Γλώσσα Γ΄ Δημοτικού - Βιβλίο Μαθητή (Εμπλουτισμένο)
Εικόνα

Η γραμματική μου

Σημεία στίξης

(.)

Τελεία: τη βάζουμε στο τέλος κάθε πρότασης. Με την τελεία δείχνουμε ότι πρέπει να σταματήσει λίγο η φωνή. Μετά την τελεία αρχίζουμε με κεφαλαίο.

(,)

Κόμμα: το βάζουμε όταν θέλουμε να χωρίσουμε λέξεις ή φράσεις που είναι στη σειρά. Κόμμα βάζουμε και σε μικρότερες προτάσεις που εξηγούν κάτι μέσα σε μια μεγαλύτερη πρόταση.

(;)

Ερωτηματικό: το σημειώνουμε στο τέλος μιας ερωτηματικής φράσης.

()

Αποσιωπητικά: τα χρησιμοποιούμε για να δείξουμε ότι σταματάμε μια φράση ή από συγκίνηση ή γιατί δε θέλουμε να πούμε κάτι άλλο.

Ορθογραφικά σημάδια

(')

Απόστροφος: το σημαδάκι αυτό μπαίνει όταν χάνεται το πρώτο ή το τελευταίο γράμμα μιας λέξης.

Άρθρα

Οριστικό: ο, η, το.

Αόριστο: ένας, μία, ένα.

Τα άρθρα της και τις

Όταν μιλάμε για μία (γενική ενικού) γράφουμε το άρθρο της.
Όταν μιλάμε για πολλές (αιτιατική πληθυντικού) γράφουμε το άρθρο τις.

Το τελικό -ν

Εικόνα

Οι λέξεις τον, στον, έναν, δεν,
την, στην, αυτήν, μην

κρατούν το ν όταν η επόμενη λέξη αρχίζει από φωνήεν
ή από τα σύμφωνα
κ, π, τ, ξ, ψ, μπ, ντ, γκ, τσ, τζ.

Ουσιαστικά

Κύρια ονόματα : Είναι τα ονόματά μας καθώς και τα ονόματα των ημερών της εβδομάδας, των μηνών, των γιορτών, των δρόμων, των πόλεων, των χωρών, των νησιών, των βουνών, των ποταμών, των λιμνών. Στα κύρια ονόματα γράφουμε το πρώτο γράμμα τους πάντα με κεφαλαίο.

Πώς κλίνονται τα αρσενικά ουσιαστικά σε -ος

Ενικός αριθμός

Πληθυντικός αριθμός

Ονομαστική
(ποιος; ποιοι;)

ο

άνθρωπ-ος

οι

άνθρωπ-οι

Γενική
(ποιανού; ποιανών;)

του

ανθρώπ-ου

των

ανθρώπ-ων

Αιτιατική
(τι;)

τον

άνθρωπ-ο

τους

ανθρώπ-ους

Κλητική

άνθρωπ-ε

άνθρωπ-οι

Πώς κλίνονται τα θηλυκά ουσιαστικά σε -α

Ενικός αριθμός

Πληθυντικός αριθμός

Ονομαστική
(ποια; ποιες;)

η

θάλασσ-α

οι

θάλασσ-ες

Γενική
(ποιανής; ποιανών;)

της

θάλασσ-ας

των

θαλασσ-ών

Αιτιατική
(τι;)

τη

θάλασσ-α

τις

θάλασσ-ες

Κλητική

θάλασσ-α

θάλασσ-ες

Πώς κλίνονται τα ουδέτερα ουσιαστικά σε -ο

Ενικός αριθμός

Πληθυντικός αριθμός

Ονομαστική
(ποιο; ποια;)

το

θρανί-ο

τα

θρανί-α

Γενική
(ποιανού; ποιανών;)

του

θρανί-ου

των

θρανί-ων

Αιτιατική
(τι;)

το

θρανί-ο

τα

θρανί-α

Κλητική

θρανί-ο

θρανί-α

Ορθογραφικοί κανόνες στα ουσιαστικά

  • Τα ουδέτερα ουσιαστικά που τελειώνουν σε -ο γράφονται με όμικρον (ο).

  • Τα ουδέτερα ουσιαστικά που τελειώνουν σε -ι γράφονται με γιώτα (ι).
    Πρόσεξε όμως τις λέξεις βράδυ, δάκρυ, δίχτυ.

  • Όλα τα ουσιαστικά στη γενική του πληθυντικού αριθμού τελειώνουν σε -ων.

Επίθετα

  • Περιγράφουν τα ουσιαστικά και μας δίνουν πληροφορίες γι' αυτά.
  • Κάθε επίθετο το βρίσκουμε και στα τρία γένη:

         αρσενικό               θηλυκό               ουδέτερο

ο όμορφος άντρας,   η όμορφη γυναίκα,   το όμορφο παιδί.

Ορθογραφικοί κανόνες στα επίθετα

Εικόνα

Επίθετα που τελειώνουν σε:

-ικος (ευγενικός, συμπαθητικός, αθλητικός, νηστικός...) 
εκτός από τα: θηλυκός, δανεικός

-ιμος (νόστιμος, φρόνιμος, χρήσιμος, νόμιμος...)
εκτός από τα: πρόθυμος, εύθυμος, επώνυμος,
διάσημος, άσχημος, περίφημος, έρημος, έτοιμος

-ινος (βραδινός, μακρινός, μάλλινος, ξύλινος...)
εκτός από τα: φωτεινός, σκοτεινός, υγιεινός, ορεινός, ταπεινός.

Ρήματα

Το βοηθητικό ρήμα είμαι

ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ

Ενικός αριθμός Πληθυντικός αριθμός
α' πρόσωπο εγώ είμαι εμείς είμαστε
β' πρόσωπο εσύ είσαι εσείς είστε
γ' πρόσωπο αυτός -ή -ό είναι αυτοί -ές -ά είναι

Ρήματα σε -ω και -ομαι

ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ

Ενικός αριθμός
εγώ δέν-ω εγώ δέν -ομαι
εσύ δέν-εις εσύ δέν -εσαι
αυτός -ή -ό δέν-ει αυτός -ή -ό δέν -εται
Πληθυντικός αριθμός
εμείς δέν-ουμε εμείς δεν -όμαστε
εσείς δέν-ετε εσείς δέν -εστε
αυτοί -ές -ά δέν-ουν αυτοί -ές -ά δέν -ονται

Ορθογραφικοί κανόνες στα ρήματα

  • Οι καταλήξεις των ρημάτων στο α' και β' πρόσωπο του πληθυντικού γράφονται με -ε.

    Εικόνα
  • Τα ρήματα που τελειώνουν σε -ίζω γράφονται με γιώτα (ι).  Προσοχή στα ρήματα: δανείζω, δακρύζω, αθροίζω.

    Πρόσεξε ότι το ι ταξιδεύει σε όλες τις λέξεις της ίδιας οικογένειας: ποτίζω – πότισμα, καθαρίζω – καθαρίστρια.

  • Τα ρήματα που τελειώνουν σε -ώνω γράφονται με ω.

    Το ω ταξιδεύει σε όλες τις λέξεις της ίδιας οικογένειας: ανακυκλώνω, ανακύκλωση, ανακυκλωμένο.