές εδώ είν’ οι πληγές της Αγάπης».
«Ποιος είσαι;» είπε ο Γίγαντας, κι ένα αλλόκοτο δέος τον τύλιξε καθώς έπεφτε μπροστά στα πόδια του παιδιού. Το παιδί χαμογέλασε στο Γίγαντα και του είπε: «Κάποτε μ’ άφησες να παίξω στον κήπο σου, γι’ αυτό και σήμερα θα ’ρθεις μαζί μου στο δικό μου κήπο, στον Παράδεισο».

Κι όταν τα παιδιά έτρεξαν το απόγευμα στον κήπο, βρήκαν κάτω από το δέντρο το Γίγαντα νεκρό, σκεπασμένο με κατάλευκα λουλούδια.

 

  Όσκαρ Ουάιλντ, Ιστορίες για παιδιά, μτφρ. Άννα Παπασταύρου, εκδ. Παπαδόπουλος


*τραχιά: άγρια, βραχνή 


Σωκράτης

Ξεκλειδώνω το κείμενο

  1. Αρίθμησε τα γεγονότα με τη σειρά που έγιναν.

    [  ] Έφτιαξε έναν ψηλό τοίχο γύρω από τον κήπο.

    [  ] Τα παιδιά δεν είχαν πια πού να παίξουν.

    [  ] Ο Γίγαντας επέστρεψε σπίτι του.

    [1] Τα παιδιά έπαιζαν στον όμορφο κήπο του Γίγαντα που έλειπε σε ταξίδι.

    [  ] Έδιωξε τα παιδιά από τον κήπο του.

    [  ] Απαγόρευσε σε όλους να μπαίνουν μέσα.

  2. Ποιες αλλαγές έγιναν στον κήπο μετά την επιστροφή του Γίγαντα;
  3. Γράψε στις παρακάτω σειρές τι σου φαίνεται συνηθισμένο και τι ασυνήθιστο στην ιστορία που διάβασες.

    ΣΥΝΗΘΙΣΜΕΝΟ

    ΑΣΥΝΗΘΙΣΤΟ

    ..................................................... ..........................................................
    ..................................................... ..........................................................
    ..................................................... ..........................................................
    ..................................................... ..........................................................
  4. Ποιο πρόβλημα αντιμετωπίζουν τα παιδιά και ποια προβλήματα ο Γίγαντας;
  5. Με ποια λέξη χαρακτηρίζει ο αφηγητής της ιστορίας το Γίγαντα;

    Συμβουλέψου
    το λεξικό.

    ....................................

    Τι νομίζεις ότι σημαίνει η λέξη αυτή;

    ................................................

    ................................................
    λ. εγωιστής [Εικονογραφημένο Λεξικό Α-Β-Γ Δημοτικού]Λεξικά για το Δημοτικό [πηγή: Ψηφίδες για την Ελληνική Γλώσσα]

  6. Με ποιες άλλες λέξεις θα χαρακτήριζες το Γίγαντα εξαιτίας της συμπεριφοράς του;

    ..........................................................................................

    Δήμος και Τίμος
  7. Σκέψου με την ομάδα σου μια συνέχεια της ιστορίας η οποία να λύνει τα προβλήματα των παιδιών και του Γίγαντα και ανακοινώστε τη στην τάξη. Ο δάσκαλος έχει μια έκπληξη για σας αργότερα.

    Παρατηρώ και μαθαίνω

    «Ο κήπος μου είναι κήπος μου» είπε ο Γίγαντας «και βάλτε καλά στο μυαλουδάκι σας πως δε σκοπεύω να αφήσω κανένα να παίζει εδώ».


    Σοφούλα

    Μα είναι πολύ εγωιστής αυτός ο Γίγαντας. Τα θέλει όλα δικά του. Το ξέρουμε ότι ο κήπος είναι δικός του. Δεν είναι ανάγκη να μας το λέει δυο φορές. Όταν λέει «ο κήπος μου» εννοεί «ο δικός μου κήπος».


    Εύρης

    Κατάλαβα. Κι όταν λέει «το μυαλουδάκι σας» εννοεί «το δικό σας μυαλουδάκι».


    Βίντεο για τις αντωνυμίες, β΄ μέρος [πηγή: Εκαιδευτική Τηλεόραση] Για τις κτητικές αντωνυμίες δες στο παράρτημα της Γραμματικής στο τέλος του βιβλίου

    Σοφούλα

    Οι λέξεις αυτές μας δείχνουν σε ποιον ανήκει κάτι και λέγονται κτητικές αντωνυμίες.
    Ο παρακάτω πίνακας τις έχει συγκεντρωμένες.


    Ο δικός μου (σου, του) κήπος. Ο δικοί μας (σας, τους) κήποι.
    Ο κήπος μου (σου, του). Οι κήποι μας (σας, τους).
    Η δική μου (σου, του) τάξη. Οι δικές μας (σας, τους) τάξεις.
    Η τάξη μου (σου, του). Οι τάξεις μας (σας, τους).
    Το δικό μου (σου, του) μολύβι. Τα δικά μας (σας, τους) μολύβια.
    Το μολύβι μου (σου, του). Τα μολύβια μας (σας, τους).
    Αρίστος

    Παίζω με τις λέξεις

  8. Υπογράμμισε τα επίθετα της πρότασης:

    Ήταν ένας τεράστιος πανέμορφος κήπος, με μαλακό πράσινο γρασίδι και ολάνθιστα λουλούδια.

    Άλλαξε τα επίθετα της παραπάνω πρότασης για να περιγράψεις έναν κήπο με τα αντίθετα χαρακτηριστικά.

    Ήταν ................................................................................................................

    ......................................................................................................................

    Αντίθετα [Εικονογραφημένο Λεξικό Α-Β-Γ Δημοτικού]Λεξικά για το Δημοτικό [πηγή: Ψηφίδες για την Ελληνική Γλώσσα]


    Αρίστος

    Γράφω σωστά

  9. Συμπλήρωσε τα ο, ω στην παρακάτω οικογένεια λέξεων και βάλε τόνο όπου χρειάζεται.

    η παγ_νιά, παγ_νω, παγ_μένος -η -ο, το παγ_τό,
    ο πάγ_ς, η παγ_θήκη, το παγ_δρόμιο, το παγ_πέδιλο

  10. Διάλεξε και γράψε ένα μικρό απόσπασμα από την περιγραφή του κήπου πριν επιστρέψει ο Γίγαντας. Μπορείς να συνοδεύσεις το κείμενο με μια ζωγραφιά σου.

    Λογισμικό Γ-Δ τάξεων Δημοτικού-Εργαστήριο-Σύνθεση [πηγή: Παιδαγωγικό Ινστιτούτο]

Εικόνα
Εικόνα

Λεξιλόγιο

Συμπλήρωσε τις οικογένειες λέξεων.
Μπορείς να συμβουλευτείς και το λεξικό σου.


Εικονογραφημένο Λεξικό Α-Β-Γ ΔημοτικούΛεξικά για το Δημοτικό [πηγή: Ψηφίδες για την Ελληνική Γλώσσα]Λεξικό Κοινής Νεοελληνικής [πηγή: Πύλη για την Ελληνική Γλώσσα]

Εικόνα

βροχή


πάγος


Εικόνα

άνεμος


Γράψε λέξεις που περιγράφουν:

τον καιρό μιας χειμωνιάτικης μέρας: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

τον καιρό μιας ανοιξιάτικης μέρας: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .