Ιστορία (Γ Δημοτικού) - Βιβλίο Μαθητή (Εμπλουτισμένο)
Η ΑΡΓΟΝΑΥΤΙΚΗ ΕΚΣΤΡΑΤΕΙΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Στη µακρινή Κολχίδα, το χρυσόµαλλο δέρµα ενός κριαριού κρεµόταν για χρόνια στα κλαδιά µιας ιερής βελανιδιάς. Στο βουνό Πήλιο της Θεσσαλίας, στη σπηλιά ενός Κενταύρου, µεγάλωνε ένα παιδί. Ήταν ο Ιάσονας, ένας ακόµη ήρωας της µυθολογίας µας, που θα πήγαινε κάποια µέρα, µαζί µε άλλους ήρωες, τους Αργοναύτες, να φέρει το χρυσόµαλλο δέρας στην Ελλάδα. Το ταξίδι τους αυτό ονοµάστηκε Αργοναυτική εκστρατεία.
|
1. Ο Φρίξος, η Έλλη και το χρυσόμαλλο δέρας
Στον Ορχοµενό της Βοιωτίας ζούσε κάποτε ο βασιλιάς Αθάµας µε τη γυναίκα του τη Νεφέλη και τα δυο τους παιδιά, το Φρίξο και την Έλλη. Η Νεφέλη όµως πέθανε και ο Αθάµας παντρεύτηκε µια άλλη γυναίκα, την Ινώ. Η Ινώ µισούσε θανάσιµα το Φρίξο και την Έλλη. Γι’ αυτό κάλεσε τις γυναίκες του Ορχοµενού και τις έπεισε να ψήσουν το σιτάρι που θα έσπερναν οι άνδρες τους, γιατί τάχα έτσι θα είχαν καλύτερη σοδειά. Το ψηµένο όµως σιτάρι δε φύτρωσε καθόλου και οι κάτοικοι του Ορχοµενού εκείνη τη χρονιά πεινούσαν. Ανήσυχος ο βασιλιάς έστειλε ανθρώπους στο µαντείο των ∆ελφών να ρωτήσουν γιατί δε φύτρωσε το σιτάρι. Η Ινώ όµως πλήρωσε τους απεσταλµένους του βασιλιά και τους έπεισε να πουν ψέµατα στον Αθάµα. Του είπαν λοιπόν πως ο χρησµός που τους έδωσε η Πυθία έλεγε ότι, για να ξανακαρπίσει η γη του Ορχοµενού, ο βασιλιάς έπρεπε να θυσιάσει στο βωµό του Δία το γιο του, το Φρίξο. Ο Αθάµας αποφάσισε να υπακούσει και να θυσιάσει το παιδί του. Όταν όµως έβαλαν το Φρίξο πάνω στο βωµό, η µητέρα του, η Νεφέλη, έστειλε ένα χρυσόµαλλο κριάρι, που πήρε στη ράχη του το Φρίξο και την Έλλη και πέταξε µακριά προς την Ανατολή.  Το κριάρι πέρασε πετώντας πάνω από το Αιγαίο. Όταν όµως περνούσε τη στενή θάλασσα ανάµεσα στη Θράκη και στη Μικρά Ασία, η Έλλη ζαλίστηκε, έπεσε και πνίγηκε. Από τότε η θάλασσα αυτή ονοµάστηκε Ελλήσποντος. Λυπηµένος ο Φρίξος συνέχισε το ταξίδι του, ώσπου έφτασε στην Κολχίδα. Εκεί θυσίασε το κριάgρι στο Δία και το χρυσόµαλλο δέρµα του, ή δέρας, όπως λεγόταν, το χάρισε στο βασιλιά της Κολχίδας, τον Αιήτη, που τον φιλοξενούσε. Εκείνος το κρέµασε σε µια βελανιδιά, στο δάσος του θεού Άρη κι έβαλε έναν ακοίµητο δράκο να το φυλάει. 
|
3. Οι αρχαίοι λάτρευαν τους θεούς τους με θυσίες
Πρώτα έστρωσαν πάνω στο βωµό ξερόκλαδα ελιάς. Οι πιο νεαροί από τα παλικάρια έφεραν δυο βόδια στο βωµό κι οι άλλοι φέρανε αγιασµένο νερό και δηµητριακά. Τότε παρακάλεσαν µεγαλόφωνα το θεό Απόλλωνα να τους βοηθήσει. Ύστερα σκόρπισαν τα δηµητριακά, έσφαξαν τα βόδια, τα έγδαραν, τα έκοψαν κοµµάτια, τα τύλιξαν µε λίπος παχύ και τα’ ψησαν πάνω στα ξερόκλαδα, ενώ έχυναν πάνω τους κρασί ανέρωτο. Απολλώνιος Ρόδιος, Αργοναυτικά Α΄, 402-436 (διασκευή)
ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ
|
2. Πελίας και Ιάσονας
Την εποχή των ηρώων και των µύθων, ο βασιλιάς της Ιωλκού, ο Αίσονας, έφτασε µια σκοτεινή νύχτα στο βουνό Πήλιο µαζί µε το µικρό του γιο, τον Ιάσονα. Ο αδερφός του, ο Πελίας, είχε αρπάξει το θρόνο του κι ο Αίσονας, επειδή φοβόταν για τη ζωή του γιου του, τον έφερε κρυφά στο Πήλιο στη σπηλιά του Κένταυρου Χείρωνα. Ο Ιάσονας µεγάλωσε κοντά στον Κένταυρο Χείρωνα κι έγινε ένα πολύ έξυπνο και δυνατό παλικάρι. Όταν έγινε είκοσι χρονών, αποφάσισε να γυρίσει στην Ιωλκό, για να πάρει πίσω από τον Πελία το θρόνο του πατέρα του. Πηγαίνοντας προς την Ιωλκό, στην όχθη ενός ποταµού, συνάντησε µια γριούλα που τον παρακάλεσε να την περάσει απέναντι. Ήταν η θεά Ήρα µεταµορφωµένη, που ήθελε να δοκιµάσει την καλοσύνη του. Πρόθυµα ο Ιάσονας την πήρε στους ώµους του. Προσπαθώντας όµως να περάσει το ποτάµι έχασε το ένα του σανδάλι κι έφτασε στην πόλη µονοσάνδαλος. Ο θείος του όµως, ο Πελίας, είχε πάρει χρησµό από το µαντείο των Δελφών που του έλεγε: «να φοβάσαι το µονοσάνδαλο»! Όταν λοιπόν είδε το παλικάρι µε το ένα σανδάλι, κατάλαβε αµέσως ποιος ήταν και ταράχτηκε πολύ. Κι όταν ο Ιάσονας του ζήτησε το θρόνο του πατέρα του, του είπε ότι θα του τον έδινε, αν του έφερνε από την Κολχίδα το χρυσόµαλλο δέρας.  Ο Ιάσονας δέχτηκε κι αµέσως παρήγγειλε στον Άργο, που ήταν περίφηµος τεχνίτης, να του φτιάξει ένα γερό καράβι µε πενήντα κουπιά. Η Ήρα βοήθησε να φέρουν κορµούς πεύκων από το Πήλιο και µε τη βοήθεια της Αθηνάς ο Άργος έφτιαξε ένα πολύ γερό καράβι. Η ίδια η Αθηνά κάρφωσε στην πλώρη του ένα κοµµάτι ξύλο από την ιερή βελανιδιά του Δία στη Δωδώνη, που είχε ανθρώπινη µιλιά και προφήτευε το µέλλον. Το καράβι ονοµάστηκε Αργώ.
Ταξιδεύοντας για την Κολχίδα, οι Αργοναύτες σταµάτησαν στη Θράκη. Εκεί συνάντησαν το µάντη Φινέα, που τους φανέρωσε ότι θα συναντούσαν στο ταξίδι τους τις Συµπληγάδες πέτρες και τους συµβούλεψε, πριν περάσουν ανάµεσά τους, ν’ αφήσουν πρώτα ένα περιστέρι να περάσει. Αν περνούσε το περιστέρι, θα περνούσε και η Αργώ. |
2. Οι συµπληγάδες πέτρες
 Εκεί είναι πέτρες κρεµαστές, και του µενεξεδένιουπελάγου απάνω τους χτυπούν τα κύµατα αφρισµένα. Μήτε πουλιά από κει περνούν, µήτε άγρια περιστέρια, που του µεγάλου του ∆ιός την αµβροσία φέρνουν, µον’ κάποιο η πέτρα η γλιστερή κάθε φορά θ’ αρπάξει, κι ο ∆ίας στέλνει άλλο, σωστός να γίνει ο αριθµός τους. Θνητών καράβι εκεί ποτέ δεν γλίτωσε όποιο πήγε, µον’ σύψυχα, ναυτών κορµιά και καραβοσανίδια, τα παίρνουν τ’ άγρια κύµατα κι οι κεραυνοί κι οι µπόρες. Ένα µονάχο πέρασε πελαγοδρόµο πλοίο, η κοσµοξάκουστη Αργώ, σαν ήρθε απ’ τον Αιήτη. Κι εκείνο τότε θα ’σπαζε στις πέτρες, αν η Ήρα, δεν το ’σωζε, το φίλο της Ιάσονα πονώντας. Όµηρος, Οδύσσεια µ 60-73, µτφ. Ζ. Σίδερη
3. Ορφέας και Ευρυδίκη
 Ο Ορφέας ήταν µουσικός από τη Θράκη. Όταν τραγουδούσε κι έπαιζε τη λύρα του, η θάλασσα γαλήνευε, τα ζώα ηµέρευαν και τα κλαδιά των δέντρων σάλευαν στο ρυθµό της µουσικής του. Κάποιοι λένε πως ήταν γιος του Απόλλωνα και πως ο Απόλλωνας του χάρισε τη λύρα.Ο Ορφέας αγάπησε και παντρεύτηκε τη νύµφη Ευρυδίκη. Η Ευρυδίκη όµως πέθανε από το δάγκωµα ενός φιδιού. Απαρηγόρητος ο Ορφέας πήρε τη λύρα του και κατέβηκε στον Άδη. Σαν άρχισε να παίζει και να τραγουδά, ο Κέρβερος ηµέρεψε, οι νεκροί πλησίασαν ν’ ακούσουν κι η Περσεφόνη και ο Πλούτωνας µαγεµένοι από τη µουσική του δέχτηκαν να του δώσουν πίσω την Ευρυδίκη, µε έναν όρο: µέχρι να βγει απ’ τον Άδη να µη γυρίσει πίσω να τη δει. Ο Ορφέας όµως λίγο πριν βγει απ’ τον Άδη, δεν άντεξε και γύρισε να δει την Ευρυδίκη. Εκείνη τότε χάθηκε για πάντα στο σκοτάδι. Απολλόδωρος, Βιβλιοθήκη Α 3,2 (διασκευή)
ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ
|
3. Η Αργοναυτική εκστρατεία
Η Αργώ, αφού διέσχισε το Αιγαίο και το στενό του Ελλήσποντου, έφτασε στις Συµπληγάδες πέτρες. Αυτές ήταν δυο πελώριοι βράχοι που ανοιγόκλειναν και τσάκιζαν τα καράβια που περνούσαν. Οι Αργοναύτες, ακολουθώντας τη συµβουλή του Φινέα, πριν µπουν στο στενό πέρασµα, άφησαν ένα περιστέρι να περάσει. Το περιστέρι πέρασε και µόνο η ουρά του πιάστηκε λίγο στην άκρη από τους βράχους. Τότε οι Αργοναύτες χτύπησαν γρήγορα τα κουπιά τους και µε τη βοήθεια της Ήρας πέρασε και η Αργώ, που µόνο στην πρύµνη της χτύπησε λιγάκι. Από τότε οι βράχοι αυτοί έµειναν ακίνητοι για πάντα. Ταξιδεύοντας ανατολικά, η Αργώ έφτασε στην Κολχίδα. Εκεί ο Ιάσονας παρουσιάστηκε στο βασιλιά Αιήτη και του ζήτησε το χρυσόµαλλο δέρας. Εκείνος του είπε ότι θα του το έδινε, αν κατάφερνε να κάνει κάποιους άθλους δύσκολους. Να δέσει, δηλαδή, δυο ταύρους µε χάλκινα πόδια και πύρινη ανάσα, να οργώσει µ’ αυτούς ένα χωράφι, να σπείρει δόντια δράκου και να σκοτώσει τους οπλισµένους γίγαντες που θα ξεφύτρωναν από τη γη. Ο Ιάσονας δέχτηκε και µε τη βοήθεια της κόρης του Αιήτη, της Μήδειας, που ήταν ξακουσµένη µάγισσα, έδεσε τους άγριους ταύρους, όργωσε κι έσπειρε δόντια δράκου. Αµέσως πετάχτηκαν απ’ τη γη γίγαντες οπλισµένοι και τον περικύκλωσαν. Ο Ιάσονας έριξε αµέσως ανάµεσά τους µία µεγάλη πέτρα, όπως τον είχε συµβουλέψει η Μήδεια. Οι γίγαντες τότε άρχισαν να χτυπιούνται µεταξύ τους, ώσπου σκοτώθηκαν όλοι. Μετά από αυτό το κατόρθωµα του Ιάσονα, η Μήδεια έµαθε ότι ο πατέρας της δε σκόπευε να δώσει το χρυσόµαλλο δέρας και σχεδίαζε µάλιστα να κάψει την Αργώ. Τότε ο Ιάσονας διέταξε τους Αργοναύτες να καθίσουν στα κουπιά της Αργώς κι εκείνος µαζί
Όταν γύρισαν στην Ιωλκό, ο Πελίας δεν κράτησε το λόγο του και δεν έδωσε το θρόνο στον Ιάσονα. Εκείνος παντρεύτηκε τη Μήδεια και πήγαν µαζί στην Κόρινθο. Αφιέρωσαν την Αργώ στον Ποσειδώνα, και, για να θυµούνται όλοι την Αργοναυτική εκστρατεία, όρισαν να γίνονται εκεί αγώνες προς τιµήν του Ποσειδώνα. Ο Ιάσονας πήγαινε συχνά και καθόταν κοντά στην Αργώ. Κάποτε όµως, κι ενώ είχε γίνει πια γέρος, έπεσε ένα ξύλο από το κατάρτι της Αργώς και τον σκότωσε. |
|
4. Ο Τάλως, το πρώτο ροµπότ;
Για να φτάσουν οι Αργοναύτες απ’ την Κολχίδα στην Ιωλκό, περιπλανήθηκαν αρκετά στη θάλασσα. Πέρασαν κι απ’ την Κρήτη. Το νησί της Κρήτης όµως το φύλαγε ο χάλκινος γίγαντας Τάλως, που έκανε τρεις φορές τη µέρα το γύρο του νησιού κι εµπόδιζε τα ξένα πλοία να πλησιάσουν στην ακτή. Ο Τάλως είχε µόνο µια φλέβα µε αίµα που ξεκινούσε απ’ το λαιµό κι έφτανε στον αστράγαλό του κι έκλεινε εκεί µ’ ένα χάλκινο καρφί. Όταν είδε την Αργώ να πλησιάζει, άρχισε να της πετά τεράστιους βράχους. Η Μήδεια όµως, µε το µαγικό της βλέµµα και µε τα ξόρκια της, τον έπεισε να τους αφήσει να πλησιάσουν, τάχα για να του βγάλει το χάλκινο καρφί, κι έτσι να γίνει αθάνατος. Ο Τάλως την πίστεψε. Όταν όµως η Μήδεια τράβηξε το χάλκινο καρφί από το πόδι του, το αίµα του όλο χύθηκε κι ο Τάλως έπεσε νεκρός. Απολλόδωρος, Βιβλιοθήκη Α 9, 26 (διασκευή)
ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ
|
