Ιστορία (Γ Δημοτικού) - Βιβλίο Μαθητή (Εμπλουτισμένο)
Η ΕΠΟΧΗ ΤΟΥ ΧΑΛΚΟΥ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Οι άνθρωποι από τα παλιά χρόνια µέχρι σήµερα εργάζονται και δηµιουργούν. Όλα αυτά τα δηµιουργήµατα, που κάνουν τη ζωή των ανθρώπων καλύτερη και οµορφότερη, λέγονται µε µια λέξη πολιτισµός. Πριν από πέντε χιλιάδες χρόνια λοιπόν, οι άνθρωποι ανακάλυψαν το χαλκό κι άρχισαν να φτιάχνουν χάλκινα εργαλεία. Ξεκίνησε τότε µια νέα εποχή, που ονοµάστηκε εποχή του χαλκού. Την εποχή αυτή στην Ελλάδα δηµιουργήθηκαν τρεις µεγάλοι πολιτισµοί: Α) Ο Κυκλαδικός στις Κυκλάδες. Οι Κυκλάδες είναι τα νησιά του Αιγαίου, που σχηµατίζουν κύκλο γύρω από το ιερό νησί Δήλο. Β) Ο Μινωικός στην Κρήτη, που βασίλευε ο Μίνωας. Γ) Ο Μυκηναϊκός στις Μυκήνες και σε άλλες πόλεις της Πελοποννήσου και της υπόλοιπης Ελλάδας. Οι αρχαιολόγοι, µε τις ανασκαφές που έκαναν, ανακάλυψαν στα µέρη αυτά ευρήµατα που δείχνουν πόσο σπουδαίοι ήταν αυτοί οι πολιτισµοί.
|
1. Η ζωή των Κυκλαδιτών
Πριν από πέντε χιλιάδες χρόνια, ένας σπουδαίος πολιτισµός αναπτύχθηκε στα νησιά του κεντρικού Αιγαίου που λέγονται Κυκλάδες. Οι κάτοικοι των νησιών αυτών ήταν δεµένοι µε τη θάλασσα, γι’ αυτό έγιναν σπουδαίοι ναυτικοί, έµποροι και ψαράδες. Με τα µικρά τους πλοία ταξίδευαν στο Αιγαίο, αντάλλασσαν τα προϊόντα τους και γνώριζαν κι άλλους πολιτισµούς. Ήταν όµως και κτηνοτρόφοι, κυνηγοί και γεωργοί. Καλλιεργούσαν σιτάρι, ελιές και αµπέλια που τους έδιναν πολύ λάδι και κρασί. Κατοικούσαν σε µικρές πόλεις κοντά στη θάλασσα ή στις πλαγιές µικρών λόφων. Πολλές φορές έκτιζαν γύρω από τις πόλεις τους τείχη, γιατί φοβούνταν τους πειρατές. Τα σπίτια τους, φτιαγµένα από πέτρες και λάσπη, βρίσκονταν πολύ κοντά το ένα στο άλλο. Είχαν ένα ή δυο δωµάτια και το πάτωµα το έστρωναν µε χώµα ή µικρές πλάκες.Έτρωγαν πολλά ψάρια και θαλασσινά, όσπρια, λαχανικά και κρέας κι έπιναν γάλα και κρασί. Ήταν άνθρωποι χαρούµενοι και ειρηνικοί. Διασκέδαζαν τραγουδώντας, παίζοντας µουσική και κάνοντας αθλήµατα. Όταν κάποιος πέθαινε, τον έθαβαν έξω από την πόλη και τοποθετούσαν κοντά του διάφορα αντικείµενα, που πίστευαν ότι θα του χρειάζονταν στην άλλη ζωή. Τα αντικείµενα αυτά οι αρχαιολόγοι τα ονοµάζουν κτερίσµατα. Δεν ήξεραν να γράφουν. Για τη ζωή τους µαθαίνουµε από τα αγγεία, τα όπλα, τα εργαλεία και τα µικρά αγάλµατα, που βρίσκουν οι αρχαιολόγοι στις ανασκαφές που κάνουν σε σπίτια και κυρίως σε τάφους.
|
 3. Οι μικροί πυγμάχοι
Στον τοίχο (του σπιτιού) ήταν ζωγραφισµένα δυο παιδιά. ∆υο αγόρια που πάλευαν µε τις γροθιές σφιγµένες. Το ένα έµοιαζε µεγαλύτερο κι ήταν στολισµένο µε σκουλαρίκι κι άλλα κοσµήµατα. Στο χέρι φορούσε χοντρό, µαύρο γάντι. Το άλλο, µικροκαµωµένο και χωρίς στολίδια, ήταν σαν αδερφάκι του πρώτου. ∆ε φορούσε γάντι, παρά πάλευε µε τις γυµνές, µικρές γροθιές του πεισµατικά σφιγµένες. Ν. Τζώρτζογλου, Όταν οργίζεται η γη, σελ. 93
|
||||||
ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ
|
2. Η τέχνη των Κυκλαδιτών
Οι Κυκλαδίτες ήταν σπουδαίοι τεχνίτες. Κατασκεύαζαν µυτερές λεπίδες και άλλα εργαλεία από οψιανό. Ο οψιανός είναι µια µαύρη, πολύ σκληρή πέτρα που έβγαινε στη Μήλο. Αργότερα, όταν έµαθαν να χρησιµοποιούν το χαλκό, έφτιαξαν καλύτερα εργαλεία, όπως µαχαίρια και πριόνια, σφυριά και σµίλες. Μ’ αυτά κατασκεύαζαν αγγεία σε διάφορα σχήµατα από λευκό µάρµαρο που έβγαινε στη Νάξο και την Πάρο. Ήταν όµως και σπουδαίοι καλλιτέχνες. Τα πήλινα αγγεία τους τα διακοσµούσαν απ’ έξω µε πολύ ωραία σχέδια. Πολλά από αυτά είχαν σχήµατα ζώων. Άλλα είχαν σχήµα τηγανιού και γι αυτό ονοµάζονται τηγανόσχηµα. Έφτιαχναν επίσης ωραία κοσµήµατα, καρφίτσες, βραχιόλια, δαχτυλίδια από ασήµι και χαλκό και πολύ ωραία περιδέραια από κοχύλια και πολύχρωµες πέτρινες χάντρες. Τα σπουδαιότερα έργα τους όµως ήταν τα ειδώλια. Αυτά ήταν µικρά αγάλµατα φτιαγµένα από λευκό µάρµαρο. Τα περισσότερα παρίσταναν γυναίκες, θεές ή νύµφες, µε τα χέρια τους διπλωµένα στο στήθος. Έφτιαχναν και ανδρικά ειδώλια που παρίσταναν κυνηγούς, µουσικούς και ανθρώπους που γλεντούσαν. Οι Κυκλαδίτες έµποροι πουλούσαν αυτά που έφτιαχναν σε όλο το Αιγαίο και κυρίως στην Κρήτη.
|
|
 4. Ο αρπιστής από την Κέρο
Είµαι από τους πρώτους µουσικούς του ελληνικού κόσµου. Είναι σίγουρο πως ο καλλιτέχνης που µε έφτιαξε αγαπούσε τη ζωή. Κάθοµαι αναπαυτικά σε µια θαυµάσια καρέκλα που µοιάζει µε θρόνο. Με το κεφάλι γερµένο ελαφρά πίσω αποπνέω ζωντάνια και κέφι. Φαντάζεστε πόση προσπάθεια θα χρειαζόταν από τον καλλιτέχνη να φτιάξει εµένα, την τριγωνική άρπα µου και το θρόνο µου µε τόση µαστοριά και ευαισθησία! Σκεφθείτε µόνο τα εργαλεία της εποχής και θα καταλάβετε. Σ. Γιαλουράκη, Τα κυκλαδικά ειδώλια ζωντανεύουν, σελ. 25
|
5. Η τοιχογραφία της άνοιξης από το Ακρωτήρι της Θήρας
 Σε άσπρο βάθος µαύροι, πρασινωποί και κίτρινοι βράχοι φάνταζαν κατάσπαρτοι από κόκκινους κρίνους. Σε µπουκέτα τρεις τρεις µαζί, ήταν άλλοι ολάνοιχτοι, άλλοι µισάνοιχτοι ακόµα κι οι πιότεροι σε µπουµπούκια που λες λικνιζόντανε στο αεράκι, πάνω στα χρυσά τους κοτσάνια. Τρεις στήµονες κι ένας ύπερος που τους ξεπερνούσε, φύτρωναν από το κάθε λουλούδι. Ανάµεσά τους µαυρογάλαζα χελιδόνια πετάριζαν ζευγαρωτά ή ξεµοναχιασµένα, σπαθίζοντας το λευκό βάθος µε τα λιγνά τους κορµάκια. Ήτανε τόσο όµορφα […] που θαρρούσες ότι η ίδια η άνοιξη γλίστρησε απ’ την πορτούλα να φουντώσει στους τοίχους. Ν. Τζώρτζογλου, Όταν οργίζεται η γη, σελ 69
|
